Δημήτρης Αργυρός*
Το κουδούνι ήταν επίμονο και διαπεραστικό, οι φωνές κοφτές και αυταρχικές: Είμαστε από το γραφείο της «καλής επιστήμης», σας καλούμε να ντυθείτε και να μας ακολουθήσετε.
Ήθελα δεν ήθελα τους ακολούθησα και σε λίγα λεπτά βρέθηκα σε ένα υπερσύγχρονο τεχνολογικά και δομικά κτήριο. Με έβαλαν σε ένα δωμάτιο που έπαιζε προπαγανδιστικά βίντεο για την δημοκρατία της «τεχνητής νοημοσύνης».
Ύστερα από λίγα λεπτά αναμονής εμφανίζεται κάτι που έμοιαζε με άνδρα ή γυναίκα, δίχως να είναι ξεκάθαρο, αν είναι άνθρωπος, ανθρωποειδές, ρομπότ ή «εικονική πραγματικότητα».
Μου μίλησε δίχως συναίσθημα, σαν γραφειοκράτης παλιάς κοπής: Σύμφωνα με το νόμο 330, την παράγραφο 40, και το εδάφιο 68 της δημοκρατίας της «τεχνητής νοημοσύνης», είστε υποχρεωμένος να εισάγετε ένα μικροτσίπ στο κεφάλι σας και στην συνέχεια να ακολουθήσετε μια θεραπεία με διαδοχικές αναβαθμίσεις που θα τις καταπίνετε, έτσι ώστε να πάψετε να είστε ΑμεΑ και γέρος. Θα ξαναγίνεται νέος και «νορμάλ» για να επιστρέψετε στην παραγωγική διαδικασία.
Αφού συμβούν όλα τα παραπάνω, θα ακολουθήσετε ένα πρόγραμμα εξειδίκευσης για να πιάσετε εργασία σε εργοστάσιο μικροτσίπ ανταλλακτικών της «εικονικής πραγματικότητας».
Είστε 75 ετών και ύστερα από αυτό θα έχετε αλλά τόσα χρόνια παραγωγικής ζωής για να μην νιώθετε βάρος για την κοινωνία.
Φυσικά μπορείτε να αρνηθείτε, αλλά: Α) θα μπείτε σε καραντίνα και θα πληρώνετε για την υγεία και την ασφάλεια σας, Β) θα βγαίνετε έξω με sms για συγκεκριμένες ανάγκες σας. Γ) θα μειωθεί η σύνταξη στα απαραιτήτως αναγκαία.
Φώναξα: Μα τι λέτε τώρα, αυτό σημαίνει προσφυγή σε ακούσια ευθανασία και προτού προλάβω να πω μια δεύτερη λέξη η δίνη με ρούφηξε.
Ξύπνησα με τρόμο, ευτυχώς ήταν ένας εφιάλτης. Το βράδυ είχα διαβάσει ένα άρθρο για τους κινδύνους της « τεχνητής νοημοσύνης» και φαίνεται ότι με επηρέασε.
Σηκώθηκα και έφτιαξα καφέ: Το άρθρο και ο εφιάλτης με έβαλαν σε σκέψεις και προβληματισμό τον οποίο θα ήθελα να τον μοιραστώ μαζί σας.
Α) Είμαι Α.με.Α., μεγάλωσα ως Α.με.Α. και ζω ως Α.με.Α. Πολλές φορές αναρωτιέμαι : Αν ξαφνικά η «τεχνική νοημοσύνη» ή νέα τεχνολογία αντιμετώπιζε την βλάβη θα το δεχόμουν να μετατραπώ σε saibork, για να γίνω «κανονικός»;
Δεν ξέρω, ίσως πίσω από αυτή την σκέψη κρύβεται μια ελπίδα που δεν θα γίνει πράξη, τουλάχιστον για την «αφεντιά» μου.
Σίγουρα, αν αυτό συνέβαινε και μετατρεπόμουν σε μια μορφή ανθρωπομηχανής σε ένα οντολογικό επίπεδο δεν θα ήμουν ο ίδιος Δημήτρης, με όλα τα θετικά ή αρνητικά επακόλουθα και δεν είμαι σίγουρος, αν αυτό μου άρεσε.
