Παναγιώτης Τζανετής
Ουδέν ψευδέστερον υπάρχει του αμέριμνου ελληνικού θέρους. Ερντογάν και αμερικανικές εκλογές, πανδημία και τουρισμός, νέα οικονομική καταστροφή επί μιας μεταμνημονιακής-καταχρεωμένης χώρας. Η σειρά των απειλών αλλάζει αναλόγως του πώς τις βιώνει κάθε ηλικιακή και κοινωνική ομάδα, πάντως όλες απειλούν όλους.
Παρά την τριπλή συγκυρία των απειλών, νοιώθουμε σχετικά καλά και παραδόξως αμέριμνοι. Θεωρούμε ότι θα τα καταφέρουμε πάλι, με το βλέποντας και κάνοντας. Στα μεν εθνικά οι προκλήσεις αντιμετωπίζονται με πρωτοφανή “ανωτερότητα” και φυσικά κλιμακώνονται, στα δε οικονομικά βαυκαλιζόμαστε με τους ευρωπαϊκούς κρουνούς που αυτοί την φορά θα μας πνίξουν στο χρήμα. Eκεί που σπάμε κάθε ρεκόρ είναι στην προετοιμασία για το δεύτερο κύμα.
Πάντα υπάρχουν και χειρότερα, αν αναλογιστούμε τους αδελφούς Σέρβους που πήγαν μέσα στην πανδημία να κάνουν εκλογές με αποτέλεσμα να φουντώσει το κακό, να χάσουν την ζωή τους πολλοί άνθρωποι, να ξεσπάσουν ταραχές για το νέο lockdown, να απωλέσουν την σοβαρότητα τους όσοι κι εδώ πρότειναν δημοσίως την προσφυγή σε διπλές μάλιστα κάλπες εν μέσω πανδημίας. Νικητής ανεδείχθη φυσικά ο κορωνοϊός.
Είμεθα «Βυζαντινοί»;
Κατά τα άλλα «business as usual». Κλίμα βόρβορου συνεχίζει να διαποτίζει την πολιτική ζωή, με τελετουργικό βυζαντινού χαρακτήρα. Στο Βυζάντιο αυτός που έχανε την εξουσία συχνά έπρεπε να διαπομπευθεί στον Ιππόδρομο, περιφερόμενος πάνω σε έναν γάιδαρο με το κοινό να τον πασαλείβει με λάσπες ή ακαθαρσίες στο πρόσωπο. Από τα ανοικτά δάκτυλα εκείνης της χειρονομίας έλκει την καταγωγή της και η χειρονομία της μούντζας.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμη και στα εσωτερικά της ΝΔ επικρατεί παρόμοιος βυζαντινισμός. Ιδιαίτερα τα θρυλούμενα για την σχέση θείου – ανιψιού θυμίζουν τον Ιουστινιανό Β’, τον Ρινότμητο. Τον νεαρό αυτοκράτορα που έμεινε στην ιστορία ακριβώς γιατί κατάφερε τελικά να έλθει στην εξουσία, παρά τον ατιμωτικό ακρωτηριασμό στον οποίο τον είχαν υποβάλλει οι συγγενείς του. Ελλείψει ΜΜΕ τότε, ένας σίγουρος τρόπος να βγάλεις τότε από το παιγνίδι απειλητικούς συγγενείς ήταν η έγκαιρη τύφλωση ή κάποιος άλλος ακρωτηριασμός που θεωρείτο ασυμβίβαστος με μελλοντική στέψη. Οι πλείστοι πράγματι δεν τα κατάφερναν κι έμεναν απλώς με τις κομμένες μύτες. Ο εν λόγω δεν ήταν πάντως γιος της Θεοδώρας…
