Παντελής Μπουκάλας
Πώς χαλάει μια καλή στιγμή; Εύκολα. Το έδειξε η συνέντευξη Τύπου που οργάνωσαν τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Πολιτισμού, για να παρουσιάσουν τους ανακτηθέντες πίνακες του Πικάσο και του Μοντριάν. Επειδή κατά τη φωτογράφιση το μείζον ήταν να φαίνεται η πινακίδα «Υπουργείο Προστασίας» κτλ., τα έργα τοποθετήθηκαν πρόχειρα σ’ έναν πάγκο από κάτω της. Ο Πικάσο έπεσε, ίσως θυμωμένος. Κάποιος σύμβουλος του κ. Χρυσοχοΐδη τον ξανάβαλε στη θέση του. Με γυμνά χέρια. Για να νιώσει ο ζωγράφος τη θέρμη της ευγνωμοσύνης μας.
Τα διεθνή ΜΜΕ δεν κατάλαβαν το νόημα της χειρονομίας. Και κάγχασαν. Δεν πρέπει όμως να είμαστε μίζεροι, σωστά το είπε η κ. Μενδώνη, κατανοώντας σαν μιζέρια την κριτική, όπως κάθε αξιωματούχος. Το κύριο άλλωστε είναι η πτώση της εθνικής μας μνήμης, όχι του πίνακα. Πόσοι έμαθαν, ακούγοντας τους υπουργούς, κάτι για την ωραία ιστορία της δωρεάς και την πικρή συνέχειά της; «Οσον αφορά το πού, πότε, για ποιο λόγο, ποιος ανέλαβε την πρωτοβουλία, πώς έγινε η δωρεά, ούτε λόγος», μου γράφει ο φίλος Λάμπρος Βαζαίος. Και θυμίζει το όνομα Μιλλιέξ, ταυτισμένο με τον πίνακα του Πικάσο:
«Ο Ροζέ Μιλλιέξ, ο θαυμάσιος “Ελληνας” της Μασσαλίας, είναι δικός μας. Είχα την τύχη να συνδεθώ μαζί του με φιλία που κράτησε έως το τέλος της ζωής του. Το 1943 ο Ροζέ και η Τατιάνα Γκρίτση-Μιλλιέξ μέσα σε απίστευτες περιπέτειες ταξίδεψαν σιδηροδρομικά στη νότια Γαλλία. Στρατευμένοι στον αντιφασιστικό αγώνα της Ελληνικής Αντίστασης, έκαναν μεγάλες προσπάθειες να ενημερώσουν για ό,τι συνέβαινε στην Ελλάδα τον γαλλικό πνευματικό κόσμο. Η ανταπόκριση ήταν μεγάλη. Ολοι έδωσαν ό,τι μπορούσαν. Οι προσφορές έργων από εικαστικούς και ανθρώπους των γραμμάτων ήταν συγκινητικές. Οι Μιλλιέξ δεν έφυγαν με άδεια χέρια από τη Γαλλία. Ο μικρός θησαυρός, όμως, που δόθηκε για την ενίσχυση της Ελληνικής Αντίστασης δεν είχε τύχη».
Γιατί; Το εξηγεί ο τεχνοκριτικός Ντένης Ζαχαρόπουλος σε ανάρτησή του: «Η γαλλική προσφορά προτάθηκε στην ελληνική κυβέρνηση επίσημα το 1946, αλλά δεν έγινε αποδεκτή, διότι εθεωρήθη κομμουνιστικός δάκτυλος! Ζήτησαν μάλιστα επισήμως την αποπομπή του Μιλλιέξ από το Γαλλικό Ινστιτούτο. Το 1949, με τα έργα κλειδωμένα στο τελωνείο, ο Κ. Τσάτσος, τότε υπ. Παιδείας, απαίτησε να απαλειφθούν οι λέξεις λαός και αντίσταση από τη δωρεά. Ο Γάλλος πρέσβης, μπαφιασμένος από τόσα χρόνια απαξίωσης, δέχτηκε». Τα έργα έμειναν στις αποθήκες έως το 1980, οπότε εκτέθηκαν πρώτη φορά. Η Ελλάς ευγνωμονούσα…
Καθημερινή
