Του
Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο ΑΠΘ
Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Σύγχρονης Πολιτικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο ΑΠΘ
Στην εφημερίδα
«Αυγή», στα έντυπα που στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στον πολιτικό λόγο των
στελεχών του, βλέπουμε συχνά να εμφανίζονται και να προβάλλονται συγκεκριμένες
πολιτικές, φιλοσοφικές ή οικονομικές θεωρίες και οι αντίστοιχοι θεωρητικοί που
τις προώθησαν ή τις εφάρμοσαν. Μερικές από τις θεωρίες και τις πολιτικές που
αναφέρονται πιο συχνά ξενίζουν: Η πυκνά επαναλαμβανόμενη επίκληση του «New
Deal» ή του «Σχεδίου Μάρσαλ» και μάλιστα ως «υποδειγμάτων» αντιμετώπισης της
καπιταλιστικής κρίσης στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το μεν πρώτο
είναι η πολιτική που εφάρμοσαν στις ΗΠΑ οι πρόεδροι Χούβερ και ειδικά ο
Ρούσβελτ -που έδωσε και το όνομα New Deal στα μέτρα- για την αντιμετώπιση της
καπιταλιστικής κρίσης του 1929. Η πολιτική αυτή έσωσε προφανώς τον αμερικανικό
καπιταλισμό, τις τράπεζες σε προτεραιότητα και επέτρεψε τη δημιουργία νέων
ισχυρών μονοπωλίων (της «Μπόινγκ» για παράδειγμα). Είναι απόλυτα ψευδές, όμως,
ότι οδήγησε εκτός της κρίσης και της φτώχειας τα εκατομμύρια των Αμερικανών
εργαζομένων. Στα 1941, όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το ποσοστό
των ανέργων βρισκόταν ακόμα στο 17%!
«Αυγή», στα έντυπα που στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και στον πολιτικό λόγο των
στελεχών του, βλέπουμε συχνά να εμφανίζονται και να προβάλλονται συγκεκριμένες
πολιτικές, φιλοσοφικές ή οικονομικές θεωρίες και οι αντίστοιχοι θεωρητικοί που
τις προώθησαν ή τις εφάρμοσαν. Μερικές από τις θεωρίες και τις πολιτικές που
αναφέρονται πιο συχνά ξενίζουν: Η πυκνά επαναλαμβανόμενη επίκληση του «New
Deal» ή του «Σχεδίου Μάρσαλ» και μάλιστα ως «υποδειγμάτων» αντιμετώπισης της
καπιταλιστικής κρίσης στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Το μεν πρώτο
είναι η πολιτική που εφάρμοσαν στις ΗΠΑ οι πρόεδροι Χούβερ και ειδικά ο
Ρούσβελτ -που έδωσε και το όνομα New Deal στα μέτρα- για την αντιμετώπιση της
καπιταλιστικής κρίσης του 1929. Η πολιτική αυτή έσωσε προφανώς τον αμερικανικό
καπιταλισμό, τις τράπεζες σε προτεραιότητα και επέτρεψε τη δημιουργία νέων
ισχυρών μονοπωλίων (της «Μπόινγκ» για παράδειγμα). Είναι απόλυτα ψευδές, όμως,
ότι οδήγησε εκτός της κρίσης και της φτώχειας τα εκατομμύρια των Αμερικανών
εργαζομένων. Στα 1941, όταν οι ΗΠΑ μπήκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το ποσοστό
των ανέργων βρισκόταν ακόμα στο 17%!
Το «Σχέδιο Μάρσαλ» θα έπρεπε να το
γνωρίζουμε καλά στην Ελλάδα. Στα χρόνια που ακολούθησαν τον Εμφύλιο Πόλεμο τα
κονδύλια του «σχεδίου» αυτού ενίσχυσαν τη νέα άρχουσα τάξη, τις οικονομικές
ελίτ δηλαδή που βρίσκονταν σε κρίση και σε κίνδυνο στα χρόνια του Εμφυλίου. Από
απλή μάλλον σύμπτωση οι επιχειρηματίες κάθε είδους που ενισχύθηκαν από αυτά τα
κονδύλια ήσαν πάνω κάτω οι ίδιοι που είχαν θησαυρίσει (κυριολεκτούμε) στην
περίοδο της Κατοχής, «εργαζόμενοι» για την οικονομία πολέμου του Γ’ Ράιχ και
της Νέας Ευρώπης. Το ίδιο, σε πιο ήπιες συνθήκες, έγινε και στην υπόλοιπη
Ευρώπη, σε τρόπο ώστε ο καπιταλισμός να αποκτήσει εκείνους τους συσχετισμούς
που θα του επέτρεπαν να αντιμετωπίσει τον «εσωτερικό εχθρό», τους εργαζόμενους,
τους κομμουνιστές. Για το λόγο αυτό η εφαρμογή του «Σχεδίου Μάρσαλ» θεωρείται
αφετηρία του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη. Στην Ολλανδία μάλιστα δόθηκε «ειδικό
συμπλήρωμα» από το «Σχέδιο» για να καταπνίξει στο αίμα τη γενικευμένη εξέγερση
του λαού της Ινδονησίας – που ήταν ως τότε αποικία της ευρωπαϊκής αυτής χώρας.