Είναι απορίας άξιο, ποιος τα χρειάζεται όλα αυτά, ενώ αντιμετωπίζει αληθινή τριπλή απειλή; Μπροστά στην κορύφωση που συμβολίζει η ισλαμοποίηση της Αγίας Σοφίας η κυβέρνηση δεν δείχνει πάντως να χρειάζεται την ομοψυχία ως εθνική ασπίδα ούτε καν ως μήνυμα προς τους απέναντι. Ίσως γιατί κάτι τέτοιο θα απαιτούσε μια κάποια διαφάνεια στους χειρισμούς, όπως στην πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν που φαίνεται ότι μας επιβλήθηκε, με ταπεινωτικές μάλιστα προϋποθέσεις, για να δώσει ωστόσο τη θέση της αμέσως μετά στην “ανεξάρτητη” απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου. Γνώριζε, άραγε, τις προθέσεις Ερντογάν περί Αγίας Σοφίας ο πρωθυπουργός ή εξαπατήθηκε από τον συνομιλητή; Τι να περιμένουμε από τους Μπάιντεν και τους Μπορέλ, αν οι δικοί μας μιλάνε μεταξύ τους μόνο για Μιωνή και Καλογρίτσα;
Η επιβολή της ονομασίας «Βυζάντιο» είναι μια μεταγενέστερη ρεβάνς των Δυτικών που επέβαλαν έτσι αναδρομικά ότι συνεχιστής της Ρώμης δεν ήταν τελικώς η δεύτερη Ρώμη (Κωνσταντινούπολη) και το Πατριαρχείο αλλά ο Καρλομάγνος και ο Πάπας. Σε αντίθεση με το μεγαλείο του κληρονόμου της παράδοσης των κλασικών χρόνων, το όνομα «Βυζάντιο» αντιπροσώπευε, υποτίθεται, τον ανατολίτικο μεσαίωνα και τα ήθη του. Παρότι οι πρόγονοι μας δεν αποκαλούντο ποτέ έτσι οι ίδιοι, σήμερα αυτό έχει επικρατήσει κι εδώ ενώ η πολιτική μας συμπεριφορά έχει βαλθεί να δικαιώσει την ιστορική λαθροχειρία.
Η αύξηση των κρουσμάτων
Η αύξηση των κρουσμάτων είναι μέρος ενός ευρύτερου φαινομένου, δεδομένου ότι τα Βαλκάνια βράζουν, η Ιταλία τρέμει την υποτροπή, η Τουρκία αγωνιά να παραστήσει την “ασφαλή”, ενώ Λίβανος, Ισραήλ, Αίγυπτος ακόμη και η Κύπρος έχουν πολύ ανησυχητικά νέα. Απέναντι στην απειλή ο ερασιτεχνισμός του ΕΟΔΥ και η συνεχιζόμενη δημιουργική λογιστική σε προσλήψεις και υποδομές έχουν αναδειχθεί επανειλημμένως. Μέτρα αυστηρά στον Προμαχώνα για τους υπότροπους Σέρβους και ταυτοχρόνως μια θερμή αγκαλιά για τους πολύ χειρότερους Βρετανούς και Σουηδούς. Πάντα Επιμηθείς και ποτέ Προμηθείς!
Η ιστορία επαναλαμβάνεται μόνο ως φάρσα. Άρα δεν θα επαναληφθούν εύκολα, το δεν έχω τεστ ούτε μάσκες αλλά έχω Μωυσή, το Τσιόδρας – τεχνοκρατία κι “ότι πουν οι επιστήμονες”, το τηλεφωνικό κέντρο ΕΟΔΥ και “μείνετε να πεθάνετε σπίτι’, το όλοι μέσα μην θυμώσει ο Χαρδαλιάς, το δεν κάνω τεστ στην Μόρια. Κυρίως δεν είναι Μάρτιος και οικονομία σε χειμερία νάρκη και μάλλον δεν γίνεται πια ούτε το δυο μήνες μαζική ξάπλα με κρατικά έξοδα. Το “όλες οι ασθένειες παραμερίζονται και όλοι οι υγειονομικοί πόροι μετατρέπονται ή μονοπωλούνται από την αντιcovid άμυνα” επίσης δεν θα ξαναγίνει όπως κι άλλα που τα σκέπασε το χειροκρότημα.
