Στη διημερίδα με θέμα «Συρράκο 1821, 200 χρόνια από την Επανάσταση», που έγινε στο Συρράκο το περασμένο Σαββατοκύριακο (30-31/07), μετείχε ο Σταύρος Καλογιάννης, ο οποίος στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε ιδιαίτερα σε μία άγνωστη πτυχή του Ιωάννη Κωλέττη, πρώτου Συνταγματικού Πρωθυπουργού της Ελλάδας, που αφορά τον ρόλο του στον σχεδιασμό των νέο-ελληνικών πόλεων, ως Υπουργού Εσωτερικών. Ειδικότερα, στον χαιρετισμό του, ο Σταύρος Καλογιάννης ανέφερε:
«Δεν μπορούμε να συζητάμε για την Επανάσταση 1821 και μάλιστα στο Συρράκο, χωρίς αναφορά στον Συρρακιώτη Κωλέττη. Έχοντας μελετήσει τον σχεδιασμό των πόλεων στις απαρχές του νέου Ελληνικού κράτους, επιτρέψτε μου, ως ελάχιστη συμβολή στη διημερίδα, να καταθέσω μία άγνωστη πτυχή του πολιτικού Κωλέττη.
Ο Κωλέττης ανέλαβε, στις 12 Οκτωβρίου 1833, τη Γραμματεία (Υπουργείο) Εσωτερικών, στις αρμοδιότητες της οποίας ανήκε ο σχεδιασμός των πόλεων. Ως Γραμματέας Εσωτερικών, ο Κωλέττης εισήγαγε ρυθμίσεις που καθόρισαν τον σχεδιασμό των πόλεων, στο νέο Ελληνικό κράτος, επί δεκαετίες. Ειδικότερα, το 1835 προώθησε δύο πολύ σημαντικά νομοθετήματα:
- Τον Νόμο περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών και
- Το Βασιλικό Διάταγμα περί υγιεινής οικοδομής πόλεων και κωμών.
Ειδικότερα:
Με τον πολύ σημαντικό Νόμο «περί προικοδοτήσεως των ελληνικών οικογενειών» δόθηκε διέξοδος στο θέμα των εθνικών γαιών και η δυνατότητα στις πόλεις να αποκτήσουν δημόσιο χώρο και τις αναγκαίες εκτάσεις για δημόσια κτίρια. Ο Νόμος ξεπερνούσε τον διχαστικό προσδιορισμό αυτοχθόνων – ετεροχθόνων και κάλυπτε το σύνολο των Ελλήνων και φιλελλήνων που είχαν αγωνιστεί για την ελευθερία.
Η προικοδότηση των οικογενειών συνίστατο σε καλλιεργήσιμες εθνικές γαίες και ακίνητα (κατοικίες, μύλους, κλπ).
Η προικοδότηση των Δήμων αφορούσε τη διάθεση εθνικών γαιών στην αυτοδιοίκηση για οικοδόμηση εκκλησίας, σχολείου, νοσοκομείου και σημαντικής έκτασης για πλατεία, επιφάνειας 3.000 – 6.000 πήχεων.
Την εφαρμογή των ρυθμίσεων του Νόμου θα συναντήσουμε στη συνέχεια στον σχεδιασμό του Πειραιά, της Κυλλήνης, της Πάτρας, της Θήβας, κ.α..
Το Διάταγμα περί υγιεινής οικοδομής των πόλεων, έθεσε με ολοκληρωμένο τρόπο τις προδιαγραφές για θέματα χωροθέτησης των πόλεων και διαμόρφωσης του δημόσιου χώρου.
Προωθούσε την οικιστική οργάνωση με κύριο στόχο την υγιεινή στις πόλεις, που αποτελεί μία από τις αξίες της προοδευτικής πολεοδομίας, βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων.
Επιπλέον, το Διάταγμα όριζε τον τρόπο σχεδιασμού των δρόμων. Σχεδιάζονται δρόμοι ευθύγραμμοι, πλάτους 6 μέτρων, που τέμνονται ορθογωνίως, σχηματίζοντας κάνναβο κατά το Ιπποδάμειο σύστημα. Καθόρισε επίσης τα πρώτα στοιχεία ενός Οικοδομικού Κανονισμού που ίσχυσε για περισσότερα από 80 χρόνια! Τέλος, επιχειρείται για πρώτη φορά η χωροθέτηση περιοχών υποδοχής βιοτεχνιών και οχλουσών μονάδων, ρύθμιση πολύ προωθημένη για την εποχή, η οποία ίσχυσε καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα.
Σε αυτό το Διάταγμα παραπέμπονται στη συνέχεια πολλά νομοθετήματα περί σχεδίων πόλεων.
Και τα δύο νομοθετήματα φέρουν τη σφραγίδα του Ιωάννη Κωλέττη. Γι’ αυτό τον λόγο, μεταξύ των πολιτικών προσώπων που συνέδεσαν τη θητεία τους με σπουδαίες πρωτοβουλίες στον σχεδιασμό των πόλεων και του δημόσιου χώρου κατά την Οθωνική τριακονταετία 1833 – 1862, ο Κωλέττης έχει πρωτεύοντα ρόλο».
