 |
Ουδείς εχέφρων άνθρωπος θέλει το κράτος επιχειρηματία και τα φυσικά μονοπώλια. Ουδείς νομοταγής πολίτης θέλει να χρυσοπληρώνονται συντεχνίες και συνδικαλιστές. Και ουδείς ορθολογικά σκεπτόμενος πολίτης σε αυτόν τον τόπο,πηγαίνει κόντρα στην λογική που λέει ότι ανταγωνισμός=καλύτερες τιμές+ποιοτικότερες υπηρεσίες (στις περισσότερες περιπτώσεις τουλάχιστον). Αλλά και ουδείς καλά ενημερωμένος άνθρωπος δεν κατανοεί πλέον το τι συμβαίνει με τη ΔΕΗ.
Ξεχνάμε ότι ενώ ιδιώτες, μικροί και μεγάλοι επιχειρηματίες στην ενέργεια, διαθέτουν σήμερα 2.600 MW φυσικού αερίου, 1.600 MW αιολικής ενέργειας και 2.200 MW από φωτοβολταϊκά, την ίδια ώρα αποπληρώνονται με εγγυημένες τιμές επιδοτούμενες απο τους φορολογούμενους πολίτες, στο μεταβλητό κόστος συν 10% «αέρα», με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων να μη λειτουργεί ο ανταγωνισμός.
Ξεχνάμε ότι η αγορά ενέργειας είναι στη χώρα μας απελευθερωμένη 12 χρόνια τώρα και συγκεκριμένοι ιδιώτες έχουν ανενεργές από το 2007/2008 δύο άδειες για τη δημιουργία εργοστασίων Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από λιγνίτη (διότι θέλουν τις έτοιμες 10 μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 2.770 MW, έξι ορυχεία, συν 2 εκατομμύρια πελάτες προίκα).
Επίσης, δεν έχουμε μάλλον συνειδητοποιήσει ότι ταυτόχρονα με την απόσχιση των καταναλωτών, το νομοσχέδιο τους υποχρεώνει να παραμείνουν για τέσσερις μήνες στη «μικρή ΔΕΗ», ενώ απαγορεύεται για έξι μήνες στη ΔΕΗ να λειτουργήσει επιθετικά στην προσέλκυση πελατών!
Οι δογματικά προσκολλημένοι στις θεωρίες περί αποτελεσματικότητας των αποκρατικοποιήσεων, ας διαβάσουν και καμιά αληθινή μελέτη (Leveque 2007,Weight-Neumann 2009,Stiglitz 2004,Newberry 2008). Τι δείχνουν αυτές οι μελέτες; Ότι εδώ και 12 χρόνια, 247 επιχειρήσεις ενέργειας εξαγοράστηκαν ή συγχωνεύθηκαν και μειώθηκαν σε 7. Αντί ανταγωνισμού, η απελευθέρωση οδήγησε σε ολιγοπωλιακή υπερσυγκέντρωση και αντί μείωσης των τιμών οδήγησε σε αύξηση!
Ακούω ήδη τους φιλελεύθερους να μου φωνάζουν για την επιτυχία της Θάτσερ, με το παράδειγμα της ενεργειακής απελευθέρωσης στην Αγγλία, και του Ρήγκαν στις ΗΠΑ (πολιτικές που υιοθέτησαν οι περισσότερες οικονομίες). Αγνοούμε όλοι επιδεικτικά ότι και στην Αγγλία και στις ΗΠΑ ο ρυθμιστής της παραγωγής έκανε χρήση κάθε τρόπου προκειμένου να κατακερματίσει την παραγωγή! Και απο αυτό προκύπτει ότι πολλοί νέοι παραγωγοί, που στερούνταν πορτοφόλια πωλήσεων-πελατών, χρεοκόπησαν.
Οι καταναλωτές -γεγονός που αποδείχθηκε και στην Καλιφόρνια- θέλουν την ηλεκτρική ενέργεια και φθηνή και προβλέψιμη. Οι μικρές επιχειρήσεις, λόγω του μεγέθους τους, δεν ήταν σε θέση να εγγυηθούν ένα μίνιμουμ βαθμό ασφάλειας τροφοδοσίας, το οποίο τους διασφάλιζε μια κρίσιμη μάζα.
Στην δε Ευρώπη, αντί μιας κοινής ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, η απελευθέρωση ανέδειξε επτά διαφορετικές περιφέρειες-επιμέρους αγορές (Ιβηρική, Βρετανική, Βαλτική, Σκανδιναβική, Κεντροευρωπαϊκή, Ιταλική, Γαλλική), οι οποίες διαχωρίζονται από ανεπαρκές δίκτυο μεταφοράς, από φυσικούς ή θεσμικούς φραγμούς εισόδου.
Τα απλά ερωτήματα (πόση απασχόληση θα γεννήσουν οι ιδιωτικές επενδύσεις, πόσο θα πέσουν οι τιμές και θα ανεβεί η ποιότητα, ποιο δίκαιο τίμημα θα οριστικοποιηθεί για την πώληση ποσοστού της ΔΕΗ), τα αφήνω σε δεύτερη μοίρα, διότι είμαι σχεδόν σίγουρος για την μακροπρόθεσμη αναποτελεσματικότητα τέτοιων σπασμωδικών αποκρατικοποιήσεων σε καιρούς ύφεσης και ανεργίας. Αυτά που σήμερα γίνονται στην ΔΕΗ δήθεν για συμμόρφωση με τις επιταγές της Ε.Ε., έχουν μοναδικό όφελος τα άμεσα εισπρακτικά αποτελέσματα. Η αποκρατικοποίηση μέρους της ΔΕΗ έπρεπε να γίνει πολύ νωρίτερα σε αυτόν τον τόπο.
Να πατάξουμε τους Φωτόπουλους. Συμφωνώ. Να πατάξουμε τους συνδικαλιστές που κατεβάζουν τους διακόπτες όποτε θίγονται τα προνόμιά τους.Συμφωνώ και σ’ αυτό. Αλλά ας προσέξουμε μην δικαιώσουμε τον Άνταμ Σμιθ που έγραψε ότι «…οι επιχειρηματίες από το ίδιο σινάφι σπάνια βρίσκονται μαζί, ακόμα και για διασκέδαση και ψυχαγωγία. Αλλά όταν συζητούν, οι συζητήσεις τους καταλήγουν είτε σε συνωμοσία εναντίον του κοινού, είτε με κάποιον τρόπο, σε αύξηση των τιμών.»
Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι οικονομολόγος
