Του Π.Α. Τζανετή*
Το σύνθημα που έβγαλε πολλές και πολλούς στον δρόμο προ πενταετίας ακούγεται πια κάπως περίεργα. Στατιστικώς συμφέρει να παραμείνουμε Βαλκάνια ή, όπως θα έλεγαν παλιά, να απομείνουμε η τελευταία σοβιετική δημοκρατία της ηπείρου. Δεν ξέρω πόσο έξυπνος θεωρείται ο ιός, αλλά, ευτυχώς για μας, φαίνεται να το πίστεψε.
Το σύνθημα εκείνο υπονοούσε ότι η παραμονή μας στο ευρώ σήμαινε αλληλεγγύη και εξασφάλιση από κινδύνους οικονομικούς και εθνικούς. Κανείς δεν σκεφτόταν τότε τους υγειονομικούς κινδύνους. Οι πιο ευφάνταστοι μπορεί να σκέφτονταν, το πολύ, την Ευρώπη να μας σώζει από θεομηνίες, όπως έναν σεισμό ή άντε κι ένα τσουνάμι… Αλλά πανδημία από ιό; Αυτό ήταν θεωρητικό σενάριο για γερμανικές ασκήσεις επί χάρτου. Δεν ξέρω, βέβαια, πόσο έξυπνος θεωρείται όποιος πιστεύει ακόμη στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Η επικείμενη τραγωδία
Ίσως αυτές οι παραδοξότητες να φταίνε για τη μαζική και απότομη χειραφέτησή μας από τη γνώμη όλων των «κουτόφραγκων». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ύπατη αρμοστεία του ΟΗΕ, ο ΠΟΥ, το Ευρωκοινοβούλιο, σχεδόν όλες οι έγκριτες εφημερίδες της ηπείρου, πολλές χιλιάδες Ευρωπαίων επιστημόνων ασχολούνται πλέον με τη χώρα μας. Όχι για να τη συγχαρούν, αλλά για να την επιπλήξουν αυστηρά. Δεν πολυακούγεται αλλά δυστυχώς αυτό συμβαίνει. Λαχταράμε τον έπαινο, αλλά εισπράττουμε τον ψόγο.
Η κυβέρνηση, παγιδευμένη επί μακρόν στα στερεότυπα και τη ρητορική της, μετρώντας το πολιτικό κόστος και επιμένοντας στη δημοφιλή σκληρότητά της έναντι των προσφύγων, δείχνει να αγνοεί την επικείμενη τραγωδία των camps και τη σχετική διεθνή κατακραυγή. Όταν μάλιστα στριμώχνεται στο εξωτερικό, τη μία διαβεβαιώνει πως η αποσυμφόρηση συνεχίζεται, την άλλη ότι η λύση είναι τα κλειστά κέντρα της, που θα είναι τελικώς κάπως… ανοιχτά, την τρίτη ότι οι ευάλωτοι θα αποχωρήσουν, όχι όμως προς την ενδοχώρα, ούτε μέσα στα νησιά, αλλά κάπου ανάμεσα. Όχι πια σε ξερονήσια αλλά σε πλοία που θα παραπλεύσουν. Όλα ακούγονται κι όλα διαψεύδονται συνεχώς!
