Του Παντελή Μπουκάλα
Παρά τις πολλές δεκαετίες από το τέλος του Πολέμου και τις νέες γενιές που εισήλθαν στο προσκήνιο, η Γερμανία παραμένει αμήχανη με την ιστορία της· δεν θα μπορούσε, πάντως, να συμβεί αλλιώς, αφού δεν επρόκειτο για έναν πόλεμο «σαν όλους τους άλλους», αλλά για την επιστημονικότερη και ψυχρότερη δυνατή οργάνωση μιας θηριωδίας από όντα, ωστόσο, ανθρώπινα. Αυτήν τη μνημονική ανασφάλεια, ή το βίαια κατασιγασμένο αίσθημα ιστορικής ενοχής, την ανέδειξαν με τρεις τρόπους οι αντιδράσεις στην ανακίνηση –ρητορική προς το παρόν– του κολοσσιαίου ηθικού ζητήματος των πολεμικών επανορθώσεων και του αναγκαστικού Κατοχικού Δανείου: με τον τρόπο της σκαιότητας, της ειρωνείας και της προσποιητής νηφαλιότητας.
Πρωταγωνιστικός εκπρόσωπος του σκαιού τρόπου ο κ. Σόιμπλε. Υποκαθιστώντας όχι απλώς τα διεθνή δικαστήρια ή το Δίκαιο εν γένει, αλλά την ίδια την Ιστορία, απεφάνθη ότι «το θέμα έχει λήξει, δεν υπάρχει καν». Η τεράστια ανέλεγκτη ισχύς του, με την οποία και διαχειρίζεται τη μοίρα της Ευρώπης στο σύνολό της και όχι μόνο του συρόμενου Νότου, τον έχει πείσει φαίνεται ότι το «είπε και εγένετο» αφορά κατεξοχήν την εκλαμπρότητά του. Αυτοπεποίθηση στα όρια της θεοληψίας; Οχι. Απλούστατα, τερατώδης κυνισμός, που όμως βρήκε το κατάλληλο έδαφος για να θεριέψει. Τον δεύτερο τρόπο, της αγενέστατης ειρωνείας, που πηγαίνει όλο και πιο πίσω στην ιστορία με την ψευδαίσθηση ότι έτσι σώζεται από τις πρόσφατες πληγές, τον ενστερνίστηκαν όσοι Γερμανοί πολίτες έσπευσαν να αγανακτήσουν διαδικτυακά: «Θα απαιτήσουν αποζημίωση και από την Οθωμανική Αυτοκρατορία οι Ελληνες; Και από τους Φράγκους; Και από τους Πέρσες;» Τετοια έγραψαν. Ελαφρότητα με τα πολύ βαριά – συνήθης ψυχολογική αυτοάμυνα. Μόνο που ουδείς, στην Ελλάδα ή στον Νότο γενικότερα, έχει την πρόθεση να ενοχοποιήσει συλλήβδην και αναδρομικά τους Γερμανούς. Αν η ηγεσία τους, με την απολυταρχική της συμπεριφορά, τους απομονώνει από την Ευρώπη, το πρόβλημα δεν είναι της ηγεσίας τους. Δικό τους είναι. Ας το λύσουν. Τον τρίτο τρόπο αντίδρασης τον υιοθέτησαν όσοι επέλεξαν να υποκριθούν τον ψύχραιμο συμβουλάτορα: «Προσέξτε, Ελληνες, μη δείξετε ότι θέλετε να εκδικηθείτε τη Γερμανία για τα τωρινά δεινά σας». Μα πώς ένας νικητής του Πολέμου, η Ελλάδα, που εντέλει ηττήθηκε οικονομικά και πολιτικά, μπορεί να εκδικηθεί έναν συντριπτικά ηττημένο, τη Γερμανία, που εντέλει αναδείχθηκε παντοδύναμος νικητής πολιτικά και οικονομικά;
Οσο για τον τρόπο της Ελλάδας, τριπλός εμφανίζεται και αυτός ως προς τις μορφές με τις οποίες μπορεί να αποβεί επιζήμιος: Αν, πρώτον, το Κατοχικό Δάνειο αντιμετωπιστεί όπως τα Μάρμαρα, με την υπερβολή ενός αυτοδικαιωνόμενου συναισθηματισμού που αδιαφορεί για τη σοβαρή μελέτη και τη σωστή προεργασία. Αν, δεύτερον, χρησιμοποιηθεί σαν άλλοθι αδράνειας και ανεμελιάς, όπως το πετρέλαιο του μέλλοντός μας, που το βάλαμε στα βαρέλια πριν το εντοπίσουμε. Και αν, τρίτο και τρισχειρότερο, εξαντλήσουμε και μαγαρίσουμε το θέμα στα όρια του εσωτερικού πολιτικού μας παιγνίου.
