Α κ ρ ο θ ι γ ώ ς
Σχολιάζει ο Παναγιώτης Τζανετής
Πάνε περίπου εβδομήντα χρόνια από την εμφάνιση του «θυμωμένου» μυθιστορήματος «Θα φτύσω στους τάφους σας» που
προκάλεσε σοκ. Το σκάνδαλο κράτησε μέχρι τις μέρες μας, έγινε ταινία κι
ενέπνευσε τουλάχιστον έναν αληθινό φόνο. Θρυλείται ότι ο ίδιος ο Μπόρις
Βιάν για τον τίτλο του βιβλίου του προτιμούσε την πιο ελαφρά εκδοχή:
«θα χορέψω στους τάφους σας» αλλά από τον «μεταφραστή» προτιμήθηκε ο πιο
σκληρός. Η τέτοια αντιμετώπιση των μαζικών θανάτων θεωρήθηκε ως η
απόλυτη ύβρις, ακόμη και σε μυθιστορηματικό επίπεδο! Μια ακραία
υβριστική συμπεριφορά θα τραβούσε την προσοχή του κοινού, σε κάτι κατά
τα άλλα πολύ αξιόλογο. Στην πραγματικότητα, στο μεταπολεμικό Παρίσι, ο
συγγραφέας υποδυόταν απλώς τον «μεταφραστή» του εαυτού του.
Μια τριπλή σύμπτωση
Περίπου
συνέπεσαν χρονικά, οι τρεις προσομοιάζουσες εκδηλώσεις. Υπήρξαν
προκλητικές για τους περιοριζόμενους, προσβλητικές προς τα θύματα
(νοσούντες, τεθνεώτες, πενθούντες) και κατέστησαν μάλλον εθελουσίως
δημόσιες. Επίσης είχαν όλες τους μια κάποια σχέση με τον … Δήμαρχο
Αθηναίων! Δεν συμφωνώ, σχεδόν ποτέ, με την ιατρικοποιημένη ερμηνεία της
ζωής οπότε δεν συμμερίζομαι τα περί ναρκισσιστικού τύπου διαταραχή
συμπεριφοράς.
Χρονικά, προηγήθηκε ο Πρόεδρος του Δικηγορικού – σεισμός, με τελετουργία σκυλάδικου της εθνικής οδού. Οι «σεισμοπαθείς» του ευλόγως το ανάρτησαν προκειμένου να μαθευτεί ότι είναι από αυτούς που μπαίνουν και στο μπουντουάρ της εξουσίας. Αν κάτι τέτοιο έμενε κρυφό θα πήγαινε χαμένο, σκέφτηκαν.
Το πάρτι των γραφείων του ΔΣΑ σύντομα επισκιάστηκε πλήρως από την εικόνα του Πρωθυπουργού ως free rider στην Πάρνηθα αφού αυτή η είδηση έσπασε και το φράγμα των συνόρων. Άγνωστο το τι ακριβώς επιδίωκαν οι επικοινωνιολόγοι του και τι τους βγήκε. Ετερογένεια των σκοπών όπως θα έλεγε και ο κ. Βενιζέλος …
Ο κ. Πέτσας εγκάλεσε την «απελπισμένη αντιπολίτευση» που εκμεταλλεύεται ανθρώπινες στιγμές οικογενειακής χαλάρωσης. Όσον αφορά τα ΜΜΕ, αγνόησε μεν τα διεθνή ενώ στα τοπικά σύστησε «ανθρώπινη» στάση, χωρίς να εξειδικεύσει όμως με συγκεκριμένο σημείωμα υποδείξεων. Φαντάζομαι εννοεί κάτι σαν την «ανθρώπινη» συμπεριφορά που επιφύλαξαν τα μέσα της παράταξης του σε ένα άλλο ποδηλάτη τ. Πρωθυπουργό, που είχε και τρία κατάγματα σπονδύλων όταν τον διακωμωδούσαν.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος θα αναρωτήθηκε μήπως ο θείος του Δημάρχου και Πρωθυπουργός, εξέπεμπε τον γνωστό του συμβολισμό πως «ανέβηκε στο βουνό» για να πάρει αποφάσεις … ακόμη και για τον ίδιο τον κ Πέτσα ή μήπως απλώς ήθελε μια προσομοίωση του φαινομένου «free rider», που δεσπόζει των συζητήσεων για το εμβόλιο ή πιο πρακτικά, μήπως διάβασε τίποτε δημοσκοπήσεις που διαπίστωναν πρόβλημα στο νεανικό κοινό, λόγω λοκντάουν.
Η τρίτη όμως περίπτωση, παρότι δεν υπήρξε ακριβώς εκδήλωση αλλά μια σκέτη δήλωση, την πλήρωσε με γιγάντιο κύμα απαξιωτικών σχολίων, άρθρων και δηλώσεων. Αν και τα κίνητρα του Αντιδημάρχου υπήρξαν σαφώς πιο μυστηριώδη.