Συνεχώς αναδεικνύονται οργανωτικά προβλήματα, εμμονή στις εντυπώσεις, κραυγαλέες αντιφάσεις, ελλιπής προετοιμασία παρά τις διαβεβαιώσεις, πολλαπλά βιοηθικά ζητήματα αλλά κυρίως πίσω από όλα υφέρπει ένα μείζον πολιτικό πρόβλημα. Το θέμα της αναλογικότητας των μέτρων και της σχετικής ευθύνης της πολιτικής. Η στάθμιση κινδύνων ασφάλειας και οικονομικών επιπτώσεων δεν είναι καθόλου απλή ούτε χωρά άλλες υπεκφυγές, πόσο μάλλον που οι 26 ειδικοί αποκαλύπτουν ότι πρακτικώς πλέον δεν εισακούονται.
Το «παράδοξο της πρόληψης» δημιουργεί απατηλές εντυπώσεις. Οι 193 απώλειες είναι ένας εξαιρετικά μικρός αριθμός, χάρη φυσικά στα μέτρα. Αν στην Ελλάδα καταλήγουν ετησίως περίπου 150.000 άνθρωποι, η πανδημία προκάλεσε απώλειες λιγότερες από εκείνες ενός μέσου δωδεκαώρου! Αναλογικά, τι μέτρα θα έπρεπε να ληφθούν για την επιτήρηση ή τον περιορισμό της οδικής κυκλοφορίας; Επίσης τίθεται θέμα διαγενεακής δικαιοσύνης. Η προστασία της υγείας των ευάλωτων (πχ ηλικιωμένων) με πόση ανεργία και φτώχεια των νεότερων θα σταθμισθεί χωρίς να προκύψει ένταση;
Αυτά έχουν ήδη βαρύνει στην λήψη αποφάσεων και συνεχίζουν να το κάνουν. Ισχυρίζομαι ότι θα πρέπει τουλάχιστον να γίνεται ανοικτά, δημόσια, με διαφάνεια, διαβούλευση και λογοδοσία Απαιτείται μια ευρύτατη διαδικασία, σε κορυφαίο επίπεδο, που να καταλήξει σε ένα εθνικό consensus για το πρόβλημα και την αντιμετώπιση του. Στην Βουλή, με διασφαλισμένη την δυνατότητα να ακουστεί η φωνή όλων των πολιτών κι όχι μόνο των τεχνοκρατών που προτάσσονται από αδιαφανείς πολιτικές εντολές που κρύβονται πίσω τους.
Εγκαίρως, ας θέσουμε τις κόκκινες γραμμές και ας εκπονήσουμε πλάνο και οδηγίες το οποίο οι τεχνικοί θα αναλάβουν να υλοποιήσουν κι όχι το αντίθετο Οι πολιτικές αποφάσεις απαιτούν καθαρή και ρητή λαϊκή εντολή κι όχι σωτήρες που βαρύγδουπα αυτοσχεδιάζουν. Ακόμη κι αν έγινε αυτό την πρώτη φορά, υπό το κράτος του αιφνιδιασμού, για ποιο λόγο πρέπει να γίνουν κανόνας τα διαγγέλματα;
Η δε αναζήτηση άλλου Τσιόδρα και Κικίλια σε remake του ίδιου ρόλου, θυμίζει έντονα τα περί φάρσας κι ο επόμενος τεχνοκράτης μπορεί να μην κλαίει για τους ηλικιωμένους αλλά να θυμίζει τον σκληρό «Τσιόδρα» της Σουηδίας. Στο φινάλε- φινάλε, στο θέμα της υγειονομικής απειλής δεν υπάρχουν οι εγγενείς δυσκολίες και οι στρατηγικές διαιρέσεις των εθνικών ή της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας και επιπλέον η κυβέρνηση έχει κάθε λόγο να νιώθει αυτοπεποίθηση. Ας αρχίσουμε λοιπόν από τα … εύκολα.