Κυβερνητικοί σχεδιασμοί στον αέρα
Τα πρώτα προβλήματα στη Ριτσώνα έδειξαν εμπράκτως το έωλο των κυβερνητικών σχεδιασμών. Θα μετακυληθεί άραγε το αδύνατο και πάλι στις αστυνομικές δυνάμεις; Θα κληθούν να διεκπεραιώσουν μια απάνθρωπη όσο και ανέφικτη αποστολή;
Δεν είναι τυχαίο που οι τοπικές ενώσεις αστυνομικών είναι οι εντονότερα διαμαρτυρόμενες. Ακόμη όμως κι αν αυτός ο αποκλεισμός επιτύχει πλήρως, με αυξημένο κόστος στις ζωές των εγκλείστων, πώς το μολυσματικό «ρεζερβουάρ» που θα δημιουργηθεί δεν θα μεταφέρει τη νόσο στον γεροντικό τοπικό πληθυσμό; Τι αποκλείει ότι έτσι μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο η συνολικά ήπια πορεία του φαινομένου στην Ελλάδα;
Η πολυπλοκότητα του προβλήματος
Σιωπούν τα πλείστα των ΜΜΕ. Καθημερινή είναι η αφωνία του υπουργείου Υγείας και της επιστημονικής του υποστήριξης, παρότι όλοι τους γνωρίζουν επακριβώς τον κίνδυνο που διατρέχουμε. Ακόμη και η αντιπολίτευση εμφανίζεται μουδιασμένη μπροστά στην πολυπλοκότητα του προβλήματος.
Πρόσφατα, ο κύριος Νότης Μηταράκης, κατά την τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έφθασε να ισχυριστεί πως είναι ασφαλέστεροι οι πρόσφυγες μέσα στους καταυλισμούς των νησιών, παρά με την αποσυμφόρηση προς την ενδοχώρα! Επίσης, αμφισβήτησε τη δυνατότητα μεταφοράς σε ξενοδοχεία λόγω υποτιθέμενης μη διαθεσιμότητας αλλά και μεγάλου κόστους. Θα μπορούσε να προσθέσει ότι και όπου δειλά επιχείρησε την αποσυμφόρηση, π.χ. των νέων αφίξεων, εκτέλεσε απλώς μεταφορά της συμφόρησης! Κάπως έτσι η Ριτσώνα μέσα σε δύο, τρεις μήνες έφτασε να έχει από 800 άτομα 2.800, με τα γνωστά αποτελέσματα. Όσον αφορά το επιχείρημα των «σωτήριων» κλειστών κέντρων, υπονοεί προφανώς ότι χωρίς τις αντιδράσεις που υπήρξαν, η κυβέρνηση του «Μωυσή» θα τα είχε κατασκευάσει σε είκοσι ημέρες.
Καταπέλτης ωστόσο απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση υπήρξε στην απάντησή της η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, απαιτώντας την άμεση αξιοποίηση των 35 εκατ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει για την πληρωμή ξενοδοχείων, με μεταφορά σε υπάρχοντα διαθέσιμα ξενοδοχεία, όπως την έχει διαβεβαιώσει η Ύπατη Αρμοστεία.
Τέλος, ζήτησε πολύ περισσότερα τεστ, αναφερόμενη μάλιστα ειδικότερα στη Ριτσώνα. Η ενήμερη επίτροπος δεν ενόχλησε κανέναν, όταν εγκάλεσε τη χώρα για αφερεγγυότητα. Τα εξασφαλισμένα κονδύλια δεν εκταμιεύονται χωρίς κατατεθειμένο πειστικό σχέδιο ή με σειρά αλληλοδιαψευδόμενων επαγγελιών.
Ερασιτεχνισμοί και παλινωδίες
Όσοι λέγανε κάποτε «Γερούν, γερά!» τώρα φαίνεται ότι έχασαν την προσήλωσή τους στις αυστηρές ευρωπαϊκές διαδικασίες.
Μια χώρα που έχει να λύσει μια τέτοια άσκηση (λοιμός και προσφυγιά) εδώ και έναν αιώνα, γιατί αγνοεί τη διεθνή εμπειρία και γνώση και βασίζεται στους ερασιτεχνισμούς και στις παλινωδίες ανθρώπων με status κοινοτάρχη; Και τι είδους κριτήριο βλαχοδημάρχου είναι αυτό που συνεχίζει να πρυτανεύει σε ζητήματα ζωής ή θανάτου! Πώς το ανέχονται, άραγε, αυτό οι απηνώς και μαχητικώς Ευρωπαίοι του 2015;
Η κατάσταση που επικρατεί στο τηλεπικοινωνιακό τοπίο είναι γνωστή και η άνεση της κυβέρνησης να κάνει τέτοια σφάλματα βασίζεται εν πολλοίς στην ασυλία που διαθέτει. Η ομοφωνία αυτή δεν προσφέρει κάποια εθνική υπηρεσία, κάθε άλλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ad hoc αξιοποίηση του καθηγητή Ηλία Μόσιαλου, ο οποίος ωστόσο επισήμαινε τον σχετικό καταστροφικό κίνδυνο ήδη από τον Φεβρουάριο.
