Παναγιώτης Τζανετής
«Φτάσαμε στο Χαρβάτι, όπου υπήρχε ένα μνημείο για 54 εκτελεσμένους από τους Γερμανούς. Θελήσαμε να βάλουμε λουλούδια, έκοψα μερικά και βάλαμε ένα μπουκέτο στη βάση του σταυρού, σταθήκαμε προσοχή και ψάλαμε το «πέσατε θύματα αδέρφια εσείς». Ήμασταν πια μετά το μπλόκο και όταν πήγαμε να ξεκινήσουμε, ένας χωροφύλακας με τις αρβύλες του πάτησε και έλιωσε τα λουλούδια.»
Στη φωτογραφία παρακάτω βλέπουμε τον Λαμπράκη αφού του έχουν βίαια αφαιρέσει το πανό της ειρήνης, να συνεχίζει κρατώντας μια απλή αφίσα και να τον αγκαλιάζει ο Π. Γούτης, συναθλητής του και πρωτοπόρος ΕΠΟΝίτης επίσης.
Κολυμπούσε ολόισια προς το θάνατο τότε ο σημαιοφόρος της Εθνικής στίβου, ο αντρειωμένος αντιστασιακός, ο υφηγητής της Ιατρικής, ο βουλευτής του ΠΑΜΕ, το παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης… Τίποτε όμως από όλα αυτά δεν επρόκειτο να τον σώσει από την οργή του καραμανλικού παρακράτους και των ανακτόρων. Ο πενηντάρης αυτός από τα μέρη του Κολοκοτρώνη, να καταλάβαινε άραγε ότι όσο περισσότερες από τις αρετές των Ελλήνων συγκέντρωνε στο πρόσωπο του, τόσο πιο κοντά έφερνε το τέλος του;
Στην μαρτυρία του συναθλητή, συντρόφου και συνοδοιπόρου του υπάρχει μια χαρακτηριστική αποστροφή που περιγράφει το πως ο μελλοθάνατος Λαμπράκης έκανε μια στάση για να καταθέσει λουλούδια στο μνημείο των 54 εκτελεσμένων από τους Γερμανούς στο Χαρβάτι. Μόλις όμως οι οδοιπόροι συνέχισαν την πορεία τους, ένας χωροφύλακας συνέθλιψε με τις αρβύλες του τα λουλούδια. Συνέχισαν για δεκαετίες να έχουν την ίδια τύχη τα λουλούδια στα Ηρώα της Ελλάδας.
Ας δώσουμε το λόγο στο γραπτό ντοκουμέντο, που είναι διαθέσιμο στο αρχείο της ΕΡΤ.
21η Απριλίου 1963 Απαγορευμένη πορεία ειρήνης, μαρτυρία Παντελή Γούτη, επικυρωμένη με την υπογραφή της Ρούλας Λαμπράκη:
… Ο Λαμπράκης ανοίγει το διασκελισμό και μου λέει «πάμε με τέμπο», ενώ οι χωροφύλακες μας ρίχνουν καυσαέρια από τις εξατμίσεις για να μας μπαφιάσουν. Από μακριά βλέπουμε στη διασταύρωση της Ραφήνας παρακρατικούς και χωροφύλακες μαζί με ανώτατους αξιωματικούς. Έπεσαν σαν λυσσασμένοι να πάρουν το πανό από τον Λαμπράκη, ο οποίος ανθίσταται και είναι τόσο άντρακλας που δεν τον κάνουν καλά, ενώ οι αξιωματικοί παρακολουθούν με ικανοποίηση. Υπάρχει μία βιντεοκασέτα με τα γεγονότα, ήταν κινηματογραφικό υλικό του BBC, πρέπει να πω ότι οι χωροφύλακες κατέστρεψαν αρκετά υλικά δημοσιογράφων.
