Του Νίκου Κοτζιά
Το σύστημα, με μοχλό την πολιτική εξουσία και πλάτες την ξένη τρόικα, στόχευσε εξαρχής στη μονόπλευρη λιτότητα και από εκεί στην άγρια ανακατανομή σε βάρος της πλειονότητας, με σειρά μηχανισμών τους οποίους πρέπει να αποκαλύπτουμε. Τέτοιος μηχανισμός υπήρξε στο παρελθόν και το σκάνδαλο του χρηματιστηρίου. Στη διάρκειά του, οι μεγαλοεισοδηματίες εφάρμοσαν όλους τους ληστρικούς κανόνες της πρωταρχικής συσσώρευσης.
Ο πρώτος μηχανισμός ανακατανομής είναι η μείωση των μισθών και συντάξεων, η υποτίμηση της μικρής και μεσαίας ακίνητης περιουσίας, οι φοροκλοπές και η μεγάλη φοροδιαφυγή, οι εισφοροκλοπές και οι μίζες που έχουν συσσωματωθεί στο σημερινό δημόσιο χρέος.
Η δεύτερη ανακατανομή γίνεται με τον μηχανισμό λεηλασίας του δημόσιου πλούτου. Η λεηλασία αυτή έχει πολλαπλές μορφές. Αφενός άμεσες, όπως υπερβολικά μεγάλες εκπτώσεις κατά την αγορά δημόσιας περιουσίας Παραδείγματα δεκάδες: στη Χαλκιδική (Σκουριές), μία από τις ακριβότερες περιοχές της Ε.Ε., η δημόσια γη (μαζί με τον χρυσό) πουλήθηκε με 32 ευρώ το στρέμμα. Ανάλογα έγιναν και ως προς το καλύτερο φιλέτο της Μεσογείου, τον Λαιμό της Βουλιαγμένης, αλλά και με δημόσια κτήρια στο κέντρο της Αθήνας, όπου κοστολογήθηκε η τιμή του τετραγωνικού στα 820 ευρώ. Αφετέρου έμμεσες, όπως το φτηνό ρεύμα που παρέχεται σε μεγάλους επενδυτές.
Ένας τρίτος μηχανισμός είναι η χρηματοδότηση των τραπεζών από το λαϊκό εισόδημα μέσω της ευρωπαϊκής αναχρηματοδότησης. Η τελευταία δεν χρεώθηκε στους τραπεζίτες που επί δεκαετίες καρπώνονται υπερκέρδη, αλλά, μέσω του δημόσιου χρέους, στον ελληνικό λαό. Η χρέωση έγινε διττά: αφενός με το κούρεμα των ασφαλιστικών ταμείων καθώς και των αποθεματικών των ΑΕΙ και των νοσοκομείων, γεγονός που περιόρισε το κοινωνικό κράτος, αφετέρου δε με τη μείωση των μισθών και των συντάξεων στο όνομα του αυξανόμενου χρέους. Με αυτό τον τρόπο, το τραπεζικό χρέος της εποχής του Γ. Αλογοσκούφη (2008-2009), που μετατράπηκε σε δημόσιο, ενώ κατέληξε να γίνει και ιδιωτικό. Νοικοκυριά μισθωτών και συνταξιούχων, καθώς και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κλήθηκαν να πληρώσουν τη λυπητερή των δανεισμών υπέρ των τραπεζών.
Η προηγούμενη ανακατανομή του χρέους, από το χρηματιστήριο και τους τραπεζίτες στο Δημόσιο και από εκεί στους ιδιώτες είχε και συνέχεια, την τέταρτη διαδικασία ανακατανομής. Η μείωση των φτωχών και μεσαίων εισοδημάτων και η ταυτόχρονη αύξηση της ανεργίας, της φορολογίας και τα νέα χαράτσια περιόρισαν δραματικά τα εισοδήματα της πλειονότητας των Ελλήνων και απαξίωσαν την περιουσία τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι όλο και περισσότεροι δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους και στη συνέχεια χάνουν την ίδια την περιουσία τους. Με άλλα λόγια, τα φτωχά και μεσαία στρώματα κλήθηκαν να στηρίξουν την αναχρηματοδότηση των τραπεζών με το εισόδημά τους, ενώ έγιναν ταυτόχρονα τροφοδότες περιουσίας για τις τελευταίες.
