 |
Γράφει ο Π. Α. Τζανετής
Είναι συγγενής, επίσταται της ιστορίας, είναι και Πρωθυπουργός. Δια αυτών των τριών φίλτρων είπε ότι διαβάζει το έργο του Ελ. Βενιζέλου και το παίρνει κάπως προσωπικά!
Πρωθυπουργός είναι μόλις 204 ημέρες και κανείς δεν πιστεύει ότι κατά το τελευταίο εξάμηνο μελετά Βενιζέλο. Οι σπουδές του στην επιστήμη της Ιστορίας φαίνονται κάπως διασταλτικές, τύπου Διαματάρη-Στεφανή. Απομένει λοιπόν η συγγένεια που είναι μεν μακρινή αλλά υπαρκτή (Ε’ βαθμού). Ας δούμε αν η όποια βενιζελική καταγωγή τιμήθηκε με αντάξια συμπεριφορά. Δειγματοληπτικά αναφέρω μερικά χαρακτηριστικά σημεία:
Α) Αν είναι ο τράγος δυνατός … Ο πατέρας του Βενιζέλου αρχικά επέμενε να αναλάβει το οικογενειακό μαγαζάκι τους στα Χανιά και με δυσκολία πείστηκε για τις σπουδές στην Αθήνα. Ωστόσο έφυγε σύντομα από την ζωή και έτσι ο νεαρός αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του. Μέσα στην Βουλή οι αντίπαλοι του αναφέρθηκαν κάποτε απαξιωτικά στο μαγαζάκι με τις σκούπες από το οποίο προερχόταν και τότε ο επαρχιώτης δικηγόρος απάντησε με το ιστορικό: «Αν είναι ο τράγος δυνατός δεν τόνε στένει η μάντρα. Ο άντρας κάνει την γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα!». 110 χρόνια μετά, στην Ελλάδα των γόνων, η ρήση συνεχίζει να ακούγεται ριζοσπαστική.
Β) Ο άγνωστος Βενεζουέλας: Ο Βενιζέλος με τα χίλια ζόρια τέλειωσε τη Νομική. Ενώ άλλοι θήτευαν επί χρόνια στη Χαΐδελβέργη και στο Παρίσι, εκείνος εκδίκαζε κτηματικές διαφορές στην μικρή πόλη, που βρισκόταν ακόμη υπό Οθωμανική κυριαρχία. Οι τίτλοι σπουδών των αντιπάλων του (ιδιαιτέρως του Δ. Γούναρη) ήταν ασυγκρίτως βαρύτεροι καθώς και η γλωσσομάθεια, η ενημέρωση, η δικτύωση κοκ. Ωστόσο, σε ένα ταξίδι του στην Κρήτη (19ος αι.), ο Georges Clemenceau τον συνάντησε για πρώτη φορά και επιστρέφοντας διηγείται ενθουσιασμένος την γνωριμία του με ένα πολλά υποσχόμενο 35άρη που το όνομα του έμοιαζε πολύ με Βενεζουέλα. ‘Le Tigre’ αναγνώρισε με τη μία το γνήσιο τάλαντο του «Λέοντα»!
