Σπύρος Γεωργάτος
Ομολογώ ότι αισθάνομαι περίεργα, όταν ακούω περί «Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα». Το όλο «concept» μου φαίνεται κάπως μικρομέγαλο. Δεν έχει να κάνει με το πρόσωπο. Το ίδιο αισθάνομαι και για τα «Ινστιτούτα» άλλων Ελλήνων πολιτικών, που έκαναν-δεν έκαναν μια πρωθυπουργική θητεία. Διότι δεν μιλάμε για τον Adenauer, τον De Gaulle, τον Mitterrand ή τον Schuman.
Αλλά μην πάτε μακριά. Ακόμα κι ο Ευάγγελος Βενιζέλος, μ’ όλο τον λογιοτατισμό και τη μεγαλομανία που τον διακρίνει, είχε τη σύνεση να ονομάσει το δικό του think tank «Κύκλο Ιδεών», όχι «Ινστιτούτο».
Γιατί λοιπόν ο Τσίπρας δεν προστατεύει την όποια αίγλη διαθέτει ως πρώην πρωθυπουργός κι εκτίθεται έτσι στα μάτια των πέντε-δέκα ανθρώπων που τον εμπιστεύθηκαν; Βλέπει μήπως κάτι που δεν βλέπουμε εμείς οι υπόλοιποι ή έχει χάσει μαζί με τα αξιώματά του και την αίσθηση του μέτρου;
Φυσικά, η ψυχολογική ανάλυση των «πρώην» δεν ενδιαφέρει κανέναν. Αναμενόμενο -και ανθρώπινο- είναι και ο Τσίπρας και ο οποιοσδήποτε άλλος βρέθηκε από το κέντρο των εξελίξεων στην αποστρατεία, να αισθάνεται μια αμηχανία. Για αυτό, το μόνο θέμα που αξίζει να συζητήσουμε είναι το σκεπτικό και η προοπτική του εγχειρήματος «Ινστιτούτο».
Η πιο απλή ερμηνεία για τις κινήσεις που κάνει τελευταίως ο πρώην πρωθυπουργός είναι ότι επιχειρεί το rebranding και την πολιτική επαναφορά του δια της τεθλασμένης, μετά τον κόλαφο της προεδρίας Κασσελάκη, τη διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ και την εκλογική συντριβή της «Νέας Αριστεράς».
Αυτό δεν θα ήταν επιλήψιμο, αν η στρατηγική του ήταν να διατηρήσει ζωντανή τη «φλόγα» του 2015, μέχρι να ανασυγκροτηθεί ο χώρος της Αριστεράς και να προκύψει κάτι καλύτερο. Αλλά υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις ότι δεν πρόκειται περί αυτού …
Ο Αλέξης Τσίπρας φαίνεται να συνεχίζει ακάθεκτος στη γραμμή του αφηγήματος που ο ίδιος φιλοτέχνησε μετά το 2019: τη συγκρότηση ενός μετα-αριστερού φορέα α λα «Δημοκρατικό Κόμμα», όπως συνέβη στην Ιταλία. Και σ’ αυτό δεν είναι μόνος του. Τα περισσότερα στελέχη των πρώην «προεδρικών» του ΣΥΡΙΖΑ, μερικά των οποίων βρίσκονται στους «87» και μερικά στη «Νέα Αριστερά», το ίδιο φαντασιώνονται.
Με δεδομένο όμως το πως κατέληξε το «Δημοκρατικό Κόμμα», και μόνο η σκέψη αυτή προκαλεί σύγκρυο -θυμηθείτε τι ακολούθησε στην Ιταλία μετά την επικράτηση των «κεντρώων», τη ρευστοποίηση της Αριστεράς, και τελικά την επικράτηση της Giorgia Meloni.
Κάποιοι αθεράπευτοι «ρεαλιστές» θα αντιτείνουν ότι στη σημερινή εποχή το όραμα μιας ριζικής αλλαγής δεν έχει αντίκρισμα στην κοινωνία· συνεπώς, η όποια προσπάθεια ανάσχεσης του νεοφιλελευθερισμού (που οδηγεί τελικά στην ακροδεξιά) δεν μπορεί παρά να γίνεται με όρους παραδοσιακού φιλελευθερισμού και σοσιαλδημοκρατίας. Πράγμα που πρακτικά παραπέμπει σε μορφώματα όπως το «Δημοκρατικό Κόμμα» -όχι της Ιταλίας, αλλά των ΗΠΑ!