γνωρίζουμε καλά στην Ελλάδα. Στα χρόνια που ακολούθησαν τον Εμφύλιο Πόλεμο τα
κονδύλια του «σχεδίου» αυτού ενίσχυσαν τη νέα άρχουσα τάξη, τις οικονομικές
ελίτ δηλαδή που βρίσκονταν σε κρίση και σε κίνδυνο στα χρόνια του Εμφυλίου. Από
απλή μάλλον σύμπτωση οι επιχειρηματίες κάθε είδους που ενισχύθηκαν από αυτά τα
κονδύλια ήσαν πάνω κάτω οι ίδιοι που είχαν θησαυρίσει (κυριολεκτούμε) στην
περίοδο της Κατοχής, «εργαζόμενοι» για την οικονομία πολέμου του Γ’ Ράιχ και
της Νέας Ευρώπης. Το ίδιο, σε πιο ήπιες συνθήκες, έγινε και στην υπόλοιπη
Ευρώπη, σε τρόπο ώστε ο καπιταλισμός να αποκτήσει εκείνους τους συσχετισμούς
που θα του επέτρεπαν να αντιμετωπίσει τον «εσωτερικό εχθρό», τους εργαζόμενους,
τους κομμουνιστές. Για το λόγο αυτό η εφαρμογή του «Σχεδίου Μάρσαλ» θεωρείται
αφετηρία του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη. Στην Ολλανδία μάλιστα δόθηκε «ειδικό
συμπλήρωμα» από το «Σχέδιο» για να καταπνίξει στο αίμα τη γενικευμένη εξέγερση
του λαού της Ινδονησίας – που ήταν ως τότε αποικία της ευρωπαϊκής αυτής χώρας.
Θα ήταν εύλογο
να αποφεύγουν χώροι που επικαλούνται την αριστερά και τους εργαζόμενους τέτοιου
είδους πολιτικές και να μην τις χρησιμοποιούν ως λάβαρα των δικών τους
πολιτικών σχεδιασμών. Παραδόξως (;) ο ΣΥΡΙΖΑ, τα έντυπά του και τα στελέχη του
δεν αισθάνονται αυτήν την ανάγκη.
να αποφεύγουν χώροι που επικαλούνται την αριστερά και τους εργαζόμενους τέτοιου
είδους πολιτικές και να μην τις χρησιμοποιούν ως λάβαρα των δικών τους
πολιτικών σχεδιασμών. Παραδόξως (;) ο ΣΥΡΙΖΑ, τα έντυπά του και τα στελέχη του
δεν αισθάνονται αυτήν την ανάγκη.
Καθώς όμως η δίψα
που διακατέχει τον ΣΥΡΙΖΑ στην αναζήτηση «νέων» θεωριών είναι ασίγαστη, ας
αφήσουμε τις οικονομικές θεωρίες, στις οποίες αξίζει, λόγω «κεϋνσιανισμού», να
επανέλθουμε. Ας στραφούμε λίγο στην επικαιρότητα για να ιχνηλατήσουμε το
χαοτικό θεωρητικό υπόστρωμα του αυτοπροσδιοριζόμενου ως κόμματος της αριστεράς.
που διακατέχει τον ΣΥΡΙΖΑ στην αναζήτηση «νέων» θεωριών είναι ασίγαστη, ας
αφήσουμε τις οικονομικές θεωρίες, στις οποίες αξίζει, λόγω «κεϋνσιανισμού», να
επανέλθουμε. Ας στραφούμε λίγο στην επικαιρότητα για να ιχνηλατήσουμε το
χαοτικό θεωρητικό υπόστρωμα του αυτοπροσδιοριζόμενου ως κόμματος της αριστεράς.
Στα τέλη του
Γενάρη 2014, έφθασε στην Αθήνα ο Γάλλος πολιτικός φιλόσοφος Αλέν Μπαντιού. Οι
διαλέξεις του αποτέλεσαν εγερτήριο σάλπισμα για το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και, εν
μέρει, του αριστερισμού. Και στις τρεις διαλέξεις επικράτησε το αδιαχώρητο στις
αίθουσες των εκδηλώσεων -ειδικά στην τρίτη διάλεξη, την πιο «πολιτική». Για να
μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, τη διάλεξη αυτή οργάνωσαν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα
«ΧΡΟΝΟΣ», η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, η παράταξη «ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΟΛΗ», το περιοδικό
ψυχανάλυσης «Αλήθεια» με την υποστήριξη του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς».
Γενάρη 2014, έφθασε στην Αθήνα ο Γάλλος πολιτικός φιλόσοφος Αλέν Μπαντιού. Οι
διαλέξεις του αποτέλεσαν εγερτήριο σάλπισμα για το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και, εν
μέρει, του αριστερισμού. Και στις τρεις διαλέξεις επικράτησε το αδιαχώρητο στις
αίθουσες των εκδηλώσεων -ειδικά στην τρίτη διάλεξη, την πιο «πολιτική». Για να
μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, τη διάλεξη αυτή οργάνωσαν, σύμφωνα με την ιστοσελίδα
«ΧΡΟΝΟΣ», η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, η παράταξη «ΑΝΟΙΚΤΗ ΠΟΛΗ», το περιοδικό
ψυχανάλυσης «Αλήθεια» με την υποστήριξη του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς».
Συνέχεια ΕΔΩ