Η μόνη ενδιαφέρουσα περίπτωση ύβρεως
Σ’ ένα πράγμα θα συμφωνήσω με τον κ Αντιδήμαρχο. Το Baden-Baden είναι καταπληκτικό και παραδόξως φθηνότερο από την Μύκονο. Είναι η Μύκονος του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, όταν τα θαλάσσια λουτρά δεν είχαν γίνει ακόμη must. Το διεθνές τζετ σετ είχε τότε την ορεινή λουτρόπολη ως σημείο αναφοράς. Η περίοδος εκείνη έδωσε στην πόλη μια ξεχωριστά αριστοκρατική όψη, άγνωστη στην Μύκονο. Πολλά θα είχε να μάθει ακόμη και σήμερα από την διαφύλαξη της εικόνας του Baden-Baden ο καθ’ ύλην αρμόδιος Θεοχάρης Θεοχάρης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που εισβάλει το Baden-Baden στην πολιτική μας ζωή απρόσμενα και μάλιστα σε συνθήκες κρίσης. Ανάμεσα στον ατυχή πόλεμο του 1897 και στην έκρηξη της στρατιωτικής επανάστασης στο Γουδή, η δημοτικότητα της βασιλικής οικογένειας βρισκόταν στο ναδίρ. Χαρακτηριστικό υπήρξε το εντονότατο κύμα κριτικής στα 1904 προς τον βασιλιά Γεώργιο τον Α’ για την πολύμηνη παραμονή του στο Baden Baden, στο κύκλο των θαυμαστών της Ισιδώρας Ντάνκαν. Δεν ήταν και τόσο παράδοξη συμπεριφορά για έναν αριστοκράτη, εξάλλου η «ξυπόλητη χορεύτρια» είχε εμπνεύσει τόσους και τόσους.
Πολύ επαρχιώτικη, θα πείτε, η συμπεριφορά των Ελλήνων να ζητούν αποκαθήλωση του στέμματος για έναν τέτοιο λόγο. Ήταν όμως τέτοια η πολιτική συγκυρία, μετά την ήττα, που επέτρεπε στους πληβείους να κάνουν τόσο δύσκολη τη ζωή ενός αριστοκράτη. Ίσως κάτι παρόμοιο να συμβαίνει και τώρα που επειδή φοβούνται μην πεθάνουν αβοήθητοι, ξεσπάνε με φθόνο στον κ Αντιδήμαρχο…
Art for Art’s Sake
Ο εστετισμός (αισθητισμός) είναι κι αυτός ελαφρώς παλιομοδίτικος. Ένα κίνημα του 19ου αιώνα που πρόβαλε ως βασική αρχή ότι η τέχνη υπάρχει μόνο για χάρη του ωραίου, χωρίς καμία ηθική, κοινωνική ή πολιτική σκοπιμότητα ή υποχρέωση. “Η Τέχνη για την Τέχνη”, λοιπόν ή το να απαλλάσσεις την τέχνη από ηθικούς ή ωφελιμιστικούς λόγους ύπαρξης, πράγμα που ήταν αντικομφορμιστικό εκείνη την εποχή.
Την ζωή αξίζει να την ζει κάποιος ενστικτωδώς, ακολουθώντας μόνο το ιδεώδες της ομορφιάς και όχι τους ηθικούς κώδικες κάθε λογής. Η μορφή κυριαρχεί κι όχι ο στοχασμός που μπορεί να υποκρύπτεται, όσο σπουδαίος κι αν είναι αυτός. Η Τέχνη το μόνο που οφείλει είναι να είναι όμορφη κι όχι χρήσιμη, ηθική, διδακτική. Οι βασικές αυτές παραδοχές δεν μαρτυρούσαν μια απλή φιληδονία αφού η μαζική χρήση συμβόλων και συναισθηματικής ισχύος, υπονοούσε ότι μάλλον η ζωή οφείλει να αντιγράφει την τέχνη κι όχι το ανάποδο.
Φυσικά, από τον Πόε, τον Μπωντλαίρ και τον Όσκαρ Ουάιλντ ως το Δημαρχείο της πλατείας Κοτζιά υπάρχει μεγάλη απόσταση. Την κύρια διαφορά όμως την κάνει η πανδημία που καθιστά την στιγμή πολύ άβολη για να υπενθυμίσει κανείς την προτεραιότητα μιας εκλεπτυσμένης αισθησιακής ηδονής μπροστά στα κραυγαλέα ηθικά ή συναισθηματικά ερεθίσματα που αναδεικνύει καθημερινά η μαζική απειλή κατά της ζωής..
Αποκλείεται να διέφευγε του νοήμονος αντιδημάρχου, το ποια προσδοκία είχε η πολιτική πελατεία του για την εικόνα του ως αντιδημάρχου τέτοιες ημέρες. Η επιλογή του να μην προσαρμοστεί στα προσδοκώμενα, σημαίνει ότι σίγουρα δεν παίρνει πολύ στα σοβαρά το θώκο του κι ότι νοσταλγικά θεωρεί ότι η ομορφιά είναι αήττητη και ως εκ τούτου η πλέον κατάλληλη να ξορκίσει το κακό. Σε κάθε περίπτωση, η ρετρό στάση του εκπέμπει μια γνησιότητα, πράγμα που επιβεβαιώνεται κι από τον ομόθυμο λιθοβολισμό του. Απόδειξη ότι δεν του υπέδειξε κανείς επικοινωνιολόγος να κάνει τον «δυναμικό σεισμό» ή τον «ανθρώπινο διαβάτη» αλλά μάλλον έτσι του ‘ρθε.