Εξάλλου, είχε προηγηθεί ο καθηγητής Σ. Τσιόδρας, που είχε γραπτώς εκφράσει αντίστοιχες απόψεις στο παρελθόν. Υιοθετούν τα πρόσωπα αλλά όχι και τις απόψεις τους, χωρίς καμία κριτική ούτε καν μια διευκρινιστική ερώτηση.
Υστερήσεις στα μέτρα προστασίας
Σοβαρές υστερήσεις σημειώνονται ακόμη και σε τεχνικής φύσης ζητήματα. Ενδεικτικά αναφέρω:
* Η εσωτερική τήρηση της καραντίνας – φιάσκο ανατίθεται σε ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης που ούτε την αναγκαστική ισχύ διαθέτουν ούτε και την πειθώ, η οποία θα απαιτούσε μάλλον περισσότερους μεταφραστές και διαμεσολαβητές.
* Η κατάσταση σε υπηρεσίες απολύμανσης, σε υποδομές για προσωπική υγιεινή και για συνθήκες απομόνωσης έχουν διεκτραγωδηθεί επαρκώς από άλλους.
* Η ανεπάρκεια σε διαγνωστικά τεστ έχει αποδειχθεί ήδη καταστροφική για τέτοιες περιπτώσεις. Οι διαδικασίες αντιμετώπισης των θετικών ασυμπτωματικών σε ξεχωριστό χώρο, της νοσηλείας των νοσούντων (π.χ. σε γήπεδα) και κυρίως των βαρύτερα πασχόντων που θα χρήζουν νοσηλείας σε ΜΕΘ ή αεροδιακομιδής παραμένουν ασαφείς.
* Τα μέτρα προστασίας των πολυπληθών υπαλλήλων των δομών όσο και των πολλών υγειονομικών που θα εμπλακούν στις διακομιδές επίσης πάσχουν. Τα πρωτόκολλα εκχώρησης προτεραιότητας και διαδικασιών με ιατρικά σαφή κριτήρια δεν έχουν εκπονηθεί. Τα σχέδια για κάποια νησιά με ιδιαιτερότητες (π.χ. Λέρος – ψυχιατρείο) δεν είναι γνωστά.
* Επίσης βραδυπορεί η ενίσχυση των τοπικών νοσοκομείων καθώς και των αεροδιακομιδών του ΕΚΑΒ έτσι ώστε να μπορούν να σηκώσουν το αυξημένο βάρος.
Από την ιδεοληψία στον αυτοσχεδιασμό
Δυστυχώς, την ιδεοληψία διαδέχεται ο αυτοσχεδιασμός. Ορθά επισημάνθηκε στη Βουλή, από τη Σ. Αναγνωστοπούλου, η κατεπείγουσα ανάγκη μεταφοράς στα ξενοδοχεία τουλάχιστον των ευπαθών ομάδων προσφύγων. Αυτό, πέραν του ότι θα μειώσει τη θνητότητα των ιδίων των προσφύγων, θα μειώσει και τη μεταφορά ιικού φορτίου στον τοπικό πληθυσμό, που άλλως θα συντελεστεί ακριβώς διά των βαρέως πασχόντων.
Αν ούτε και αυτή η δέσμευση τηρηθεί, τότε η μαία «Αγνοδίκη» θα αντιμετωπίσει μια τερατογένεση.
* Ο Π.Α. Τζανετής είναι πρώην πρόεδρος του ΕΚΑΒ, μέλος της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
