Δημήτρης Αργυρός
Με αφορμή τις εκλογές στο ΠΑΣΟΚ, ας μου επιτραπεί το παρακάτω κείμενο.
Λίγο ιστορία
Το ΠΑΣΟΚ ήταν η παραγωγική ενότητα τμήματος του παλαιού Βενιζελικού κέντρου, σοσιαλδημοκρατικών δυνάμεων και αριστερών μαρξιστικών δυνάμεων υπό την ηγεσία του Ανδρέα Παπανδρέου. Μιας ισχυρής, γοητευτικής, αν και βαθιά αντιφατικής προσωπικότητας, που καθόρισε τα πολιτικά δρώμενα της Μεταπολίτευσης.
Το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να μετασχηματιστεί σε ένα αρχετυπικό αστικοδημοκρατικό και συνάμα σοσιαλιστικό και σοσιαλδημοκρατικό κόμμα.
Ένα κόμμα που έκφρασε τα συμφέροντα των μη-προνομιούχων, δηλαδή την αντιφατική ενότητα αστικών, μικροαστικών και εργατικών στρωμάτων. Εφαρμόζοντας μια σοσιαλδημοκρατική πολιτική ειδικά τα 4 πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης 1980-1984. Σε μια εποχή που φυσούσαν άγριοι νεοφιλελεύθεροι άνεμοι στις ΗΠΑ και την Μεγάλη Βρετανία.
Η εν λόγω σοσιαλδημοκρατική πολιτική ήταν που το καταξίωσε στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα, μέχρι και την εποχή των μνημονίων.
Ταυτόχρονα ως κυβέρνηση στήριξε και στηρίχθηκε από την Ελληνική αστική τάξη και τις ΗΠΑ. Επιχειρώντας όμως ο Α. Παπανδρέου να παίξει ένα αυτόνομο γεωπολιτικό ρόλο ανάμεσα στις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, σε συμμαχία με τον Αραβικό κόσμο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας των αδεσμεύτων.
Σε ένα κοινωνικό ταξικό επίπεδο η διακυβέρνηση από το ΠΑΣΟΚ δημιούργησε μια νέα αστική τάξη. Η ηγεμονία της τελευταίας και των μικροαστικών στρωμάτων ήταν η αιτία της παραγωγής του φαινόμενου του λαϊκισμού που καθόρισε την Πασοκική ιδεολογία από το 1985 έως και το 1990.
Ο θάνατος του Ανδρέα Παπανδρέου έδωσε την εξουσία στο νεοφιλελεύθερο τμήμα του ΠΑΣΟΚ, το ψευδοεκσυχρονιστικό ΣημιτοΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για μια νέα ενότητα της αστικής τάξης (παλαιάς και νέας) και της κρατικής και συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας στις συνθήκες της κυριαρχίας του νεοφιλελεύθερου παραδείγματος σε παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Βέβαια λόγω της δυνατότητας της καπιταλιστικής οικονομίας και λόγω της εύκολης δανειοδότησης εξασφαλίστηκε η εξαγορά των λαϊκών τάξεων.
Στην εποχή των μνημονίων αποκόβεται το ΠΑΣΟΚ από τα λαϊκά εργατικά και πληβειακά στρώματα και μετατρέπεται σε ένα μικρό αστικό/ μικροαστικό κόμμα.
Τα δύο ΠΑΣΟΚ
Οι εσωτερικές εκλογές στο ΠΑΣΟΚ δείχνουν ένα σχετικά διχασμένο κόμμα ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ της Ελληνικής επαρχίας και το ΠΑΣΟΚ του μητροπολιτικού αστικού κέντρου (Αθήνα και Θεσσαλονίκη).
Στο πρώτο, στο ΠΑΣΟΚ της επαρχίας υφίσταται ακόμη μια ουσιαστική και ισχυρή γείωση του με τα μικροαστικά, λαϊκά στρώματα, τις δομές της τοπικής αυτοδιοίκησης, με τα δίκτυα της συνδικαλιστικής και κρατικής γραφειοκρατίας καθώς και της αστικής τάξης που βγήκε μέσα από τα σπλάχνα του ΠΑΣΟΚ.
Αυτό το κοινωνικά γειωμένο ΠΑΣΟΚ έβγαλε ως πρώτο τον εκφραστή της κομματικής γραφειοκρατίας, τον Νίκο Ανδρουλάκη και ως δεύτερο αυτόν που θέλει να εκφράσει την ανανέωση και την διεύρυνση της γραφειοκρατίας προς τα αριστερά, δηλαδή τον Χ. Δούκα.
Αντίθετα το άλλο ΠΑΣΟΚ, το ΠΑΣΟΚ του μητροπολιτικού κέντρου είναι σαφώς λιγότερο γειωμένο στα λαϊκά μικροαστικά στρώματα, αλλά ταυτόχρονα είναι πιο ανοικτό σε σύγχρονα, θα λέγαμε μεταμοντέρνο, μικροαστικά στρώματα ή μεσοστρώματα ή σε τμήμα της αστικής τάξης που είτε βρίσκονταν στην ΝΔ, είτε στο ΣΥΡΙΖΑ, είτε ανάμεσα και στην ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Για αυτό το λόγο τις πρωτιές εξασφάλισαν ο αστός Π. Γερουλάνος και η ούλτρα νεοφιλελεύθερη (Μητσοτακική) Α. Διαμαντοπουλου.
Ένα ΠΑΣΟΚ αστικό και νεοφιλελεύθερο, το ΠΑΣΟΚ της αγοράς και της δεξιάς σοσιαλδημοκρατίας. Ένα ΠΑΣΟΚ είτε ικανό να κάνει διεύρυνση προς τα δεξιά είτε να γίνει αποκούμπι της δεξιάς.
Πόλωση
Οι ταξικές συνθήκες είναι τόσο βαθιά πολωμένες που είναι ανίκανη η διεύρυνση και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά. Καμία από τις υποψηφιότητες του ΠΑΣΟΚ δεν εξασφάλιζε μια διεύρυνση και προς τα δεξιά και προς τα αριστερά. Απουσιάζει ένας νέος Α. Παπανδρέου και στις υπάρχουσες συνθήκες είναι αδύνατον να υπάρξει.
Με βάση τα παραπάνω ο πληβειακός κόσμος του μητροπολιτικού κέντρου αυτή την στιγμή παραμένει εντελώς ακάλυπτος και δεν εκφράζεται από κανέναν, πόσο μάλλον όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εκφυλίζεται και διαλύεται. Ένα μικρό τμήμα του εκφράζεται στο ΚΚΕ και ένα μεγαλύτερο στο δεξιό άκρο.
Ταυτόχρονα τα συγκεκριμένα αποτέλεσμα δείχνουν και τα όρια του σημερινού ΠΑΣΟΚ είτε είναι το ΠΑΣΟΚ της επαρχίας, είτε το ΠΑΣΟΚ του μητροπολιτικού κέντρου.
Στην πραγματικότητα τόσο η υπαρξιακή κρίση του ΣΥΡΙΖΑ, η κρίση ηγεσίας και ταυτότητας στο ΠΑΣΟΚ και η υποβόσκουσα κρίση στην ΝΔ αποδεικνύει την τεράστια κρίση αντιπροσώπευσης των μικροαστικών και εργατικών στρωμάτων.
Πάνω από 3 εκατομμύρια πολιτών δεν βρίσκουν πολιτική έκφραση, δεν βρίσκουν πολιτική στέγη. Να το πεδίο δόξης λαμπρό μιας πραγματικής αριστεράς.
