Δημήτρης Αργυρός
Κάποιος παλαιός έγραφε ότι η ιστορία εξελίσσεται είτε ως τραγωδία, είτε ως φάρσα, μόνο που συχνά στην ιστορία η φάρσα να είναι πιο θανάσιμα επικίνδυνη και από την τραγωδία.
Μήπως αυτό δεν συμβαίνει και στις μέρες μας με τον Τραμπ, μια από τις σύγχρονες μορφές του ριζικού κακού. Όχι πως δεν υπάρχουν και άλλες μορφές και εκδοχές του σύγχρονου ριζικού κακού που έχουν φέρει την ανθρωπότητα και την φύση στα όρια τους.
Στην ιστορική κίνηση αυτή η απόλυτη μορφή του ριζικού κακού την κατέχει -όχι άδικα- ο Χίτλερ και ο Ναζισμός.
Δίχως να θέλω να σχετικοποιήσω το ριζικό κακό του Χίτλερ/Ναζισμού, θα επιχειρήσω μια σύγκριση μεταξύ του Χίτλερ και Τραμπ.
Κοινά στοιχεία
Ο Τραμπ δεν είναι Χίτλερ, ούτε φυσικά και το αντίθετο. Σε ένα γενικότερο επίπεδο άλλες εποχές, άλλες συνθήκες, διαφορετικά δεδομένα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να αποδειχθεί χειρότερος από τον Χίτλερ για το σύνολο της ανθρωπότητας. Ας μην ξεχνάμε ότι την πρώτη μαζική γενοκτονία με εκατοντάδες εκατομμύρια νεκρούς την έχουν κάνει οι Άγγλοι / βορειο-Αμερικάνοι άποικοι στους ιθαγενείς της Αμερικής στο όνομα της ελευθερίας, της αγάπης και του χριστιανισμού. Από πίσω τους και οι Ισπανοί και Πορτογάλοι αποικιοκράτες στην νότιο Αμερική σε σχέση με τους δικούς τους ιθαγενείς.
Ο Χίτλερ αντέγραψε τους παραπάνω, άλλωστε σε ένα μεγάλο βαθμό τους είχε ως πρότυπο. Ας μην ξεχνάμε πως το σύνολο των ιμπεριαλιστών αποικιοκρατών αναζητούσαν και αναζητούν πάση θυσία και με όλα τα μέσα «ζωτικό χώρο». Δυστυχώς στην ίδια συνομοταξία είναι και το κράτος του Ισραήλ, όχι τελευταία αλλά μάλλον από την αρχή της ιστορικής του παρουσίας ως έθνος-κράτος.
Ο Χίτλερ και ο Τραμπ έχουν πολλά κοινά στοιχεία, όπως το γεγονός ότι: 1) Ανήκουν και οι δυο στην άκρα δεξιά, σε μια μαζική άκρα δεξιά που έχει κινητοποιήσει τα «ανθρώπινα σκουπίδια», πολιτικοποιώντας με ριζοσπαστικό τρόπο τα πλέον χαμηλά ανθρώπινα ένστικτα. 2) Δίνουν εύκολες απαντήσεις σε δύσκολα προβλήματα ικανοποιώντας το μαζικό θυμικό. 3) Παρά το ειρηνόφιλο προσωπείο του Τραμπ (για ένα διάστημα το ίδιο προσωπείο είχε και ο Χίτλερ ) και οι δυο είναι βαθιά μιλιταριστές. Ο εμπορικός πόλεμος που εξαπέλυσε ο Τραμπ έχει βαθιά και βίαια μιλιταριστικά χαρακτηριστικά. Άλλωστε οι αγωνιζόμενοι λαοί της Παλαιστίνης και της Υεμένης το ζουν ήδη στο πετσί τους
Διαφορές
Έχουν όμως και δύο σημαντικά καθοριστικές διαφορές.
Α) Ο Χίτλερ ήταν ένας Ευρωπαίος ρατσιστής του αίματος, που επιχείρησε και κατάφερε να μετουσιώσει σε σύγχρονη βαρβαρότητα τον τευτονικό μεσαίωνα. Ο Τραμπ είναι ένας νεοφιλελεύθερος Αμερικάνος ακροδεξιός που υπερασπίζεται με έναν άγαρμπο τρόπο την ρατσιστική ανωτερότητα των χριστιανών λευκών αγγλοσαξόνων.
