Δημήτρης Αργυρός*
Εισαγωγή
Ποια είναι, άραγε, η κατάσταση των ΑμεΑ σήμερα στην πόλη μας και στην χώρα μας; Έχουμε καλυτέρευση των συνθηκών της ζωης τους / μας ή έχουμε χειροτέρευση των συνθηκών και αν ναι , ποιος είναι ο λόγος;
Ας σημειωθεί, πως εννοώ όσους ΑμεΑ έχουν στην χώρα μας ίσα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, δηλαδή βγάζω εκτός κάδρου τους ΑμεΑ που είναι μετανάστες και πρόσφυγες των οποίων η κατάσταση είναι τραγική.
Παρακάτω δεν θα μασήσω τα λόγια μου και ας κακοκαρδίσω φίλες και φίλους, άλλωστε έχω πάψει να θέλω να κάνω καριέρα ως πολιτικός ή ως συνδικαλιστής ακόμη και των ΑμεΑ.
Οικογένεια
Αν η ακόμα συνεκτική πυρηνική Ελληνική οικογένεια έχει σε ένα βαθμό μεγάλη σύνδεση με το ζήτημα του κράτους και της ιδιοκτησίας, όπως θα έλεγε και ο Ένγκελς, η Ελληνική πυρηνική οικογένεια που έχει ως μέλος ή μέλη ΑμεΑ είναι ακόμη πιο συνδεδεμένη με το κράτος και την ιδιοκτησία.
Δεν αμφισβητώ καθόλου το συναισθηματικό σύμπαν που συνδέει την Ελληνική πυρηνική οικογένεια , πόσο μάλλον, όταν έχει ως μέλος της ΑμεΑ.
Φυσικά και σε αυτό το επίπεδο χρειάζεται μια προσοχή καθώς συχνά το συναισθηματικό σύμπαν κυριαρχείται από αρνητικά συναισθήματα και πάθη και λείπει εντελώς αυτό που ο Σπινόζα ονομάζει χαρά. Απόλυτα φυσιολογικό, όταν ειδικά έχεις να κάνεις με δύσκολες, πολύ δύσκολες περιπτώσεις ΑμεΑ, κάτι που δεν επιτρέπει να νιώσεις χαρά , αυτό όμως δεν συνεπάγεται πως δεν υφίσταται πραγματικό ενδιαφέρον και μεγάλη αγάπη.
Είναι όμως αφέλεια να μην πιστεύουμε πως και στο επίπεδο της οικογένειας μαζί με το συναισθηματικό σύμπαν υπάρχει και ένας ωφελιμιστικός ορίζοντας με σημείο τομής της σύνδεσης του κρατικού ως δομή και ως σχέση και του ιδιοκτησιακού, ως σχέσης και ως τοποθέτησης. Στην μηδενιστική μας εποχή ακόμη πιο κυνικά συχνά η οικογένεια θεωρεί τα ΑμεΑ παιδιά της ως μέσα παραγωγής, από την άλλη αυτό δεν αναιρεί και το αντίθετο, δηλαδή εν απουσία κοινωνικού κράτους , η οικογένεια να αναλαμβάνει αυτό το βάρος. Το ζήτημα είναι πως και στην πρώτη περίπτωση και την δεύτερη περίπτωση αυτό συμβαίνει σε βάρος της αυτονομίας του ΑμεΑ και της ευζωίας της οικογένειας.
Κοινωνία- πολιτεία
Στις παρούσες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά σε ένα άκρως προβληματικό κοινωνικό και πολιτειακό περίγυρο, ο οποίος δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την πλήρη αυτονομία του ΑμεΑ.
