Δ. Αργυρός
Σε αυτό το τρίτο κατα σειρά άρθρο για την αριστερά θα συζητήσω για το παρόν και το μέλλον της αριστεράς, παρουσιάζοντας μια εναλακτική σε σχέση με τις αριστερές θεωρήσεις.
Τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας
Ας δοκιμάσουμε μια όσο γίνεται συντομότερη αναφορά στα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας: Η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση δημιούργησε ένα κόσμο που αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρια των ΗΠΑ και αυτό είναι κάτι που δεν το αντέχει η υπερδύναμη και επιχειρεί και πάλι να φέρει τα πράγματα στα μέτρα της, να φέρει την παγκοσμιοποίηση στα μέτρα της , ας σημειωθεί πως η παγκοσμιοποιηση είναι σε ένα μεγάλο βαθμό μια αντικειμενική διαδικασία και όχι ένα αποτέλεσμα οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων.
Η παραπάνω κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα μια νέα εποχή πολεμικών αναμετρήσεων, ιμπεριαλιστικών συγκρούσεων και νεοαποικιοκρατικων εξορμήσεων. Το χειρότερο σε αυτές τις συνθήκες είναι πως η Ευρώπη βρίσκεται σε μια βαθιά παρακμή, εναρμονισμένη με το αποικιοκρατικο της παρελθόν, ακολουθεί ως πιστό σκυλί τις ΗΠΑ, προσπαθώντας να πάρει κάτι από την λεηλασία.
Αν σκαψουμε πιο βαθιά, θα δούμε ότι πίσω από την πολεμική σύγκρουση βρίσκονται οι άλυτες καπιταλιστικές αντιφάσεις, ο τεράστιος πλούτος που συσσωρεύεται και δεν επενδύεται ή μοιράζεται , βλέπουμε την κυριαρχία του πλασματικού κεφαλαίου και των χρηματιστηριακών παραγώγων, συναντάμε την νέα τεχνολογία και την υπερπαραγωγή νέων παραγωγικών δυνάμεων που διώχνουν την ζωντανή εργασία και ταυτόχρονα ρίχνουν το ποσοστό κέρδους, ζούμε στο πετσί μας την τεράστια οικονομική ανισότητα και την καταστροφή του περιβάλλοντος.
Σε μεγάλο βαθμό η φτώχεια που βιώνουμε και η πείνα που πιθανόν θα ζήσουμε το επόμενο διάστημα είναι το αποτέλεσμα αυτής της πιο βαθιάς κρίσης αυτού του ολοκληρωτικού καπιταλισμού που δεν παίρνει από βελτίωση παρά μόνο από ανατροπή.
Γιατί όμως;
Σε άλλες εποχές αυτές οι συνθήκες θα ήταν το αντικειμενικό υπόβαθρο για την ύπαρξη προεπαναστατικών καταστάσεων και την δημιουργία επαναστατικών κρίσεων, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη και το ερώτημα είναι γιατί δεν συμβαίνει αυτό πλέον και τι πρέπει να αλλάξει, για να συμβεί.
Το μέγα πρόβλημα με την Ευρώπη, είναι πως έχει γίνει κακέκτυπο των ΗΠΑ , ακόμη χειρότερα σε ΗΠΑ και Ευρώπη έχουμε ξεπεράσει την κοινωνία του θεάματος και έχουμε μπει στην κοινωνία του ομοιώματος, η οποία είναι η γενικευμένη εκδοχή της Μαρξικής αλλοτρίωσης και της πραγμοποιημένης αντικειμενικοποίησης του Λούκατς. Σε αυτή την κοινωνία δεν ισχύει κάν η αλήθεια να είναι μια στιγμή του καθολικού ψεύδους, καθώς ζούμε το ομοίωμα της αλήθειας, το ομοίωμα του ψεύδους, το ομοίωμα του κοινωνικού, του ατομικού κτλ.
Αυτός είναι και ο λόγος που η Ευρώπη έχει πάψει να είναι το εργαστήριο του κοινωνικου και πολιτικού πειραματισμού και αυτό αφήνει χώρο σε εκδοχές και μορφές πολιτικού, πολιτισμικού και θρησκευτικού ανορθολογισμού, ακόμη και ο isis , αυτή η ούλτρα παραγωγή του ισλαμικού ανορθολογισμού είχε χιλιάδες Ευρωπαίους και βορειοΑμερικάνους ως στελέχη και μέλη του.
Διαφορετική εικόνα έχουμε στην Λατινική Αμερική που η αριστερά δεν παραμένει μόνο στην πρωτοπορία των αγώνων αλλά αποτελεί ένα κοινωνικό και πολιτικό εργαστήρι και αυτό οφείλεται στο γεγονός, πως η κοινωνία αυτών των περιοχών με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αντιστέκεται στην Αμερικανοποίηση.
