Δημήτρης Αργυρός
Το πρώτο πράγμα που μπορούμε να πούμε για την εξέγερση του Νοέμβρη, για τις εξεγέρσεις, αλλά και για τις επαναστάσεις είναι πως αυτές έρχονται σε ιδιαίτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες.
Έρχονται ή εμφανίζονται, όταν το συστημικό οικοδόμημα, όταν οι κοινωνικοί σχηματισμοί αρχίζουν να αποσαθρώνονται και αρχίζουν παραχωρήσεις για να κρατηθούν στην εξουσία.
Επίσης είναι βέβαιο, ότι μια εξέγερση είτε θα ξεφουσκώσει είτε θα συντριβεί, παρόλα αυτά θα φέρει αποτελέσματα τα οποία θα τα δούμε στο βάθος του χρόνου. Το Πολυτεχνείο π.χ. δεν έριξε την χούντα, την χούντα την έριξε η τραγωδία της Κύπρου.
Το πολυτεχνείο όμως σταμάτησε την πολιτική της φιλελευθεροποίησης της χούντας. Με την πολιτική της φιλελευθεροποίησης το καθεστώς της χούντας είχε σκοπό να οδηγηθεί η κατάσταση πραγμάτων σε μια ελεγχόμενη αστική Δημοκρατία, τύπου Τουρκίας.
Η ανατροπή αυτών των σχεδιασμών μπορεί να οδήγησε προσωρινά να πάρει τα ηνία η σκοτεινή ομάδα Ιωαννίδη που ευθύνεται για την Κύπρο, ταυτοχρόνως όμως άνοιξε το δρόμο στην Μεταπολίτευση και ενίσχυσε το Ριζοσπαστισμό της περιόδου.
Παρά την αντικειμενική βάση που επιτρέπει να μιλήσουν οι μάζες την αρχή πάντα την κάνει μια μικρή πρωτοπορία που δρα παραδειγματικά, έστω και αυτό πάρει αυθόρμητο χαρακτήρα.
Στο Πολυτεχνείο π.χ. έπρεπε στην αρχή να δράσουν κάποια θρασίμια, κάποιοι που τους έλεγαν προβοκάτορες. Μιλάμε για δυνάμεις της άκρας – επαναστατικής – αριστεράς και της αναρχίας που γεννήθηκαν μέσα στην πολιτιστική και πολιτική άνοιξη της δεκαετίας του 1960, δυνάμεις που συνένωναν τις ελληνικές επαναστατικές παραδόσεις της δεκαετίας του 1940 με το Μάη του 68.
Αυτοί άρχισαν την κατάληψη, έγιναν το ζωντανό εξεγερσιακό παράδειγμα, όπου ακολούθησαν την επόμενη χιλιάδες κόσμου και λίγο αργότερα όλες οι αντιδικτατορικες πολιτικές δυνάμεις της αριστεράς,του κέντρου ακόμη και της δεξιάς.
Οι δυνάμεις της άκρας αριστεράς και της αναρχίας βρέθηκαν και βρίσκονται σε κάθε μεγάλη κοινωνική και πολιτική μάχη που αποκτάει δυνάμει και ενεργά εξεγερσιακά χαρακτηριστικά. Είτε αναφερόμαστε στο εργοστασιακό εργατικό κίνημα της δεκαετίας του 1970 .Είτε αναφερόμαστε στην υπεράσπιση της αυτόνομης ζώνης των Εξαρχείων και των εκδοχών της αντικουλτούρας την δεκαετία του 1980.
Βρέθηκαν στην δεκαετία του 1990 μπροστά στις συγκρούσεις ενάντια στην ιδιωτικοποίηση των δημοσίων μεταφορών του πατέρα Μητσοτάκη αλλά και ενάντια στο νόμο Αρσένη του ΠΑΣΟΚ. Στην αρχή του νέου αιώνα στάθηκαν όρθιοι στην Γένοβα, και στο Μαρμαρά, στο πλαίσιο του κινήματος ενάντια στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποιηση, υπερασπίστηκαν όλες μορφές του Ριζοσπαστισμού της Αντιπολίτευσης ( ακόμη και του ένοπλου), όταν άρχισε η αντιτρομοκρατική ύστερα από την σύλληψη της Ε.Ο. 17Ν. Το Δεκέμβρη του 2008 έφτιαξαν μολότοφ, έκαψαν τράπεζες, υπερασπίστηκαν το νεκρό παιδί, τα παιδιά όλου του κόσμου. Βρέθηκαν στις μάχες ενάντια στα μνημόνια, οργάνωσαν τηνάμεση δημοκρατία στις πλατείας έδωσαν μια άλλη πνοή στο δημοψήφισμα του 2015, υπερασπίστηκαν το Οχι, που πρόδωσε ο ΣΥΡΙΖΑ.
