Αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω αυτό το κείμενο ως Κωνσταντινουπολίτης, ελληνικής καταγωγής, τουρκικής υπηκοότητας, και δημοσιογράφος-ανταποκριτής, στην Ελλάδα, για τουρκικά Μέσα.
Αναρωτιέμαι πώς μια δημοκρατική χώρα, όπως η Ελλάδα -ευρωπαϊκή κατά τα άλλα, κοιτίδα της δημοκρατίας, υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, των σκέψεων και λαών ανά τον κόσμο- αλλά και τα πολιτικά κόμματα, οι κυβερνήσεις και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, να φοβούνται το ίδιο τους τον λαό.
Παίρνοντας αφορμή από τις πάμπολλες δηλώσεις, αντιπαραθέσεις και αλληλοκατηγορίες για ένα θέμα τόσο ευαίσθητο, όπως η μειονότητα της Θράκης, αναρωτιέμαι πώς και δεν βγαίνει κανείς να πει το εξής αυτονόητο – για μια χώρα δημοκρατική και όχι οπισθοδρομική: «…καμία διεθνής συμφωνία, καμία κυβέρνηση ή κράτος δεν μπορεί να προσδιορίσει ή να επιβάλλει την καταγωγή και τη συνείδηση των ανθρώπων, των κοινοτήτων και των μειονοτήτων – και ας είναι και Έλληνες, Τούρκοι, Πομάκοι, Ρομά, Κούρδοι κ.λπ. κ.λπ.». Τόσο απλά…
Όταν στη δημοκρατική και ευρωπαϊκή Ελλάδα τα ΜΜΕ και κάθε κόμμα παραδέχονται ότι στη Θράκη ζουν συνάνθρωποί τους, που φέρουν την ίδια υπηκοότητα, όπως την ελληνική, αλλά αισθάνονται είτε Πομάκοι είτε Ρομά και υπερασπίζουν τα ανθρώπινά τους δικαιώματα, την καταγωγή τους, τη θρησκευτική τους ελευθερία και τη γλώσσα τους -και καλά κάνουν- δεν μπορούν ή, μάλλον, αδυνατούν να κάνουν το ίδιο με τους συνανθρώπους τους -φέροντες την ίδια υπηκοότητα, την ελληνική- οι οποίοι αισθάνονται Τούρκοι, λόγω της καταγωγής τους…
Η ελληνική πολιτεία, η οποία το 1952 (εποχή Παπάγου) όπου Ελλάδα και Τουρκία έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ, ονόμασε τη μειονότητα της Θράκης συλλήβδην ως «τουρκική», λόγω της «απειλής από τον βορρά», έδωσε ταυτότητες με την ένδειξη την «τουρκική» τους καταγωγή, δίνοντας και στο μειονοτικό σχολείο το όνομα -προς τιμήν του τότε Τούρκου Προέδρου της Δημοκρατίας- “Celal Bayar”…
Μετά ήρθε η χούντα και την ονόμασε «μουσουλμανική», επικαλούμενη τη συνθήκη της Λωζάνης -και λόγω της «απειλής εξ Ανατολών», αυτή τη φορά- όχι μόνο δεν τους αναγνώρισε καμιά καταγωγή, αλλά τους αμπάρωσε και πίσω από μια μπάρα…
Μόνο το 1992 το ελληνικό κράτος (επί Πρωθυπουργίας Μητσοτάκη) αναγνώρισε τα «μεγάλα λάθη της πολιτείας» που είχαν γίνει εις βάρος της μειονότητας και υποσχέθηκε «ισονομία και ισοπολιτεία».
Στη μεταπολίτευση όμως -και ως σήμερα- είναι σχεδόν απαγορευτικό κάποιος της μειονότητας να αυτοπροσδιορίζει τον εαυτό του ή ακόμα και την κοινότητά του ως «Τούρκος» ή «τουρκική»… Είναι σαν να λέμε να απαγορεύεται στην Κωνσταντινούπολη, κάποιος της μειονότητας ή της κοινότητάς του, να λέει ότι είναι «Έλληνας» ή να χρησιμοποιήσει τη φράση «ελληνική κοινότητα»… Είναι σαν το τουρκικό κράτος να αποκαλεί τους εκεί Έλληνες «χριστιανική μειονότητα» ή ακόμα και «Τούρκοι χριστιανοί», απαγορεύοντας στις κοινότητες να αποκαλούν τον εαυτό τους «ελληνικές», «αρμενικές» ή «εβραϊκές», όπως μέχρι πρόσφατα έκανε για τους Κούρδους…
Ναι μεν η Λωζάνη αναφέρεται σε μουσουλμανική μειονότητα, αλλά αυτό δεν πάει να πει ότι κάποιος που φέρει την ελληνική υπηκοότητα δεν έχει το δικαίωμα να έχει τουρκική ή άλλη συνείδηση, όπως έχει το δικαίωμα κάποιος να έχει ελληνική συνείδηση και ας φέρει τουρκική, γερμανική, αμερικανική ή ρωσική υπηκοότητα… (π.χ. John Brademas, μέλος κογκρέσου ΗΠΑ και Γιώργος Μαρκάκης, βουλευτής Γερμανίας. Και οι δυο τους έχουν ελληνική συνείδηση, αλλά κανείς δεν τους κατηγόρησε για την καταγωγή τους…)
Η δε ελληνική πολιτεία δίνει την εντύπωση σαν να αντιμετωπίζει τη μειονότητα ως «ξένο σώμα» και σ´ αυτό, ΔΥΣΤΥΧΩΣ, τα ΜΜΕ δεν βοηθούν καθόλου, παρά να εκφοβίζουν την ελληνική κοινή γνώμη, για το πόσο ανθελληνική είναι η μειονότητα, που θέλει να έχει τουρκική συνείδηση, που τολμά να μιλά τουρκικά και όχι «μουσουλμανικά». (Ακούστηκε και αυτό!)