Ευτυχώς η Ελλάδα είναι μια χώρα της περιφέρειας του Ευρωπαϊκού νότου, άρα για αυτό είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε μια διαφορετική εικόνα, για αυτό το λόγο αξίζει να συζητούμε για το παρόν και το μέλλον της αριστεράς στην Ελλάδα, το ανισόμετρο ακόμη δύναται να παίξει ένα προωθητικό και συνδυασμένο ρόλο. Δυστυχώς όμως τα γεγονότα δείχνουν πως και η Ελλάδα ακολουθεί κατά πόδας την Ευρωπαϊκή αμερικανοποιημένη παρακμή, για αυτό το λόγο οι δυνάμεις της αντίστασης θα πρέπει να τρέξουν και να μην χάνουν συνεχώς ευκαιρίες.
Χαμένες ευκαιρίες
Μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι εμφανίζονται ιστορικές ευκαιρίες, ιστορικές διακλαδώσεις οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να εξελίσσονται τα γεγονότα με ένα προδιαγεγραμμένο τρόπο, ευκαιρίες που κερδίζονται και χάνονται. Μια τέτοια ιστορική ευκαιρία για την Ελληνική αριστερά και το Ελληνικό εργατικό κίνημα εμφανίστηκε την περίοδο 2006 μέχρι το 2015.
Την διετία 2006-7 είχαμε μια έξαρση του φοιτητικού κινήματος και στην συνέχεια είχαμε την νεολαϊίστικη εξέγερση του 2008, η οποία απέκτησε και προλεταριακά μητροπολιτικά χαρακτηριστικά, όμοια εξεγέρσεων στο δυτικό κόσμο. Όπως συμβαίνει πάντα για τα καλά και για τα άσχημα η νεολαία παραμένει ο ευαίσθητος δείκτης της πραγματικότητας, αυτού που συμβαίνει και κυρίως αυτού έρχεται, είτε προεικονίζει κάτι το θετικό είτε κάτι πολύ αρνητικό.
Από το 2010 έως το 2015 ήρθε ο χαμός και ο οδυρμός των μνημονίων και του αντιμνημονιακού μεγαλειώδους κινήματος που έκανε όλη την Ευρώπη να μιλάει για αυτό. Ένα κίνημα που έφερε την αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, οδήγησε στην ανοικτή σύγκρουση με την ΕΕ και τους δανειστές, στο δημοψήφισμα του Όχι, στην άνευ όρων συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ και στην συνέχεια στην άμπωτη του κινήματος. Μην βρίζουμε το ΣΥΡΙΖΑ για αυτήν την κατάσταση πραγμάτων, αυτός άρπαξε την ευκαιρία, όταν το ΚΚΕ ως Πόντιος Πιλάτος είπε: « λαβὼν ὕδωρ ἀπενίψατο τὰς χεῖρας».
Όπως ξαναέγραψα: οι ιστορικες ευκαιρίες δεν σου δίνονται συνέχεια , όταν το κύμα είναι στα επάνω του, τότε είναι που θα πρέπει να ανέβεις στην ιστιοσανίδα ως καλός σέρφερ και παρά τα πολλά βαριά λόγια δεν γίναμε ποτέ καλοί σέρφερ. Ίσως πάλι δεν πιστεύαμε πως θα γίνουμε ή ότι θα είμαστε καλοί σέρφερ , ίσως καν δεν είμαστε ικανοί για σέρφερ, όλα τα παραπάνω σε μια πολιτική μετάφραση , δεν είμαστε ικανοί, δυνατοί να γίνουμε μια πραγματική πρωτοπορία.
Το ΚΚΕ είναι αλλού, ονειρεύεται μια επιστροφή της ΕΣΣΔ και του κομμουνισμού, όπως τον ζήσαμε, ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στα δύσκολα, παρέδωσε τα όπλα, και η αριστερά της αριστεράς η ΑΝΤΑΡΣΥΑ θέλει να φέρει γρήγορα την ανάσταση, δίχως να ζήσει την μεγάλη βδομάδα, ζει μια διαρκή ακηδία με αγωνιστικά διαλείμματα, και από τα γεγονότα φαίνεται πως δεν πιστεύει, δεν πιστεύουμε σε αυτά που λέμε, σε αυτά που προπαγανδίζει.
Τα πράγματα ίσως να είναι πιο απλά: Το ΚΚΕ, η άκρα αριστερά και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ εκφράζουν την αριστερά, που έκλεισε το κύκλο το 1990, την αριστερά του Σοβιετικού Μαρξισμού με τις αιρέσεις του. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποιείται λίγο ή προσπάθησε να εκφράσει μια αριστερά του 21ου αιώνα κουβαλώντας όμως την αρχαία σκουριά του 20ου αιώνα, για αυτό και στα δύσκολα παρέδωσε τα όπλα και τώρα μοιάζει με κεντροαριστερό εξάμβλωμα. Η αριστερά δεν είναι να κάνει παρελάσεις και πορείες, η αριστερά είναι να κάνει επαναστάσεις, να είναι μια διαρκής επανάσταση από μόνη της , να αλλάζει διαρκώς και να εκφράζει ότι πιο ανανεωτικό και πρωτοπόρο και στο εσωτερικό της και στο εξωτερικό της.