Η εκτίμηση αυτή είναι προφανέστατα αποτέλεσμα πολιτικής κόπωσης. Διότι ριζοσπαστικό στις μέρες μας δεν είναι το έξαλλο, το ανυπόστατο, το ακραίο, αλλά το πολιτικά ρηξικέλευθο και καινοτόμο, που ψάχνει κι αναζητεί την καινούργια κοινωνική δυναμική.
Δεν συνιστά λοιπόν πολιτική καινοτομία η αποδελτίωση των κακώς κειμένων ή η μονότονη επανάληψη των κάθε λογής cliché περί «δίκαιης ανάπτυξης» και «κοινωνικού κράτους». Πρέπει ταυτόχρονα να προσδιορίζεται το πώς ακριβώς θα αντιμετωπιστούν οι πολλαπλοί ταξικοί φραγμοί που δημιουργεί καθημερινά το σύστημα, πώς θα βαθύνει η Δημοκρατία, και πώς θα δημιουργηθούν οι όροι που θα καταστήσουν αυτή την πορεία σταθερά ανοδική.
Οι περισσότερες τοποθετήσεις στις δύο εκδηλώσεις του «Ινστιτούτου Αλέξη Τσίπρα» που έχουν γίνει μέχρι σήμερα αποτελούν μνημεία κενού πολιτικού λόγου και μοιάζουν πολύ με τις ακριτομυθίες και τους «χρησμούς» που ακούμε κατά καιρούς στη συνάντηση των Δελφών.
Ευγενικά το λέω. Διότι αν προσέξει κανείς τις εικόνες, από τον «αρχοντικό», γεμάτο αυταρέσκεια τρόπο που κάθεται στην καρέκλα του ο Νίκος Χριστοδουλάκης μέχρι το «βάρος» στο ύφος του Γιώργου Χουλιαράκη, θα φοβηθεί τα χειρότερα. Θυμίζω ότι ο πρώτος είναι πλέον μέλος του Συντονιστικού Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ, ο δε δεύτερος σύμβουλος του Στουρνάρα. Επομένως, δεν αποκλείεται στην επόμενη εκδήλωση να δούμε τον ίδιο τον Στουρνάρα ή την υπεύθυνη του στρατηγικού σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ, Άννα Διαμαντοπούλου!
Δεν υπερβάλλω καθόλου: Το συγγενέστερο προς το σημερινό «όραμα» του Αλέξη Τσίπρα είναι το εκσυχρονιστικό ΠΑΣΟΚ του Σημίτη, που οδήγησε μια ολόκληρη κοινωνία στον ατομικισμό, τη λογική του εύκολου πλουτισμού, τα διακοπο-δάνεια, το «δήθεν», τη διαφθορά, τη χυδαιότητα του «Κλικ» και του «Nitro», την κατηγορική προσταγή του «ό,τι φάμε κι ό,τι πιούμε»· την πτώση.
Δεν θέλω όμως να είμαι ισοπεδωτικός. Στο «Ινστιτούτο» συμμετέχουν και ορισμένοι πραγματικά αξιόλογοι άνθρωποι, μεταξύ των οποίων η Λούκα Κατσέλη, ο Θωμάς Μαλούτας και άλλοι. Σ’ αυτούς ακριβώς τους ανθρώπους, που σέβομαι και εκτιμώ, θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι υπάρχει μια ανεξίτηλη γραμμή, που διαχωρίζει την αυθεντικά προοδευτική πολιτική από τα μεταμοντέρνα φληναφήματα.
Η πρώτη χρειάζεται την ευστροφία και το πνευματικό σθένος που προσφέρει η μετ’ επιγνώσεως ταπεινοφροσύνη, η manifold του «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Τα δεύτερα, λόγω της εγγενούς ρηχότητάς τους, δεν χρειάζονται τίποτα παραπάνω από θράσος. Κι αυτό το θράσος αναβλύζει άφθονο, όταν οι πολιτικοί γίνονται έρμαια της ναρκισσιστικής συμπεριφοράς τους.
Συνεννοηθήκαμε;
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ΤΒΧΣ
