Παναγιώτης Τζανετής
Περισσότερο από ένας χρόνος έχει περάσει από τότε που η Ελλάδα εμφανιζόταν ως παγκόσμιο πρότυπο στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Κατά τον αιφνιδιασμό του πρώτου κύματος, η διασπορά ανά τις χώρες υπήρξε ευθέως ανάλογη του επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης, της κινητικότητας των εργαζομένων, του πλούσιου δικτύου αεροδρομίων και άλλων συγκοινωνιακών υποδομών.
Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα ήταν η «ψυχροπολεμική» κατανομή της διασποράς του ιού, που σεβάστηκε ακόμη και τον ιστορικό διχασμό της Γερμανίας, σε τέως Δυτική και Ανατολική. Παρά την γερμανική επανένωση από τριακονταετίας, το αναπτυξιακό και οικονομικό αποτύπωμα παραμένει ακόμη και σήμερα ανάμεσα στα δύο κομμάτια της ενιαίας πλέον χώρας. Στο Α’ κύμα, ο χάρτης της διασποράς το αποτύπωσε, όπως φαίνεται, με χαρακτηριστική ακρίβεια (όσο πιο βαθύ μπλε, τόσα περισσότερα κρούσματα).
Η μακρά χρονική περίοδος που μεσολάβησε ίσως καθιστά τα λεγόμενα εκείνης της περιόδου περί «θαύματος», κάπως ανεπίκαιρα, πόσο μάλλον που η «θαυματολογία Μωυσέως» συνεχίστηκε και έγινε ολόκληρο σήριαλ. Όμως μια ματιά στα περασμένα μπορεί κάποτε να είναι πιο αποφορτισμένη και πιθανώς πιο διδακτική.
Η «γεωγραφική» εκείνη επισήμανση δεν λοιδωρήθηκε μόνον από την κυβέρνηση και τους γνωστούς αναλυτές-παπαγάλους, που ενοχλήθηκαν από την αμφισβήτηση του θαύματος, αλλά και από διακεκριμένους επιστήμονες που διέγνωσαν πολιτική μικροψυχία! Βέβαια, το κλίμα ανακούφισης εκείνων των ημερών για το γεγονός ότι δεν μοιραστήκαμε την τύχη Ιταλίας, Ισπανίας, Γαλλίας. ΗΠΑ και Μεγάλης Βρετανίας, δημιουργούσε το κατάλληλο milieu για διάφορους παρήγορους μύθους της φυλής.
To δαιμόνιο, η λαμπρά ηγεσία του Έθνους, το ανθεκτικό ελληνικό DNA ήταν μερικά μόνο λουλούδια από το μπουκέτο της ανοησίας το οποίο διακίνησαν και σοβαροί άνθρωποι, που ελπίζω να ντρέπονται πια όταν διαβάζουν τα όσα είπαν τότε.
Θαυματουργή περίοδος Μωυσέως
Κατά το πρώτο κύμα, σημειώθηκε η αναστροφή της υγειονομικής κατάρρευσης των «προηγμένων» και των ταυτόχρονων σωτήριων «θαυμάτων» των καθυστερημένων (Βαλκανική και Ανατολική Ευρώπη). Στην πραγματικότητα ο αιφνιδιασμός των πρώτων, απλώς επέτρεψε στους δεύτερους να συνειδητοποιήσουν εγκαίρως το μέγεθος της απειλής και να λάβουν μέτρα περιστολής της οικονομικής δραστηριότητας, που έτσι κι αλλιώς ήταν μέτρα ευκολότερο να ληφθούν σ’ αυτές τις χώρες.