Γ) Τέκνο της οργής: Ενώ οι αντίπαλοι του των ‘παλαιών κομμάτων’ οικοδομούσαν την καριέρα τους διαγωνιζόμενοι στην βαθύτερη υπόκλιση και στο αβρότερο χειροφίλημα των ανακτορικών δεξιώσεων, εκείνος μάθαινε την «τέχνη» μαχόμενος (άλλοτε τους Τούρκους, άλλοτε τις Μεγάλες Δυνάμεις κι άλλοτε τον Αρμοστή). Αυτή η συνάφεια του από παιδί με την πλέμπα σε πολλούς προκαλούσε αλλεργία. Όταν όμως το Κίνημα στου Γουδή (των εξοργισμένων) έψαχνε κάποιον να ξεπλύνει την ντροπή του 1897, τον βρήκε στο πρόσωπο του αντιμοναρχικού Κρητικού επαναστάτη, που είχε πια περάσει τα 45. Μέσα στο χαμό προσθέτοντας το φυσικό του ταλέντο και την μάχιμη εμπειρία, η υπεροχή του έμοιαζε απόλυτη. Θα συνέβαινε, άραγε, το ίδιο επί «κανονικοποίησης»;
Δ) “Αναθεωρητική είπα!”: Δεν κολάκευε το λαό, όταν κάτι δεν το καταλάβαινε, ούτε αγωνιούσε νυχθημερόν για την δημοφιλία του. Μόλις είχε αναλάβει, όταν το πλήθος του βροντοφώναζε «Συντακτική!» κι εννοούσε την άμεση δρομολόγηση διαδικασιών έξωσης των Βασιλέων. Αυτός με το μυαλό στους επερχόμενους Βαλκανικούς Πολέμους απάντησε «Αναθεωρητική!» Μόνο την τρίτη φορά που το επανέλαβε με περίσσιο σθένος, το πλήθος σιώπησε. Ο μεγάλος ηγέτης έδωσε διαπιστευτήρια όχι αποσπώντας επαίνους αλλά την σιωπή. Όποιος υπολογίζει συνεχώς τις προσωπικές επιπτώσεις της κάθε πολιτικής επιλογής, ας κάνει μιαν άλλη δουλειά.
Ε) Θύελλα ανανέωσης: Σε όλους τους τομείς οτιδήποτε φρέσκο και δυναμικό διέθετε η χώρα ταυτίστηκε μαζί του. Εντυπωσιακό είναι το φαινόμενο όσων γεννήθηκαν περίπου 15 χρόνια μετά από αυτόν. Δεν έμεινε πλευρά της ζωής που να μην συνταράχθηκε και χώρος, όπου να μην κυριάρχησαν αυτοί οι νέοι. Είτε μιλάμε για τη ζωγραφική με τον Παρθένη και τον Μαλέα είτε για το στρατό με τον Πλαστήρα, τον Κονδύλη, τον Πάγκαλο η γενιά όσων γεννήθηκαν γύρω στο 1880 σφράγισε παντού τις εξελίξεις σε ένα νέο πολιτικό σκηνικό. Πόση ομοιότητα με μια τριφασική αναπαλαιωμένη ΝΔ που κοσμούν νέοι, όπως οι Δόμνα Μιχαηλίδου, Κ. Κυρανάκης, Ειρ. Αγαπηνάκη κ.ο.κ.!
ΣΤ) Δυσάρεστες Θυσίες: Με την δεκαετή αλληλουχία πολέμων πολλοί στην Παλιά Ελλάδα αισθανόταν ότι διακινδύνευαν υπερβολικά για τους ‘αλύτρωτους’, ενώ από τα εδάφη που τυχόν θα αποκτούσε η Ελλάδα οι ίδιοι δεν θα είχαν λαμβάνειν. Κέρδη αντιθέτως θα αποκόμιζε από αυτή την εξέλιξη κυρίως η διασπορά που ένοιωθε πιεστική την ανάγκη ενός ισχυρού κράτους εν μέσω αναδυομένων εθνικισμών. Έτσι, προέκυψε η ιδεολογία της «πτωχής πλην εντίμου, μικράς Ελλάδας» και έσκιζαν τους χάρτες της Μεγάλης Ελλάδας φωνάζοντας στις εκλογές του 1920 από τα μπαλκόνια για τα απελευθερωμένα εδάφη: «ΔΕΝ ΤΑ ΘΕΛΟΥΜΕ!» Τα απρόθυμα αυτά στρώματα νοικοκυραίων αποτέλεσαν τον πυρήνα του αντιβενιζελισμού. Ας σημειωθεί ότι ενώ όλοι αυτοί ψήφιζαν, οι ‘αλύτρωτοι’ δεν ψήφιζαν, ούτε καν όσοι εξ αυτών ήταν ήδη πρόσφυγες.