Κατά συνέπεια μια εξέγερση και μια επανάσταση ξεκινάει από κάποιους “προβοκάτορες”, αγκαλιάζει ευρύτερες πολιτικές δυνάμεις και γίνεται κτήμα του πλήθους, της συντριπτικής πλειοψηφίας.
Βέβαια η διαφορά μεταξύ των εξεγέρσεων και των επαναστάσεων βρίσκεται στην προοπτική. Η εξέγερση έχει σκοπό να γκρεμίσει, η επανάσταση όχι μόνο γκρεμίζει αλλά θέλει και να οικοδόμησει, ξέρει,τι θέλει να οικοδόμησει και αυτή την προοπτική το κάνει κτήμα των μαζών.
Η προοπτική έλειπε στο Νοέμβρη του 1973, όπως έλειπε και στις επόμενες εξεγέρσεις, παρόλο που υπήρξαν δυνάμει προεπαναστατική ή επαναστατική κατάσταση. Και αυτό ανεξάρτητα από τις επιθυμίες των οργανωμένων δυνάμεων της αριστεράς.
Σε ένα συνολικότερο επίπεδο, ειδικότερα στο δυτικό κόσμο η περίοδος που ζούμε είναι μια εποχή εξεγέρσεων και όχι επαναστάσεων, λόγω και της βαθιάς καταθλιπτικής και ιστορικής ήττας της κομμουνιστικής αριστεράς του 20ου αιώνα. Και αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό.
Η ιστορική κίνηση έχει δείξει ότι χρειάζεται ένα βαθύ και επίπονο ξεχέρσωμα για να φυτρώσει κάτι νέο, υπομονή χρειάζεται.
Τέλος με βάση την συγκυρία, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα Ελληνοτουρκικά και την (χούντα) της κυβέρνησης, η εξέγερση του πολυτεχνείο τι μπορεί να διδάξει;
Το πολυτεχνείο είχε σαφή αντιδικτατορικό, αντιαμερικανικό, αντιφασιστικό και αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο, όπως όλες οι γνήσιες εξεγέρσεις και επαναστάσεις του οργανωμένου λαού.
Σήμερα μπορεί να μην υπάρχει τυπικά χούντα αλλά έχουμε την χούντα της καπιταλιστικής αγοράς και την χούντα του Μητσοτάκη που παρακολουθεί τους πάντες, σε συνέχεια του βιοπολιτικού ολοκληρωτισμού της πανδημίας.
Κατά συνέπεια μια ανάλογη εξέγερση δεν μπορεί παρά να έχει ένα σαφή αντικυβερνητικό, αντιπολεμικό, αντιΝατοϊκό, αντιφασιστικό και αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο.
Εν κατακλείδι: Οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις ούτε προετοιμαζονται ούτε μαγειρευονται, ούτε συμβαίνουν τελείως αυθόρμητα. Απαιτούν οι πάνω να μην μπορούν να κυβερνήσουν, όπως πριν. Να υπάρχει δηλαδή κρίση αντιπροσωπεύσης και εξουσίας. Οι κάτω να μην επιθυμούν να κυβερνηθούν, όπως πριν. Και να υπάρχουν κάποιες δυνάμεις- συνειδητά και αυθόρμητα- οι οποίες θα αναλάβουν να εκφράσουν με όλα τα μέσα και σίγουρα συγκρουσιακά το όχι των κάτω. Αν τώρα υπάρχει και σαφή προοπτική τότε η εξέγερση δύναται να μετατραπεί σε επανάσταση.