Νέα αριστερά
Υπάρχει, άραγε, μια δυνατότητα για μια πραγματικά επιθετική και επικίνδυνη αριστερά του 21ού αιώνα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα; Όχι μια αριστερά που θα επιδιώκει να καλυτερεύσει το σύστημα αλλά να το ανατρέψει;
Παρά τις δυσκολίες και τις ανεπάρκειες τουλάχιστον στην Ελλάδα υπάρχει μια αριστερά που αντισκέκεται , ενας αλόκληρος χώρος που με αδυναμίες , δυσκαμψίες και δογματισμούς συκώνει τείχη ανυπακοής και αντίστασης. Είναι βέβαιο, είναι αναγκαιότητα, αποτελεί και δυνατότητα όλες οι δυνάμεις της αντίστασης να δράσουν από κοινού ως ενιαίο μέτωπο αγώνα ενάντια στο πόλεμο, την πείνα και την φτώχεια. Μια νικηφόρα αντίσταση θα αναγεννήσει τις ελπίδες που χάθηκαν το 2015 μια ακόμη ήττα θα διαλύσει ολοκληρωτικά τις δυνάμεις που αντιστέκονται με ολόθρια πολιτικά και κοινωνικά αποτελέσματα.
Όμως στο πλαίσιο ενός ανατρεπτικού αναστοχασμού θα επιχειρήσω να περιγράψω μια θετική αντιπρόταση: Νομίζω πως ένας μελλοντικός αντικαπιταλιστικός και στην συνέχεια μετακαπιταλιστικός κόσμος δεν μπορεί να είναι ένας μονόχνωτος κόσμος, γεμάτος μιζέρια, δεν μπορεί να είναι στρατώνας, μπορεί να είναι κοινόβιο αλλά σίγουρα στρατώνας και κοχλόζ ή σοφλόζ δεν θα είναι. Θα στηρίζεται όχι σε μια απρόσωπη μάζα αλλά στο άτομο και το πρόσωπο, ένα πλήρως συνειδητοποιημένο πρόσωπο και άτομο που ζει την ελευθερία του χάρη στην ελευθερία των άλλων. Αυτός ο πλουραλιστικός κόσμος θα επιτρέπει από τα σήμερα σε αυτούς που πιστεύουν στο κομμουνισμό να ζήσουν τον κομμουνισμό, αυτούς που πιστεύουν στην αναρχία να ζήσουν την αναρχία, ακόμη και αυτούς που πιστεύουν στο καπιταλισμό να ζήσουν τον καπιταλισμό, δίχως να καταπιέζουν άλλους βέβαια. Δηλαδή, μιλάμε για ένα πολλαπλό πλουραλιστικό σύμπαν το οποίο θα περιλαμβάνει τους πάντες και τα πάντα, αρκεί ο ένας να μην καταπιέζει τον άλλο, απεναντίας ο ένας πραγματωνεται χάρη στην ελευθερία του άλλου.
Με βάση αυτή την αρχή και όσο γίνεται πιο γειωμένα και άμεσα:
Είναι αναγκαίο: 1) η ενότητα μες την διαφορά όλων των πολιτικών φυλών που θέλουν την ανατροπή του καπιταλισμού σε όλες τις εκδοχές του.2) η κοινή αγωνιστική στάση και δράση δίχως ηγεμονισμούς. 3) η πιο πλατιά απεύθυνση σε οποιοδήποτε αγωνιστικό κοινωνικό στρώμα και η άμεση σύγκρουση με το σύστημα και με τις κυβερνήσεις με οποιοδήποτε μέσο και τρόπο, δίχως να αναιρείται η πλατιά απεύθυνση και άμεσο δημοκρατική συγκρότηση. 4) η δημιουργία επιτροπών βάσης , η άμεση δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα για την παραγωγή ενός προγράμματος μιας πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής Δημοκρατίας σε αντικαπιταλιστική προοπτική, πρόγραμμα που θα εφαρμόσει ο ίδιος ο αγωνιζόμενος λαός με την όποια αριστερή κυβέρνηση να είναι βοηθητική σε αυτή την διαδικασία.
Πιστεύω βαθιά μέσα μου, οτι η απάντηση στην γενικευμένη αλλοτρίωση και την κοινωνική, υπαρξιακή αποξένωση είναι η δημοκρατία, δηλαδή, την εξουσία του λαού και του Δήμου. Μπορεί την δημοκρατία να μην την εμπιστεύονται οι πολιτικές και οι κομματικές ηγεσίες, μπορεί να ξεβολεύει πολλούς ακόμη και το ίδιο το λαό, γιατί του αναθέτει ευθύνες αυτοργάνωσης και αυτοκυβέρνησης αλλά είναι η μόνη δυνατή και αναγκαία λύση.