Επ’ αυτού προστέθηκε κι η ελληνική υπερβολή περί παγκοσμίου ρεκόρ, που μας έμεινε κουσούρι μέχρι σήμερα κι οτιδήποτε αντιγράψουμε από την αλλοδαπή, εμφανίζεται στο εσωτερικό ως μια καινοτομία που διεκδικεί το βραβείο Nobel. Η πραγματικότητα ήταν ότι ως χώρα ανήκαμε σε μια μεγάλη ομάδα στο γεωγραφικό και κυρίως στο αναπτυξιακό όριο, μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Η αποθέωση του κ Μητσοτάκη ξεκίνησε πιο ελληνοπρεπώς αλλά σύντομα βρήκε το ανάλογο της στον μύθο του Μωυσέως και στην διάβαση του περιούσιου λαού από την παραμερίζουσα θάλασσα, χωρίς να βραχεί. Πολύ γέλιο, που ωστόσο έμελλε να το διαδεχθεί πολύ κλάμα. Αντί η αρχική εύνοια της τύχης να αξιοποιηθεί για πολύπλευρη προετοιμασία, δεδομένων των γνωστών αδυναμιών, προκάλεσε θριαμβολογίες και αμεριμνησία.
Η έλλειψη προετοιμασίας, η έλλειψη επιδημιολογικής επιτήρησης, η έλλειψη μέτρων σε μέσα μεταφοράς και εργασιακούς χώρους και το τουριστικό «παιγνίδι με την φωτιά» έφεραν τους 12.682 νεκρούς των επομένων δύο εξαμήνων, τις τουλάχιστον 4.000 απώλειες χωρίς ιατρική υποστήριξη, την θηριώδη θνητότητα των ΜΕΘ και τις χιλιάδες παράπλευρες απώλειες από την κοβιντοποίηση των κρατικών νοσοκομείων.
Τι απέγιναν οι «άλλοι» Μωυσήδες;
Παρόμοιες δοξασίες και συμπεριφορές επικράτησαν κι αλλού, όπου μάλιστα οι βαρύτερες καιρικές συνθήκες επιφύλασσαν ακόμη χειρότερη Νέμεση στην αρχική ύβρη. Στον πίνακα διακρίνονται πολλές χώρες της ζώνης Βαλκανίων – Ανατ Ευρώπης, που είχαν στο Α’ κύμα κατά 30-35 φορές καλύτερες επιδόσεις από τις δυτικές. (Τσεχία, Ρουμανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία ήταν τότε λίγο χειρότερες από την Ελλάδα ενώ Σερβία, Ουγγαρία, Αλβανία, Μολδαβία, Κροατία, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο, Σλοβακία κά ήταν λίγο καλύτερες).
Τα αρχικά χαρακτηριστικά αντί να αποδοθούν στην εύνοια της τύχης και να αξιοποιηθούν, αποδόθηκαν κι εκεί σε «θαύματα» και είχαν παρόμοια κατάληξη.
Μια ματιά στις απώλειες ένα χρόνο μετά, είναι διαφωτιστική για την επιβεβαίωση ή διάψευση των προ έτους «αναλύσεων»:
Στους θανάτους με covid 19 ανά εκατομμύριο πληθυσμού η Ελλάδα είχε χθες: 12.682/10,8= 1.181). Πλησίασε πολύ σε χώρες που είχαν αρχικά μέχρι 30 φορές μεγαλύτερη θνητότητα όπως: Βέλγιο (2.190), Ιταλία (2.114), Μεγάλη Βρετανία (1.912), ΗΠΑ (1.831), Ισπανία (1.715), Γαλλία (1.625), Σουηδία (1.421), Ελβετία (1.269), Αυστρία (1.205) και Γερμανία (1.091), Ιρλανδία (1009), Ολλανδία (1.007), Δανία (435), Φινλανδία (176), Νορβηγία (148).
Ας δούμε όμως τι απέγινε στις δεκαπέντε χώρες των «άλλων Μωυσήδων»: Ουγγαρία 3.069, Βοσνία 2.925, Τσεχία 2.840, Β Μακεδονία 2.632, Μαυροβούνιο 2.587, Βουλγαρία 2.584, Μολδαβία 2.327, Σλοβακία 2.293, Κροατία 2.016, Ρουμανία 1.718 και Σερβία 1.012, Αλβανία 860 Ισραήλ 710, Τουρκία 594, Κύπρος 312
Τελικώς οι χώρες μπορεί να χωρίζονται σε δυτικές και μη, σε αναπτυγμένες και μη αλλά πάνω από όλα χωρίζονται σε σοβαρές και μη.