Η σύζυγος του Λαμπράκη, η Ρούλα, διαμαρτυρήθηκε ύστερα από δικιά μου προτροπή και λίγο μετά σταμάτησαν την επίθεση. Του φώναζαν ότι σαν βουλευτής μπορείς να περάσεις, όχι όμως σαν ειρηνοδρόμος, άσε το πανό και πέρνα, θα σου το στείλουμε μετά, με τη γυναίκα σου, του το είπαν σε φιλικό τόνο αυτό. Περνάει και ζητάει να του περάσουν μία αφίσα.Να πω ότι μετά το μπλόκο υπήρχαν ορισμένοι από αυτούς που τους είχαν σταματήσει για να μην βαδίσουν μαζί του. Στο αμάξι του είχε αφίσες και η γυναίκα του που ήταν μέσα έδωσε με τρόπο δύο από αυτές σε ένα νεαρό που τις πέρασε.Φτάσαμε στο Χαρβάτι, όπου υπήρχε ένα μνημείο για 54 εκτελεσμένους από τους Γερμανούς. Θελήσαμε να βάλουμε λουλούδια, έκοψα μερικά και βάλαμε ένα μπουκέτο στη βάση του σταυρού, σταθήκαμε προσοχή και ψάλαμε το «πέσατε θύματα αδέρφια εσείς». Ήμασταν πια μετά το μπλόκο και όταν πήγαμε να ξεκινήσουμε, ένας χωροφύλακας με τις αρβύλες του πάτησε και έλιωσε τα λουλούδια.
Λίγο πιο κάτω έγινε μία επίθεση από τους χωροφύλακες στους δημοσιογράφους και πολλές φωτογραφικές μηχανές καταστράφηκαν και δημοσιογράφοι χτυπήθηκαν. Κοντά στο Γέρακα, βλέπουμε να έχουν βάλει κάθετα στο δρόμο μία κλούβα. Εκεί του ρίχτηκαν και τον πήραν στην κλούβα και έφυγαν. Η γυναίκα του η Ρούλα με πήρε στο αμάξι και πήγαμε στην «Αυγή» και τους ενημερώσαμε. Η Ρούλα ήταν κόρη ανωτέρου αξιωματικού σε σύνταξη και δεν την πείραζε εύκολα η χωροφυλακή. Μία μέρα μετά μου τηλεφώνησε ο Λαμπράκης. Μου είπε ότι επειδή ήταν βουλευτής και δεν μπορούσαν να τον βάλουν φυλακή, τον γύριζαν με το αμάξι όλη νύχτα και τον άφησαν το πρωί. Με φώναξε στο ιατρείο (και σπίτι του) Ηπείρου και Πατησίων, τα είπαμε και μου έδωσε και μία φωτογραφία από την πορεία, από αυτές που δεν καταστράφηκαν από τους χωροφύλακες.
Λόγω μιας εγχείρησης δεν τον ακολούθησα στη Θεσσαλονίκη που με είχε προσκαλέσει να πάω μαζί του. Εκεί τον δολοφόνησαν οι παρακρατικοί. Μετά ιδρύθηκε η νεολαία Λαμπράκη και στην Κοκκινιά μου έδωσαν την ταυτότητα με τον αριθμό ένα».
Υ.Γ: Η τύχη της ανθοδέσμης, η τύχη του Λαμπράκη, ακόμη κι η τύχη του Κ Καραμανλή που τα διοργάνωνε όλα αυτά, είναι γνωστή. Γνωστό είναι πια ότι στην ιστορία συμμετείχαν από το παρασκήνιο και δυνάμεις που χρειάστηκαν μόλις τέσσερα χρόνια για να φέρουν την μεγάλη νύχτα κι αυτή τη φορά δεν αρκέστηκαν στις αρβύλες του χωροφύλακα.
Υ.Γ. 2 ανάμεσα στις καθημερινές εκατόμβες νεκρών την μια κάποιο ποδήλατο, την άλλη μια ανθοδέσμη σπάνε τη σιωπή και αναγκάζουν την σημερινή ΕΡΤ να διηγείται ιστοριούλες με κρανοφόρους που ψάχνουν χαζοχαρούμενα στους κάδους ανθοδέσμες, για να παίξουν με τους συναδέλφους τους!
Τι καλά….
Την άλλη φορά, όταν σταματήσει ο κ Χρυσοχοίδης το κρυφτό, ας παίξουν όλοι μαζί τα μήλα! Για όσους όμως αναρωτιούνται, τι θέση έχει τόση γελοιότητα μέσα σε τόσο θάνατο, θυμίζουμε αυτό που έλεγε ο Σεφέρης: «Η μνήμη όπου και να την αγγίξεις πονεί.».