Σε ένα περιβάλλον που δεν επιτρέπει την καθολική προσβασιμότητα π.χ. στο χώρο. Μένω στην Καλούτσιανη, έχω κάνει άπειρες αναφορές στο Δήμο για τα πεζοδρόμια στην περιοχή και ακόμη τίποτα, απεναντίας τα πεζοδρόμια χειροτερεύουν, γίνονται ακόμη πιο επικίνδυνα. Ακόμη και στο εμπορικό κέντρο μπορεί τα πράγματα να είναι λίγο καλύτερα στο Δημόσιο χώρο , αν και εκεί υφίστανται ζητήματα πρόσβασης, στο ιδιωτικό εμπορευματικό χώρο των καταστημάτων, οι ανεπάρκειες είναι εμφανείς. Πρόσφατα άνοιξε στο εμπορικό κέντρο ένα κατάστημα με αθλητικά με τίτλο ZAKCRET SPORTS, το οποίο δεν είναι πλήρως προσβάσιμο στα ΑμεΑ, αν και θα έπρεπε ή μήπως είναι και υποχρεωτικό; Αλήθεια αν ισχύει η υποχρεωτικότητα στην πρόσβαση στα πολυκαταστήματα, ποιος έδωσε την άδεια λειτουργίας;
Τα παραδείγματα δυστυχώς άπειρα, αποδεικνύουν πως δεν υπάρχει ανεμπόδιστη πρόσβαση των ΑμεΑ στο χώρο των Ιωαννίνων, τόσο στο κέντρο, π.χ. στο ιστορικό κέντρο, στους αρχαιολογικούς ιστορικούς χώρους, ακόμη και στο ίδιο το Δημαρχείο, αλλά και στις γειτονιές της πόλης.
Το επόμενο θέμα το θεωρώ ακόμη πιο σοβαρό και πιο πρωτεύον. Αναφέρομαι στο θέμα της συνολικής αυτονομίας των ΑμεΑ, όλων των ΑμεΑ και όχι μόνο αυτών που έχουν την δυνατότητα να το υποστηρίξουν από μόνα τους.
Ζούμε σε ένα βαθιά καπιταλιστικό σύστημα που μετατρέπει όλα τα πράγματα και τις σχέσεις σε εμπορεύματα. Όλα χρεώνονται πανάκριβα ακόμη και η αυτονομία και η ευζωία των ΑμεΑ. Καλές και άγιες οι χορηγίες ιδιωτών και επιχειρήσεων αλλά αυτό μπορεί να βοηθήσει κάποιους και κάποιες ΑμεΑ που είναι γνωστές περσόνες και σωστά πράττουν, δεν λύνει όμως το πρόβλημα.
Δυστυχώς δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα προγράμματα υποστήριξης της αυτονομίας των ΑμεΑ, αν έχεις χρήματα καλώς, αν δεν έχεις, εξαρτάσαι από τους άλλους.
Σε ένα μεγάλο βαθμό – στον ένα ή στο άλλο βαθμό- όλοι οι άνθρωποι πόσο μάλλον οι ΑμεΑ χρειάζονται γύρω τους ανθρώπους για να τους βοηθήσουν. Μόλις πριν από λίγες μέρες τέθηκε σε εφαρμογή ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τον προσωπικό βοηθό, κάτι που θα έπρεπε να ισχύει εδώ και δεκαετίες σε μια γενικευμένη μορφή για όλες τις μορφές αναπηρίας, από τις πιο απλές έως και τις πιο δύσκολες.Το γεγονός πως τώρα μόλις άρχισε να εφαρμόζεται και αυτό σε μια πιλοτική μορφή δίχως να έχει την καθολικότητα που χρειάζεται δείχνει την βαθιά- σχεδόν μισαναπηρική- ανεπάρκεια της Ελληνικής πολιτείας.
Κακά τα ψέματα οι ανάπηροι και οι ανάπηρες ουδέποτε ήταν στις άμεσες προτεραιότητες του Ελληνικού κράτους, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια με τα μνημόνια και τις πανδημίες τα πράγματα έγιναν μάλλον χειρότερα, αν και οι ΑμεΑ ανήκουν στους πιο ευάλωτους πληθυσμούς.
Σε ένα γενικότερο πλαίσιο αλίμονο, αν είσαι φτωχός και ΑμεΑ.
Αποτελεί άμεση αναγκαιότητα η πλήρης και γενναία οικονομική επιδότηση των ΑμεΑ είτε εργάζονται είτε όχι. Αν λόγου χάρη θεωρούμε πως ένας άνθρωπος ο οποίος δεν είναι ΑμεΑ ζει με αξιοπρέπεια με ένα ποσό πχ με 1200 € το μήνα, ο/ η ΑμεΑ χρειάζεται τα διπλάσια. Μα μπορεί το σημερινό Ελληνικό κράτος να στηρίξει τους ΑμεΑ με το τρόπο που παραπάνω θέσαμε; Για όλους και άλλα μπορεί για τα ΑμεΑ δεν μπορεί;
Δεν θέλω να αδικώ κανέναν και τίποτε, ίσως και για τους ΑμεΑ τα πράγματα να είναι καλύτερα από το παρελθόν, όπως συμβαίνει άλλωστε με όλες τις μειονότητες και σε αυτό έπαιξε και το ρόλο του το αναπηρικό κίνημα.
