Ευάγγελος Αυδίκος
Κάθε εποχή ντύνεται τις λέξεις της. Ή ανασύρει από το μπαούλο ξεχασμένες λέξεις και τις εγκαθιστά στο σαλόνι του δημόσιου και ιδιωτικού λόγου. Είναι αυτές που προσδίδουν αλλά και εκφράζουν την ιδιοπροσωπία της εποχής. Ηδη αυτές οι λέξεις έχουν στολίσει τα χριστουγεννιάτικα δέντρα, υπενθυμίζοντας την υποχρέωση όλων. Από μακριά κι αγαπημένοι. Σε κάποιες περιπτώσεις τα παραδοσιακά στολίδια των Χριστουγέννων αντικαταστάθηκαν από τα σύμβολα της νέας κοινωνικής συνθήκης. Σε κάποια σπίτια κρεμάστηκαν μάσκες, σύριγγες, αντισηπτικά.
Αν λοιπόν κάποιοι φορείς αποφάσιζαν να αναδείξουν τη λέξη της χρονιάς, τουλάχιστον στην Ελλάδα η φράση «εξ αποστάσεως» θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κορωνίδα της εποχής μας. Διερμηνεύει τους φόβους, τις αγωνίες μας, τις ανασφάλειες, την ψυχολογική συμπίεση αλλά και τις παρενέργειες όλων αυτών, όπως είναι η ανεργία, η απελπισία για τις οικονομικές προοπτικές, η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.
Εξ αποστάσεως γεννιούνται και πεθαίνουν οι άνθρωποι. Αν για τα γεννητούρια μένει η προσδοκία της ζωής, ο εξ αποστάσεως αποχαιρετισμός του συγγενούς που βρίσκεται διασωληνωμένος συνιστά τη χειρότερη -αναγκαστική βεβαίως- ύβρη προς την ίδια τη ζωή και τον νεκρό.
Ο ιός αποδιοργανώνει τις τελετουργίες του θανάτου με τις οποίες ολοκληρώνεται ο κύκλος της ζωής. Και δεν είναι τυχαίο που η παραβίαση των μέτρων της κοινωνικής απόστασης και της καραντίνας γίνεται στις κηδείες. Οι γάμοι συγκέντρωσαν κόσμο στην πρώτη περίοδο. Υποχώρησαν στη συνέχεια. Ο θάνατος όμως είναι αβάσταχτος. Η οριστική σιωπή. Και γι’ αυτό εντυπωσιάζει ο εύκολος σχετλιασμός με τον οποίο αντιμετωπίζεται ο συνωστισμός σε τέτοιες τελετές από συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες.
Αν ο εξ αποστάσεως αποχωρισμός του θανάτου αφήνει πληγή, η τηλεκπαίδευση δημιουργεί άλλα προβλήματα, σε όλες τις βαθμίδες. Στερεί την αλληλόδραση. Την αγαπητική σχέση μέσα στην τάξη, που είναι ο θεμέλιος λίθος για την εκπαίδευση και την αγωγή. Οσοι ονειρεύονται μια τάξη γυάλινη προφανώς έχουν παντελή άγνοια από την εκπαιδευτική διαδικασία. Θα διαμορφώσει γυάλινους πολίτες. Αλλοτριωμένους από την ιδιότητα του πολίτη. Εκτός κι αν αυτός ο στόχος είναι καλοδεχούμενος.
Εξ αποστάσεως τείνει να γίνει και η δημοκρατία. Και η «έξις δευτέρα φύσις» λέγανε οι παλιοί. Αλίμονό μας αν γίνει ένα με το δέρμα μας η αδιαφορία. Αν η Βουλή βάζει τα βασικά νομοσχέδια στη χύτρα ταχύτητας, μακριά από συζήτηση με όσους επηρεάζουν τη ζωή τους. Μακριά από τα υπόλοιπα κόμματα.
Εξ αποστάσεως και οι ανθρώπινες σχέσεις. Τα αισθήματα και τα συναισθήματα. Το άγγιγμα και η επαφή των σωμάτων. Οι νάιλον αγκαλιές στα νοσοκομεία είναι γενόσημα δεύτερης κατηγορίας. Ανάμεσα στις καρδιές μπαίνει η ζελατίνα, σύμβολο κι αυτό των σχέσεων της εποχής.
Εξ αποστάσεως. Η φράση της χρονιάς. Διάπυρες οι ευχαριστίες στους ανθρώπους της πρώτης γραμμής.
