τεράστιο πλήθος απαίτησε την παραίτηση της κυβέρνησης Ραχόι. Στην Πορτογαλία,
πολλές χιλιάδες πολίτες διαμαρτυρήθηκαν κατά των νέων μέτρων λιτότητας που
ετοιμάζεται να λάβει η κυβέρνηση. Στη Γαλλία, κάπου σαράντα χιλιάδες άνθρωποι
(ίσως και περισσότεροι) πραγματοποίησαν την πρώτη οργανωμένη εκδήλωση
διαμαρτυρίας από την εκλογή του Ολάντ στην προεδρία της χώρας. Οσο για τα δικά
μας, την περασμένη Τετάρτη συνέβη κάτι ανάλογο στην Αθήνα (με τα γνωστά, ζοφερά
παρεπόμενα των κουκουλοφόρων) και ο χειμώνας αναμένεται ιδιαίτερα θερμός.
τον κόσμο που διαμαρτύρεται; Ο πολύς ο κόσμος ακούει εξαγγελίες και υποσχέσεις,
αλλά η δική του συνθήκη ζωής διαρκώς επιδεινώνεται. Ο απλός ο κόσμος δεν
καταλαβαίνει και πολλά από τις πολιτικές αναλύσεις, όσο εύστοχες και κατανοητές
κι αν είναι, και δεν πολυκαταλαβαίνει τις οικονομικές αναλύσεις – οι οποίες,
συχνά πυκνά, παρότι μιλούν για αριθμούς, διαφωνούν ριζικά μεταξύ τους. Ο απλός
πολίτης όμως καταλαβαίνει πολύ καλά αυτό που συμβαίνει μέσα στο σπίτι του, στην
τσέπη του.
χωρίς δουλειά και χωρίς αισθήματα προοπτικής. Ας πιάσουμε την πιο… light
πλευρά της κρίσης χρέους, της οικονομικής κρίσης, αυτού που βιώνουμε τέλος
πάντων. Ας σταθούμε για λίγο στους τυχερούς: σε όσους ακόμα παραμένουν
εργαζόμενοι, έστω και με μειώσεις. Είναι απλό: δεν βγαίνουν. Δεν βγαίνουν τα
νούμερα, πώς το λένε· ακόμα και ένας θεωρούμενος πλέον καλός χαμηλός μισθός,
όπως είναι τα χίλια διακόσια ευρώ καθαρά (1.200), χωρίς ενοίκιο, χωρίς παιδιά,
χωρίς περιττές σπατάλες εννοείται, απλώς δεν βγαίνουν. Δεν είναι «της γης οι
κολασμένοι» διότι έχουν δουλειά (ακόμα) και ο μισθός δεν είναι 700 ευρώ, είναι
ένας μισθός αξιοπρεπής υπό τα νέα δεδομένα. Επίσης, δεν βρίσκονται στον δημόσιο
τομέα, ιδιωτικοί υπάλληλοι είναι και μπορούν ανά πάσα στιγμή να «πάνε σπίτια
τους». Πολλοί από αυτούς καλούνται να κάνουν μια δημιουργική δουλειά, να είναι
δραστήριοι και δυναμικοί, ευρηματικοί και να παίρνουν πρωτοβουλίες, οι
προϊστάμενοί τους τους κάνουν ενέσεις ηθικού – αλλά ώς εκεί, όταν η κουβέντα
φτάνει στο «διά ταύτα» οι προϊστάμενοι αδυνατούν να ανταποκριθούν. Ολοι αυτοί
λοιπόν έχουν κλειστεί σπίτια τους και αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό· ωστόσο
δεν είναι επιλογή, αλλά μια καταναγκαστική συνθήκη. Και, βέβαια, η αγορά έχει
μείνει μόνη της. Μια βόλτα το Σάββατο το πρωί στο εμπορικό κομμάτι της
Ακαδημίας, π.χ., στο ύψος της Λυρικής Σκηνής μάλλον θα σας πείσει: μια θλιβερά
υποτονική ατμόσφαιρα, για να το πούμε ήπια. Πολλά καφέ είναι γεμάτα, θα
αντιτείνει κάποιος. Πράγματι: με έναν καφέ μπορεί κάποιος να περάσει κάμποσες
ώρες με την παρέα του και να ξεχαστεί λίγο. Ισως και κάποια, όχι ιδιαίτερα
φθηνά μπαρ, να γεμίζουν με κόσμο κάποιες βραδιές. Ομολογώ ότι επ’ αυτού δηλώνω
άγνοια. Ωστόσο, κανένας δεν είπε ότι ακόμα και σήμερα σε μερίδα της κοινωνίας
δεν υπάρχει «λίπος». Σίγουρα όμως δεν είναι μέσα σε αυτούς ο μισθωτός των
οκτακοσίων ή και των χιλίων διακοσίων ευρώ – και αν είναι, κακό του κεφαλιού
του.
«ξεκαθάρισμα», κανένας δεν λέει όμως ότι μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά
– συχνά, μάλιστα, ξερά δεν καίγονται, μόνον χλωρά. Είναι, ας πούμε, οι
μισθωτοί, ιδιωτικοί υπάλληλοι που περιέγραψα παραπάνω, είναι αυτοί που «δεν τα
φάγανε μαζί», που πλήρωναν εισιτήριο εκεί που έπρεπε και πλήρωναν και την
εφορία τους – όχι τίποτε άλλο, διότι σιχαίνονται τα μπλεξίματα με την εφορία.
Πολλοί από αυτούς στήριξαν τις προσπάθειες που έγιναν από τις αρχές του 2010
και μετά, για να δουν τους επαγγελματίες πολιτευτές να τους «αδειάζουν». Ακόμα
αυτή την εικόνα εισπράττουν.
εδώ είτε στην Ευρώπη. Πάντως, ο απλός μισθωτός βράζει, διότι δεν βγαίνει. Καμία
πολιτική ή οικονομική ανάλυση, όσο οξυδερκής ή προχωρημένη και αν είναι, δεν
μπορεί να το διαψεύσει αυτό.