Θα προτιμούσα να υπήρχε η δυνατότητα ενός πλήρους τεχνολογικά και μη προσβάσιμου περιβάλλοντος ή προσβάσιμου σπιτιού ή ενός ρομπότ που θα έκανε τις εργασίες στο σπίτι ή που θα μου πρόσφερε την όποια άλλη βοήθεια, παρά να μετασχηματιστώ σε άνθρωπος-μηχανή.
Λόγω επιληψίας έχω την ενσυναίσθηση να μην οδηγώ: Αν είναι να τρακάρω και σκοτωθώ να μην πάρω άλλο στο λαιμό μου. Ίσως, αν υπήρχε ένα πλήρως αυτοματοποιημένο αυτοκίνητο θα μπορούσα να οδηγήσω. Στις σημερινές συνθήκες είναι ακόμη στο επίπεδο του πειραματισμού με μεγάλο κόστος.
Β) Η νέα τεχνολογία της 4ης και 5ης βιομηχανικής επανάστασης, η «τεχνητή νοημοσύνη» φαίνεται να είναι η μεγάλη ελπίδα, ο μεγάλος τρόμος και το μεγάλο ερωτηματικό της εποχής μας. Ή μήπως τελικά είναι ένα ακόμη κατασκευασμένο ερώτημα για να μην τεθεί το ερώτημα το ποιος κατέχει την εξουσία, τον πλούτο, την τεχνογνωσία και την επιστήμη; Μόνο που είτε έτσι, είτε αλλιώς, τα ερωτήματα δεν εξαρτούνται κυρίως ή μόνο από τα « εσωτερικά δομικά χαρακτηριστικά» του νέου αυτού κόσμου.
Γ) Καθοριστικό ρόλο παίζει η αλληλοσυσχέτισητων δομικών χαρακτηριστικών της «νέας τεχνολογίας» και της «τεχνητής νοημοσύνης» με το γενικότερο χαρακτήρα των μέσων παραγωγής, των σχέσεων παραγωγής, την ενότητα και την αντίθεση αυτών των δύο αλλά και των δυνάμεων της κυριαρχίας ή και εξουσίας.
Δ) Όπερ σημαίνει ότι σε ένα άλλο τρόπο παραγωγής, σε ένα άλλο κοινωνικό σύστημα, σε κάποια άλλα μέσα παραγωγής δύναται να έχουμε μια άλλη «τεχνητή νοημοσύνη», με διαφορετικές αξιακές χρήσεις και άλλες παραμέτρους. Με μια άλλου τύπου τεχνική, πολιτική, κοινωνική και κυρίως οικονομική χρησιμότητα.
Ε)Με πιο απλά λόγια: Η «τεχνητή νοημοσύνη «στις σημερινές συνθήκες είναι φτιαγμένη και ραμμένη στα μέτρα των ελίτ που μας εξουσιάζουν. Είναι φτιαγμένη και ραμμένη στα μέτρα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.
Αν είχαμε ή αν στο μέλλον έχουμε ένα σοσιαλιστικό τρόπο παραγωγής και μια κομμουνιστική-πραγματικά- κομμουνιστική κοινωνία ισοελευθερίας, τότε θα είχαμε εντελώς διαφορετική «τεχνητή νοημοσύνη», πιο κοντά στα μέτρα των ανθρώπων, του σώματος και της φύσης. Τότε ακόμη και ο μετάνθρωπος, ο άνθρωπος- μηχανή δεν θα χάσει ή θα αναπτύξει τα βαθιά ανθρωποκεντρικά χαρακτηριστικά του, τις ανθρώπινες ιδιότητες.
Αισιοδοξώ ότι απόψε δεν θα βυθιστώ σε δυστοπικούς εφιάλτες αλλά θα συναντήσω την ουτοπία που ακόμη είναι με την μορφή των δυνατοτήτων. Σε κάθε περίπτωση όλοι και όλα- άνθρωποι και μηχανές- είμαστε υλικά ονείρων…
*Ο Δημήτρης Αργυρός είναι ΑμεΑ και υποψήφιος με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο νομό Ιωαννίνων
