Νέα συστατικά στη συνταγή της τρόικας

Ο Πολ Kρούγκμαν και ο Χριστόφορος Πισσαρίδης απέκτησαν περισσότερα κοινά γνωρίσματα απ’ όσα ήδη είχαν. Δεν είναι μόνο δυο επιφανείς οικονομολόγοι παγκοσμίου βεληνεκούς. Δεν είναι μόνο δυο Νομπελίστες Οικονομολόγοι που καλούνται να καταθέσουν τις απόψεις τους στα πιο σημαντικά think tank του κόσμου. Είναι και δυο άνθρωποι που, στη μεγαλύτερη κρίση της ευρωζώνης, έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους.

Ο πρώτος, είχε προβλέψει -με σχετική βεβαιότητα, πέρυσι, τέτοιο καιρό- την απόλυτη χρεωκοπία της Ελλάδας και την έξοδό της από το ευρώ, το 2012! Ο δεύτερος, προέβλεψε -με ανάλογη βεβαιότητα, πριν από λίγες μόνο ημέρες, πως έχει απορριφθεί το κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο και πως ήδη εξετάζονται από την τρόικα εναλλακτικές λύσεις!

Βέβαια, μπροστά στη διαχείριση της κρίσης σε Ελλάδα και Κύπρο, που έκανε το πολιτικό προσωπικό των δυο χωρών, οι εκτός τόπου προβλέψεις των διεθνούς φήμης οικονομολόγων ίσως να έχουν και δευτερεύουσα σημασία. Αν και δεν είναι σίγουρο. Το σίγουρο είναι πως ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της Κύπρου έκανε πανομοιότυπα πράγματα με τους Έλληνες ομολόγους του. Σημερινούς και χθεσινούς. Με τους τελευταίους τα γνωρίζουμε, τα έχουμε βιώσει, δεν χρειάζεται επανάληψη παρότι μητηρ πασης μαθήσεως. Με τον Κύπριο πρόεδρο, τώρα τα μαθαίνουμε, με έντονο μάλιστα τρόπο, αφού μεσολάβησε ελάχιστος χρόνος για ν’ ακυρωθούν οι διαβεβαιώσεις του. Εκείνες που έλεγαν (το σχετικό βίντεο κάνει θραύση στο διαδίκτυο), με ιδιαίτερα δραματοποιημένο τρόπο στη φωνή, πως κούρεμα στις καταθέσεις δεν θα γίνει: “Δεσμεύομαι, εγώ, ο Νίκος Αναστασιάδης, ότι δεν πρόκειται να υπογράψω το όποιο μνημόνιο, που θα περιέχει οποιαδήποτε πρόνοια για κούρεμα καταθέσεων”. Και πριν Αναστασιάδης λαλήσει τρεις, έγινε το κούρεμα…
Το συμπέρασμα είναι πως παρατηρείται ένας περίεργος συνδυασμός, ο οποίος κάνει εμάς τους οικονομικά αδαείς (σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά όχι μόνο), να μη γνωρίζουμε τι πρόκειται να μας συμβεί αύριο. Η αβεβαιότητα επιτείνεται και κανένας δεν ξέρει ως πότε, κανένας δεν μπορεί να πιστέψει σε ημερομηνίες λήξης της κρίσης. Και σ’ αυτό βοηθάει και μια άλλη παράμετρος που προέκυψε από τον τρόπο με τον οποίο επέβαλλαν τις αποφάσεις τους στην Κύπρο οι οικονομικά ισχυροί δανειστές, αλλά και από τις ίδιες τις αποφάσεις.

Ως τώρα, αυτό που γνωρίζαμε -και το γνωρίζαμε περισσότερο από καλά- ήταν πως οι συνταγές που επιβάλλουν οι δανειστές έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Κόβουν μισθούς, κόβουν συντάξεις, κόβουν κοινωνικό κράτος, αλλάζουν καθεστώς εργασιακών σχέσεων κ.ο.κ. Αυτά που βιώνουμε, δηλαδή, στα χρόνια του μνημονίου. Τα συστατικά της συνταγής ήταν δεδομένα. Τώρα, μας προκύπτει κάτι καινούριο. Στη συνταγή προστίθεται και το κούρεμα των όποιων καταθέσεων μ’ έναν γενικευμένο τρόπο, επί δικαίων και αδίκων. Κούρεμα και στα μαύρα χρήματα για τα οποία τόσος λόγος γίνεται ότι έχουν παρκάρει στις κυπριακές τράπεζες και για τα οποία λίγοι έχουν λόγο ν’ ανησυχούν, αλλά δεν είναι η πλειονότητα της κυπριακής κοινωνίας αυτοί. Κούρεμα όμως και στις οικονομίες μιας ζωής που κάποιοι είχαν καταφέρει να έχουν.

Το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο, υποτίθεται ότι είναι εφάπαξ. Όταν άκουσα αυτή τη διαβεβαίωση, μου ήρθε στο μυαλό η περικοπή μισθών και συντάξεων του 2010 που επίσης είχε εφάπαξ χαρακτήρα. Μέχρι να έρθει η επόμενη, η οποία ακύρωσε τον προσδιορισμό “εφάπαξ” και την έκανε περιοδική. Και τακτική. Κάπως έτσι φαντάζομαι θα σκέφτονται τώρα και οι Κύπριοι, που ως τώρα παρακολουθούσαν τα δικά μας παθήματα. Κάπως ανάλογα φαντάζομαι θα σκέφτονται όμως και οι Ελληνες καταθέτες. Και όχι μόνο οι Έλληνες, γιατί όχι και οι Ιταλοί, οι Πορτογάλου και οι Ισπανοί; Εχουν σοβαρούς λόγους να πιστέψουν τον Ολι Ρεν, οτι το κούρεμα τις καταθέσεις δεν πρόκειται να εφαρμοστεί σε καμιά άλλη χώρα; Και τέτοιους λόγους να εχουν, γιατί να μην τις αποσύρουν, προληπτικά, προς άλλες κατευθύνσεις; Και τι συμβαίνει όταν οι καταθέτες δεν εμπιστεύονται τις τράπεζες και μαζικά προχωρούν σε αναλήψεις; Ε, δεν χρειάζεται ούτε ο Πισσαρίδης, ούτε ο Kρούγκμαν για να μας το πουν. Οι οικονομίες οδεύουν σε ακόμα μεγαλύτερους ατραπούς και οι κοινωνίες δοκιμάζονται ακόμα περισσότερο…