Γιατί να φιλοξενείται από τα ελληνικά ΜΜΕ η κυρία Σαμπιχά Σουλεϊμάν ως εκπρόσωπος των Ρομά της Θράκης και να μη φιλοξενείται κάποιος τουρκογενής να πει τα δικά του προβλήματα; Γιατί ένας Πομάκος ή Ρομά χαίρει το δικαίωμα να ονομάζει ελεύθερα -και δικαίως υπερήφανα- την καταγωγή του και δεν έχει το ίδιο δικαίωμα κάποιος τουρκογενής της Θράκης; Γιατί όλοι οι τουρκογενείς ή τουρκόφωνοι, όταν πολιτεύονται, να είναι όλοι «…το μακρύ χέρι της Τουρκίας» και «πιόνια του (κακού) προξενείου» που έχει σκοπό «να ενώσει τη Θράκη με την ανατολική»;
(Για να μην ξεχνιόμαστε… Και πριν από μερικά χρόνια στην περίπτωση της υποψήφιας για την Υπερνομαρχία κας Καραχασάν (επί Πασόκ) πάλι τα ΜΜΕ την είχαν στήσει στον τοίχο και τη ρωτούσαν επίμονα τι αισθάνεται: «Τουρκάλα ή Ελληνίδα;»… Απίστευτες ερωτήσεις που θύμιζαν άλλες εποχές, όπως των Εβραίων στην τότε Γερμανία των Ναζί…)
Η Τουρκία ήταν μέρος της συνθήκης της Λωζάνης και έτσι διατηρήθηκε η «μουσουλμανική» μειονότητα στη Θράκη, όπως διατηρήθηκε η ελληνική μειονότητα στην Κων/πολη… Άρα; Γιατί η Τουρκία και όχι κάποια άλλη «μουσουλμανική» χώρα;
Όπως όλοι παραδέχονται, για πολλά χρόνια η μειονότητα της Θράκης έχει αγνοηθεί, έχει γκετοποιηθεί και τα προβλήματα όλης της μειονότητας -ανεξαρτήτως καταγωγής – έχουν διογκωθεί… στον βαθμό που στράφηκε στην Τουρκία, ως «μεγάλος αδελφός».
Από την άλλη, το κύριο πρόβλημα της μειονότητας είναι ότι δεν μπορούν όλοι μαζί να βγάλουν ή να εκλέξουν έναν εκπρόσωπο που να μπορεί να συνομιλήσει με την ελληνική πολιτεία.
Όταν ο ελληνικής καταγωγής, Τούρκος υπήκοος, Κων/πολίτης Λάκης Βίγκας, έχει εκλεχτεί από όλες τις μειονότητες της Κων/πολης (ελληνική, αρμενική, εβραϊκή) ως πρόεδρος της μειονότητας και συνομιλώντας με τις τουρκικές Αρχές προσπαθεί να φέρει εις πέρας όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μειονότητα, η αντίστοιχη της Θράκης αδυνατεί ακόμα και να εκστομίσει τα δικά της, τα όποια προβλήματα, λόγω του ότι δεν έχει κάποιον -κοινά αποδεκτό- συντονιστή…
Κατά τη γνώμη μου, η ελληνική πολιτεία -και κυρίως τα ΜΜΕ- πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης δεν είναι μόνο μια θρησκευτική μειονότητα όπως οι Καθολικοί της Τήνου ή της Σύρου, οι οποίοι έχουν ΚΑΙ ελληνική συνείδηση και η μητρική τους γλώσσα είναι ελληνική. Οι Μουσουλμάνοι, όμως, της Θράκης είναι πολυπολιτισμικοί, έχουν διαφορετικές μητρικές γλώσσες και διαφορετικές συνειδήσεις και, αν μη τι άλλο, πρέπει να προστατεύονται από το ίδιο το ελληνικό κράτος, αφού έχουν ελληνική υπηκοότητα… και όχι ελληνική συνείδηση – σώνει και καλά…
Το παράδειγμα της Τουρκίας, που αγνοούσε μέχρι πρόσφατα την κουρδική πραγματικότητα, διαδίδοντας συνάμα ότι «…δεν υπάρχουν Κούρδοι στην Τουρκία» απλώς διόγκωσε το Κουρδικό πρόβλημα, μέχρι που στο τέλος παραδέχτηκε την ύπαρξή του…
Οι μπάρες της μειονότητας έχουν αρθεί επί ΠΑΣΟΚ, μόλις το 1996. Αλλά μην ξαναμπούν -και αυτή τη φορά- σε μορφή «νοητή» και αντιμετωπιστεί η μουσουλμανική μειονότητα κάθε συνείδησης όπως οι, μέχρι πρόσφατα, «ανύπαρκτοι Κούρδοι της Τουρκίας».
*Ο Στέλιος Μπερμπεράκης είναι δημοσιογράφος, ανταποκριτής στην Αθήνα των: εφημερίδα SABAH, NTV, BBC WORLD, DW.