2) Ο Χίτλερ γεννήθηκε μέσα από τις επιπτώσεις της Γερμανικής ήττας του Α’ παγκόσμιου πολέμου και της συνθήκης των Βερσαλλιών που ήταν ιδιαίτερα ταπεινωτική για την Γερμανία. Ως απάντηση ο Χίτλερ χρησιμοποίησε το κράτος του για να εξαπολύσει ένα παγκόσμιο πόλεμο με στόχο να αυξήσει το “ζωτικό χώρο” και να δημιουργήσει μια νέα γερμανική Αυτοκρατορία. Και ίσως τα κατάφερνε, αν δεν βρίσκονταν στο διάβα του η ΕΣΣΔ και ο ηρωικός Σοβιετικός λαός.
Ο Τραμπ από την δική του πλευρά βλέπει ότι πλέον οι συνθήκες των ανοικτών αγορών (που οι ΗΠΑ σε μεγάλο βαθμό δημιούργησαν) δεν βολεύουν τις ΗΠΑ, γιατί οι ανταγωνιστές και ιδιαίτερα η Κίνα έχουν υπερσκελίσει τις ΗΠΑ.
Ο Τραμπ μπροστά σε αυτή την ήττα με το γνωστό βαρβάτο τρόπο του, επιχειρεί να ελέγξει προς όφελος των ΗΠΑ τις ελεύθερες αγορές, για να μπορεί να αντιμετωπίσει την Κίνα.
Αυτός είναι και ο λόγος που αδειάζει την Ευρώπη και επιχειρεί να “αγοράσει” την Ρωσία για να σπάσει την ρωσο/κινεζική συμμαχία. Προκαλώντας αντιθέσεις και μέσα στο δικό του στρατόπεδο, όπως φαίνεται και από τις διαφωνίες Τραμπ-Μασκ.
Το πλέον επικίνδυνο είναι πως αυτό το νεο-ιμπεριαλιστικό κλείσιμο δημιουργεί τις συνθήκες ο εν εξελίξει εμπορικός πόλεμος να αποκτήσει χαρακτηριστικά ενός πραγματικού πολέμου, είτε δια αντιπρόσωπων είτε μεταξύ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Ήδη η γερμανοκρατουμένη ΕΕ ετοιμάζεται για αυτό με το μιλιταριστικό κεϋνσιανισμό των εκατοντάδων εκατομμυρίων σε εξοπλισμούς. Πάντως οπότε η Γερμανία εξοπλίζονταν ο κόσμος έζησε παγκόσμιους πολέμους.
Σοσιαλισμός ή το τέλος ;
Δυο επιπλέον σχόλια : Α) Σε ένα μακροπρόθεσμο επίπεδο οι συνθήκες προσιδιάζουν σε αυτές του Α’ παγκόσμιου πολέμου που με την σειρά της γέννησε την επανάσταση του Οκτώβρη.
Ενώ αντίστοιχα ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος οδήγησε στις αντιαποικιοκρατικές επαναστάσεις, στην Κίνα του Μάο, στο ευρωπαϊκό κράτος πρόνοιας κτλ.
Ενώ ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος με την συσσώρευση των πυρηνικών όπλων σίγουρα θα φέρει την παγκόσμια καταστροφή.
Κατά συνέπεια δεν υπάρχουν περιθώρια για μεταπολεμικές επαναστατικές λύσεις. Άρα μια τέτοια απάντηση πρέπει να πάρει ένα χαρακτήρα αντιπολεμικής ανάσχεσης.
Σήμερα όμως αυτό που απουσιάζει είναι ακριβώς η εναλλακτική απέναντι στην βαρβαρότητα των εκδοχών του καπιταλισμού. Απουσιάζει η σοσιαλιστική εναλλακτική, μια πραγματική σοσιαλιστική εναλλακτική.
Β) Αν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί γέννησαν τον Χίτλερ και η βαρβαρότητα των «ελεύθερων αγορών» τον Τραμπ, η λύση δεν μπορεί να είναι το καπιταλιστικό έθνος-κράτος, όπως είδαμε και στο 20οαιώνα με τους δύο παγκόσμιους πολέμους.
Η λύση είναι ένα παγκόσμιος σοσιαλιστικός μετασχηματισμός που θα αλλάξει τις παραγωγικές σχέσεις, θα απελευθερώσει πραγματικά τις παραγωγικές δυνάμεις, θα δημιουργήσει συνθήκες, όπου η εξουσία και η παραγωγή θα περάσει στους άμεσους παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου.