Ζ) Διασπορά: Ο ελληνισμός διέθετε τότε ισχυρές εφεδρείες. Η αλύτρωτη Κρήτη γεννούσε στα 1864 τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ενώ η Αλεξάνδρεια είχε δώσει ένα χρόνο πριν τον Κων/νο Καβάφη. Οι Έλληνες της διασποράς ηγούντο στις κοινωνίες της Μεσογείου & της Μαύρης Θάλασσας. Σήμερα ποιος περιμένει παρόμοια πράγματα από τους εργατοϋπαλλήλους του Sidney ή τους εστιάτορες του Queens; Εκείνοι οι Έλληνες ταυτίστηκαν με τον Βενιζέλο κι αυτός μαζί τους, γιατί δεν μέτραγε μίζερα το αβγάτισμα της επιρροής του στο εσωτερικό. Μετά την Καταστροφή η σχέση αυτή μετασχηματίστηκε στην αντιμετώπιση του προσφυγικού που υπήρξε το μεγαλύτερο κατόρθωμα του και η πιο λαμπρή στιγμή του συγχρόνου ελληνικού κράτους
Η) Η σταθερότητα πεποιθήσεων τον χαρακτήριζε από την εποχή της αντιπαράθεσης ξυπόλητων – καραβανάδων στην Κρήτη μέχρι και το θάνατο του. Κόντρα στον Γεώργιο τον Αρμοστή, αυστηρός απέναντι στον Αρχιστράτηγο Κων/νο για να μην χαθεί η Θεσσαλονίκη, υποχρεωμένος από το Βασιλέα δις σε παραίτηση ως εκλεγμένος Πρωθυπουργός. Ποτέ του δεν συμβιβάστηκε δεν μεταπήδησε δεν αποστάτησε… Ίδρυσε την λεγόμενη Δημοκρατική παράταξη που όσο κι αν ανήκει πια στην ιστορία δεν μπορεί να την καπηλεύεται ο αρχηγός της Δεξιάς και μάλιστα από την εφημερίδα του Γ. Βλάχου («Πομερανοί» & «Οίκαδε»).
Θ) Η δαιμονοποίηση του υπήρξε μόνιμο υπόδειγμα για την αντιμετώπιση από την Δεξιά κάθε μεγάλου αντιπάλου της. Αφορισμός και τελετές αναθεματισμού, απόπειρες δολοφονίας, τρισκατάρατος, ξενοκίνητος ακόμη και … προικοθήρας. Αυτό που σήμερα θα λέγαμε δολοφονία χαρακτήρα! Ο Γ. Βλάχος, ιδρυτής της Καθημερινής του έγραφε: «Σε πτύω τρις κατά πρόσωπον, τέως αλήτη και νυν Πρωθυπουργέ». Ανήγγειλε δε τον θάνατο στην εξορία καγχάζοντας: «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος απέθανεν χθες… ο άνθρωπος αυτός δεν εύρε τέσσαρα μέτρα γης ελληνικής διά να στήση την επιθανάτιον κλίνην του. Απέθανεν έξω» Η κορωνίδα όμως του μίσους υπήρξε η απαγόρευση λαικού προσκυνήματος στην Αττική. Ο Γ. Βλάχος είχε ήδη θέσει τα όρια ανοχής προς τον νεκρό, γράφοντας: «Ο ύψιστος ανεξίκακος ως είναι εξ επαγγέλματος, ας τον αναπαύση. Η Ελλάς μετ’ αυτόν θα προσπαθήση και θα κατορθώση ίσως να αναπαυθή».
Λένε πως ο κ. Μητσοτάκης με τα όσα έγραψε απλώς αναζητά επειγόντως κεντρώα φυσιογνωμία φοβούμενος, τι ειρωνεία! έναν απόγονο της Πηνελόπης Δέλτα! Είθε να είναι απλώς μια ακόμη ευτελής σκοπιμότητα του και όχι ένα παραλήρημα μεγαλείου. Στη Κρήτη πάντως για τον επηρμένο που υπερεκτιμά την αξία ή τις δυνατότητες του, λένε πως ‘είδε πολύ πρωί την σκιά του’, τότε δηλαδή που οι σκιές φαντάζουν μεγάλες!
Ακόμη όμως και χωρίς ομοιότητες με τον μακρινό συγγενή τη δουλειά την έκανε, όπως θα έλεγε και ο κ. Πρετεντέρης. Το αβάστακτο γι’ αυτόν θα είναι όταν τελειώσει την μελέτη και αναστοχαζόμενος, διαπιστώσει πως τις όποιες ομοιότητες τις είχε ο αντίπαλος.
