Του Κώστα Ζώρα*
Η σαφήνεια του γράμματος του άρθρου 32 (διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας) παρ. 4 του Συντάγματος είναι δεδομένη: «Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία (των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των βουλευτών, άρθρο 32 παρ. 3), η Βουλή διαλύεται μέσα σε δέκα ημέρες από την ψηφοφορία και προκηρύσσεται εκλογή για ανάδειξη νέας Βουλής».Το άρθρο 32 του Συντάγματος εισάγει ένα ούτως ειπείν «ερμαφρόδιτο» σύστημα εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, αληθώς «πρωτότυπο» στον ευρύτερο χώρο των ευρωπαϊκών Συνταγμάτων προεδρευόμενης κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται επί της αρχής με έμμεσο τρόπο από τη Βουλή. Βεβαίως εάν και στην τρίτη ψηφοφορία δεν συγκεντρωθεί η απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών, παρεμβαίνει το εκλογικό σώμα, δηλαδή η εκλογή μερικώς αμεσοποιείται, το οποίο όμως δεν εκλέγει Πρόεδρο αλλά νέα Βουλή, διεξάγονται δηλαδή βουλευτικές εκλογές, η οποία στη συνέχεια προχωρεί στην εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, δηλαδή του νέου ρυθμιστή του πολιτεύματος.
Η ιστορική εξήγηση αυτής της διαδικασίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας ανατρέχει στο 1975 και στην Ε’ Αναθεωρητική Βουλή, ενώπιον της οποίας οι Κωνσταντίνος Καραμανλής και Κωνσταντίνος Τσάτσος εισηγήθηκαν και επέβαλαν τις γνωστές αυξημένες εξουσιαστικές, πάντως μη ρυθμίστηκες, αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η ογκώδης τότε κοινοβουλευτική κυβερνητική πλειοψηφία αντιμετώπισε στο θέμα αυτό τη συντονισμένη αντίδραση του συνόλου τής τότε αντιπολίτευσης (Ανδρέας Παπανδρέου, Γεώργιος Μαύρος, Χαρίλαος Φλωράκης, Λεωνίδας Κύρκος, Ηλίας Ηλιού), η οποία απαίτησε την άμεση εκλογή από τον λαό του Προέδρου της Δημοκρατίας, προκειμένου οι εξουσιαστικές παρεμβάσεις του ενδεχομένως να ασκούνται στο πλαίσιο ευρύτερης δημοκρατικής νομιμοποίησής του. Η αποδοχή όμως της άμεσης εκλογής θα σήμαινε την εγκαθίδρυση πλέον αμιγώς προεδρικού συστήματος, κάτι που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ηρνείτο πεισμόνως παρά τη συνταγματική παρουσία των ενισχυμένων προεδρικών αρμοδιοτήτων.
Τοιουτοτρόπως καταλήξαμε στο ισχύον αξιοπερίεργο σύστημα εκλογής Προέδρου, το οποίο συνδέει τη μη εκλογή διά αυξημένης πλειοψηφίας με τη διάλυση της Βουλής και τη διενέργεια εκλογών, προκειμένου να απαντηθεί, έστω και σχετικώς, το αίτημα για ευρύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση του κατά το συνταγματικό γράμμα ρυθμιστή του πολιτεύματος. Η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1985/1986, για την πραγμάτωση της οποίας λειτούργησε η τότε κοινοβουλευτική πλειοψηφία του ΠΑΣΟΚ, ενώ ακύρωσε τις ενισχυμένες προεδρικές αρμοδιότητες δεν τόλμησε να θίξει και το σύστημα εκλογής του Προέδρου. Αντικαταστάθηκε μόνον η μυστική ψηφοφορία στη Βουλή διά ονομαστικής, βλέπε φανερής, μετά τα θεσμικά παρατράγουδα τα οποία συνόδευσαν την εκλογή του Χρήστου Σαρτζετάκη.
Τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ με απόλυτη συνταγματική και θεσμική συνείδηση θα επιδιώξει τη μη συγκέντρωση των απαιτούμενων 180 βουλευτικών ψήφων κατά την επικείμενη προεδρική εκλογή, ώστε η χώρα να οδηγηθεί σε διάλυση της Βουλής και συνακόλουθη διεξαγωγή εκλογών. Το ενδιαφέρον έγκειται στο γεγονός ότι η μομφή προς τον ΣΥΡΙΖΑ προέρχεται από τα δύο συγκυβερνώντα κόμματα, τα οποία στο παρελθόν στήριξαν θεωρητικά και πρακτικά τη μη επίτευξη της αυξημένης πλειοψηφίας των 180 βουλευτών κατά την προεδρική εκλογή, προκειμένου να δρομολογηθούν πρόωρες εκλογές αλλά και τα οποία κατ’ εξακολούθηση προώθησαν πλειστάκις την εφαρμογή του άρθρου 41 παρ. 2 του Συντάγματος, εντελώς προσχηματικά, για τον ίδιο λόγο.
Η θεμιτή καθ’ όλα θεσμική και κοινοβουλευτική επιδίωξη και πρωτοβουλία της αξιωματικής αντιπολίτευσης για πολιτική ανατροπή και αλλαγή πιστεύω ότι πρέπει να συνδυαστεί με ευρύτερη λαϊκή κινητοποίηση βασιζόμενη στους εξής άξονες:
α. Αποτίναξη της ξενοκρατίας και αποβολή των επικυρίαρχων, ώστε να αποκατασταθεί η εθνική κυριαρχία.
β. Αποκατάσταση της μη λειτουργούσας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, οι θεσμοί, οι διαδικασίες και τα όργανα της οποίας έχουν καταστεί κυριολεκτικώς επιφαινόμενα. Η χώρα κυβερνάται πλήρως από την ομάδα των μεγαλοϊδιοκτητών των ΜΜΕ και των συνέταιρών τους σε οικονομικό και επιχειρηματικό επίπεδο.
γ. Ανακατανομή του πλούτου προς όφελος των μεσαίων και χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Ουδέποτε στην Ελλάδα έχει συγκεντρωθεί τόσος πλούτος σε τόσο λίγους. Το καλοκαίρι που απέρχεται, με τη γνωστή ευγένεια και διακριτικότητά του ως εποχή, κατέδειξε πρωτοφανή δημόσια προκλητικότητα συμπεριφοράς των ολίγων του πλούτου στο όνομα της κυβέρνησής τους.
δ. Αναθεώρηση του Συντάγματος με επίκεντρο κυρίως τη θεσμική προσήλωση στις διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας. Ισως η μόνη λύση για να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτών και δημοκρατικού πολιτικού συστήματος.
* Kαθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, πρώην αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου Αιγαίου
Πηγή: efsyn.gr
ΣΧΟΛΙΟ ΑΠΟΚΑΥΚΟΥ: με τον κ Ζώρα που υπέγραφε μετά του επίσης καθηγητού αδελφού του, όλες τις βενιζελικές παρλαπίπες επί χρόνια να θεωρήσω ότι υπάρχει απλή σχέση συνωνυμίας; Ποιος απέμεινε πλέον;