Ακόμα πιο προκλητική είναι η πέμπτη ανακατανομή. Τα λεφτά που λαμβάνουν οι τράπεζες για την αναχρηματοδότησή τους και τα οποία τα έχει πληρώσει διπλά ο μισθωτός, ο συνταξιούχος και ο μικρομεσαίος επιχειρηματίας, με περιορισμό εισοδήματος και απώλεια περιουσίας, δεν πέφτουν στην αγορά, αλλά σε ιδιώτες που έχουν πρόσβαση στους κύκλους της κυρίαρχης πολιτικής και της ολιγαρχίας. Έτσι, υπερήλικας επιχειρηματίας που βαδίζει προς τα ενενήντα, δεν μπορούσε να πληρώσει σε τράπεζα εδώ και χρόνια τα νοίκια από ακίνητα που χρησιμοποιούσε και πήρε χαμηλότοκο δάνειο 30 ετών (!) προκειμένου να ξεπληρώσει τα χρέη του και να αγοράσει αυτά τα ακίνητα. Ανάλογα, οι τράπεζες πουλούν τα ακίνητά τους χωρίς να εισπράττουν πραγματικά χρήματα, αλλά δίνοντας δάνεια φτηνά (δανεικά και πιθανότατα αγύριστα) στους «αγοραστές».
Η έκτη ανακατανομή προκύπτει από τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους. Ο συνεχής περιορισμός του σημαίνει ότι το κόστος αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, λογικά και ιστορικά, μετακινείται από τη χρηματοδότησή του από το σύνολο της κοινωνίας στους μη έχοντες και μη κατέχοντες. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζει το Σύστημα Παρακμής ότι μπορούν να μετακινούνται κονδύλια από το κοινωνικό κράτος για τους δανειστές και τους συστημικούς επιχειρηματίες.
Η έβδομη ανακατανομή είναι ο μηχανισμός χρηματοδότησης των ΜΜΕ – καναλαρχών / διαπλοκής με πολλαπλά δάνεια, ώστε να στηρίζουν τους υπόλοιπους μηχανισμούς ανακατανομής. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι ενώ κόπηκαν οι μισθοί σε όλους τους τομείς, εξακολουθούν να υπάρχουν υψηλότατοι μισθοί στις επιχειρήσεις της διαπλοκής, παρά το γεγονός ότι πληρώνονται από δάνεια τραπεζών, δηλαδή από την αναχρηματοδότηση που διασφαλίζει η μείωση των υπόλοιπων μισθών.
Τέλος, η όγδοη ανακατανομή ετοιμάζεται και θα είναι το σκάνδαλο. Η τρόικα επιδιώκει να πουλήσει τις ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες σε τιμές ξεφτιλιστικές σε τρίτους επιχειρηματίες. Με αυτό τον τρόπο σε εκείνους θα πάνε οι τράπεζες και σε εμάς όλους θα μείνουν: α) τα χαμηλά εισοδήματα, β) η υποτιμημένη περιουσία (αν δεν έχουν χαθεί και τα δύο προηγούμενα) και γ) τα δάνεια στήριξης αυτών των τραπεζών! Οι πολίτες, δηλαδή, υφίστανται τις συνέπειες για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά η κυβέρνηση ετοιμάζεται να χαρίσει στους τραπεζίτες τα λεφτά αυτών των δανείων που θα πληρώνει ο ελληνικός λαός για δεκαετίες. Θα πρόκειται για το σκάνδαλο του αιώνα.
Το συμπέρασμα είναι ότι όταν οι μνημονιακοί μιλούν για μονόδρομο, εννοούν ότι πρέπει να αποδεχτούμε τους πιο πάνω μηχανισμούς της διαδικασίας άγριας ανακατανομής υπέρ των Ολίγων. Οι αναστροφές των σημερινών ανακατανομών από μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας αυτόματα θα αποτελέσουν συστατικό ενός άλλου δρόμου. Πέρα από την ανάγκη νέων πόρων και διασφάλισης της ρευστότητας, η δίκαιη αξιοποίηση του υπάρχοντος πλούτου μπορεί να αποτελέσει μηχανισμό μιας άλλης πολιτικής και βάση χρηματοδότησης μιας κοινωνικά δίκαιης και παραγωγικής ανάπτυξης του τόπου.