Αναπηρικό Κίνημα : παρόν και μέλλον.
Το Ελληνικό αναπηρικό κίνημα έχει την δική του μεγάλη ηρωική ιστορία, ήδη από την την δεκαετία του 1920 ήταν ιδιαίτερα διεκδικητικό και ιδιαίτερα αγωνιστικό, με την τότε άκρα αριστερά, τους αρχειομαρξιστές τροτσκιστές, να είναι στην πρωτοπορία.
Παρά την αγωνιστική άνοδο στην περίοδο της Μεταπολίτευσης και την θεσμική κατοχύρωση του ύστερα από το 1980, στις σημερινές συνθήκες το αναπηρικό κίνημα ακολουθεί κατά πόδας την άπνοια των άλλων κοινωνικών κινημάτων με αποτέλεσμα να λειτουργούν λίγο πολύ είτε ως ΝΠΙΔ, είτε ως ΜΚΟ και όχι ως αγωνιστικός συγκρουσιακός κόμβος.
Ας δούμε λίγο και την εικόνα στην περιοχή μας, ωραία και άγια τα χάπενινγκ στο πλαίσιο των γιορτών, ωραίες και οι φωτογραφίες με παράγοντες των τοπικών πραγμάτων, μα η πραγματική κινηματική άπνοια δείχνει πως ή είμαστε ευχαριστημένοι με την πραγματικότητα ή είμαστε βαθιά απογοητεύμενοι, οπότε αυτό που μένει είναι το θέαμα και οι δημόσιες σχέσεις.
Υπάρχουν και σωματεία, όπως το σωματείο αναπήρων νομού Ιωαννίνων το οποίο έχει κλείσει την δράση του εδώ και 3 χρόνια, κανονικά θα έπρεπε να είχε κάνει εκλογές το καλοκαίρι αλλά δεν τις έκανε με δικαιολογία την πανδημία.
Ο κορονωϊός δημιουργεί μεγάλες δυσκολίες αλλά δεν φταίει για όλα. Τελικά το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στην ίδια την ηγεσία της ΕΣΑμεΑ που προτιμάει νεκρά σχήματα παρά ζωντανούς οργανισμούς, οι οποίοι μπορεί και να κάνουν και αντιπολίτευση.
Ναι, φταίνε και αυτοί που το επιτρέπουν και αναλαμβάνω και εγώ τις δικές μου ευθύνες για αυτήν την κατάσταση.
Επί του προσωπικού
Πριν από λίγα χρόνια , σε ένα αθλητικό σωματείο ΑμεΑ οι έξωθεν παρεμβάσεις δεν μου επέτρεψαν να γίνω πρόεδρος, όχι ότι τρελαινόμουν κι όλας αλλά η δικαιολογία με έστειλε αδιάβαστο. Δεν πρέπει να γίνω πρόεδρος για να μην κάνω το σωματείο παράρτημα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλού ήταν τα προβλήματα και αυτό ήταν ξεκάρφωμα .
Είναι όμως βέβαιο πως, αν αναλάμβανα πρόεδρος του σωματείου αναπήρων, θα έγραφα ως επίτιμο μέλος τον ανάπηρο τρομοκράτη Σάββα Ξηρό, δυστυχώς χιούμορ κάνω, στοχεύοντας στο βαθύ συστημικό κοφορμισμό του σημερινού αναπηρικού κινήματος.
Το αναπηρικό κίνημα πέτυχε νίκες, όταν υπήρξε ένα αγωνιστικό συγκρουσιακό τμήμα ενός ευρύτερου κοινωνικού κινήματος που είχε ως στόχο να υπερασπίσει τα συμφέροντα και τις ανάγκες αυτών που είχαν να χάσουν μόνο τις αλυσίδες τους.
Με βάση αυτή την τελευταία παράγραφος η αναγέννηση ενός τέτοιου κινήματος ίσως να συμβεί, όταν επιχειρήσει να υπερασπιστεί αυτούς που σήμερα και πάλι έχουν να χάσουν μόνο τις αλυσίδες τους, δηλαδή, τους πιο φτωχούς ΑμεΑ και τους μετανάστες και πρόσφυγες ΑμεΑ.
Ιδού λοιπόν η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, και όπως λέει και ο Αριστοτέλης, “Φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δʼ αλήθεια”
- Ο Δημήτρης Αργυρός είναι πρώην Γενικός Γραμματέας του συλλόγου ΑμεΑ Ιωαννίνων
