Τα μαθήματα από την εκλογική κατάρρευση των Ισπανών φιλελευθέρων
του David M. Herszenhorn (*)
Ο Αλμπερτ Ριβέρα, ο ηγέτης των Ciudadanos, έγινε πολιτικός αστέρας όταν πόζαρε γυμνός το 2006 για να δείξει ότι το πολιτικό κίνημα που είχε ιδρύσει ήταν διαφανές. «Δεν μας νοιάζει τι ρούχα φοράς», ήταν το μήνυμά του. «Μας νοιάζεις εσύ».
Με την παραίτησή του αυτή την εβδομάδα μετά το καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα του κόμματός του, ο Ριβέρα παρουσιάστηκε και πάλι γυμνός μπροστά στο εκλογικό σώμα. Είχε μόλις χάσει 2,5 εκατομμύρια ψήφους. Αλλά το μεγαλύτερο πλήγμα ήταν για τις Βρυξέλλες και την ΕΕ.
Οι εκλογές της περασμένης Κυριακής αποκάλυψαν έναν διπλό κακό υπολογισμό: του Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος προκήρυξε τις τέταρτες εκλογές σε τέσσερα χρόνια ελπίζοντας να βγει ενισχυμένος, και του Ριβέρα, ο οποίος αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους σοσιαλιστές. Το εκλογικό αποτέλεσμα διδάσκει όμως και ορισμένα μαθήματα σε μια νέα φουρνιά ευρωπαίων ηγετών που ετοιμάζονται να αναλάβουν την εξουσία σε μια εποχή αντισυστημικού ζήλου.
Το βασικό μάθημα είναι ότι η προσπάθεια να εξαχθεί ο «τρίτος δρόμος» του Μακρόν έχει δυναμική, αλλά και όρια. Με τη νίκη του το 2017 και τις συνεχιζόμενες προσπάθειές του να αλλάξει το στάτους κβο της ΕΕ, ο γάλλος πρόεδρος έχει δείξει ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένας δρόμος για ψηφοφόρους που είναι ταυτόχρονα φιλοευρωπαίοι και αντισυστημικοί. Αν όμως το προεδρικό σύστημα της Γαλλίας επέτρεψε στον Μακρόν να εξουδετερώσει τους κεντροδεξιούς και κεντροαριστερούς αντιπάλους του στο όνομα ενός υπέρ πάντων αγώνα κατά της Λεπέν, το ισπανικό κοινοβουλευτικό σύστημα περιόρισε τις επιλογές του Ριβέρα. Επρεπε να αποφασίσει αν θα ενώσει τις δυνάμεις του με τους Σοσιαλιστές (PSOE) ή με το Λαϊκό Κόμμα (PP). Διάλεξε το δεύτερο και αποδείχθηκε ότι έκανε λάθος.
Την περασμένη άνοιξη, ο Σάντσεθ και ο Μακρόν συνεργάστηκαν για να πετύχουν τους στόχους τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αλλά ο Ριβέρα αγνόησε τις εκκλήσεις να φτάσει σε κάποια συμφωνία με τους σοσιαλιστές που θα απέτρεπε νέες εκλογές. Κι όταν το έκανε, ήταν πολύ αργά.
«Μέχρι ένα σημείο δεν έχει σημασία αν είσαι κεντροδεξιός η κεντροαριστερός, αρκεί να ανήκεις σε μια νέα γενιά πολιτικών», σημειώνει ένας φιλελεύθερος πολιτικός που έχει συμβουλεύσει ηγέτες τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. «Ο Ριβέρα θα μπορούσε εύκολα να είναι ένας από αυτούς. Αλλά χάραξε μια κόκκινη γραμμή στα δεξιά του κι άλλη μια στα αριστερά του, και συνειδητοποίησε ότι δεν είχε πού να πάει.»
Ορισμένα στελέχη του κόμματος, αντί να κάνουν αυτοκριτική, προτιμούν να επιρρίπτουν την ευθύνη στον Σάντσεθ, κατηγορώντας τον ότι δεν ήθελε να συνεργαστεί με τους φιλελεύθερους επειδή μακροπρόθεσμα συνιστούσαν απειλή. Και είναι γεγονός ότι ο Σάντσεθ θα πληρώσει κι αυτός το τίμημα για την αδυναμία του να αποφύγει τις εκλογές. Οι Βρυξέλλες ήλπιζαν να αναδειχθεί σε ηγέτη των σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως οι Μακρόν και Ρούτε έχουν αναδειχθεί ηγέτες των φιλελελευθέρων και η Μέρκελ ηγέτις των συντηρητικών. Αλλά αυτό δεν μοιάζει τώρα πιθανό.
Ένα άλλο στέλεχος των Ciudadanos κατηγορεί τον Σάντσεθ ότι δίχασε την κοινωνία μεταξύ αριστερών και φασιστών. «Οτιδήποτε βρίσκεται στα δεξιά του, το θεωρεί φασιστικό».
Οι Ciudadanos δεν έχουν τελειώσει όμως ως πολιτικό κόμμα. Ελέγχουν τις περιφερειακές κυβερνήσεις στην Ανδαλουσία, τη Μαδρίτη, τη Μούρθια και την Καστίλλη και Λεόν, έχουν το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο της Καταλονίας και μια ισχυρή αντιπροσωπεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
(*) Ο Ντέιβιντ Χέρζενχορν είναι αρθρογράφος του Politico
(Πηγή: Politico) και ΑΜΠΕ
