 |
Παναγιώτης Τζανετής
Το Γεγονός
Λεγόταν Μοχάμεντ Ουάλι και ήταν 45 ετών, πρόσφυγας από το Αφγανιστάν. Βρέθηκε απαγχονισμένος στην δομή φιλοξενίας στα Οινόφυτα Βοιωτίας. Είχε ψυχολογικά προβλήματα και έπαιρνε αγωγή. Είχε έρθει στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια, είχε ζητήσει άσυλο αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε οριστικά, όπως φαίνεται ήταν η τελευταία σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της άσχημης ψυχολογικής του κατάστασης και τον οδήγησε στο να δώσει τέλος στη ζωή του με αυτόν τον φρικτό τρόπο…
Ο κ. Νότης Μηταράκης
Όσο πλησιάζει ο ανασχηματισμός πληθαίνουν οι δημοσκοπήσεις που εστιάζουν στην δημοφιλία των υπουργών και στην αξιολόγηση του έργου τους. Σε ένα πράγμα ομοφωνούν όλες, ότι τελευταίος είναι ο κ Νότης Μηταράκης της Μετανάστευσης! Ο Χιώτης υπουργός λογικά έχει σοβαρό πρόβλημα και εντός έδρας, μετά τα γεγονότα του Φλεβάρη με τα ΜΑΤ…
Φταίνε, άραγε, τα ΜΑΤ ή φταίει που υπηρετεί απόψεις του σκληροπυρηνικού Σαμαρά; Φταίνε οι συνεχείς παλινωδίες ή που η Μόρια παρά λίγο να υπερβεί την Μυτιλήνη σε πληθυσμό; Φταίνε οι ανεύθυνοι χειρισμοί στην πανδημία ή το κράξιμο από την Ευρώπη; Φταίνε οι καταγγελίες της αντιπολίτευσης για την οικονομική διαχείριση, τις αναθέσεις, τα μυστικά κονδύλια κοκ; Δυστυχώς, φταίνε απλώς οι μετανάστες!
Η μειωμένη δημοφιλία του υπουργού δεν οφείλεται στην αριστερή απαρέσκεια αλλά κυρίως στην οργή συντηρητικών πολιτών που πίστεψαν ότι το όλο θέμα θα λυνόταν μόλις φεύγανε αυτοί που το «δημιουργούσαν». Κάθε αναφορά στο προσφυγικό και την μετανάστευση είναι πλέον απολύτως αρνητικά φορτισμένη και αυτό ισχύει για όλο το πολιτικό φάσμα. Λίγοι, λοιπόν, τολμούν να το ακουμπήσουν, εξ όσων ενδιαφέρονται επαγγελματικά για την δημοφιλία τους.
Ο κ. υπουργός γνωρίζοντας ότι επελέγη ως κυματοθραύστης και ότι του ανετέθη μια εξίσωση χωρίς λύση, αμύνεται με επικοινωνία. Το δυσαρεστημένο κοινό του κοιτά δεξιότερα και προς το παρόν βλέπει μόνο την «Ελληνική Λύση». Αν, σκέφτηκε, δεν μπορώ να «προωθήσω» τους πρόσφυγες μπορώ ωστόσο να τους ξεσπιτώσω, να τους κόψω κάθε ελπίδα για άσυλο, να τους μαντρώσω, να τους αφήσω χωρίς tests, να μην τους δέχομαι στα νοσοκομεία ούτε καν ετοιμοθάνατους «χωρίς παραπεμπτικό», να τους κάνω την ζωή πιο δύσκολη κι από το Αφγανιστάν, όπως έλεγε και ο Άδωνις, ο διανοούμενος της παράταξης. Να και μια προεκλογική του υπόσχεση που τηρήθηκε!
Παρότι ο κ Ν. Μηταράκης θα τερματίσει ασφαλώς στις δημοσκοπήσεις τελευταίος, καθόλου δεν αισθάνεται χαμένος από χέρι. Σκαρφίστηκε λοιπόν να προβάλει διαφημιστικά το έργο του με το να δείξει απελπισμένους ανθρώπους να κλαίνε και να ωρύονται μόλις πήραν την απορριπτική απάντηση στην αίτηση ασύλου. Η αλήθεια είναι ότι αν τώρα προβάλει και τον απαγχονισμένο άνθρωπο από το Αφγανιστάν, η απελπισία της απόρριψης αίτησης ασύλου θα αποδεικνύεται ακόμη πιο εμφατικά αλλά δεν νομίζω ότι έχει το κουράγιο να αναλάβει μέχρι τέλους τις συνέπειες των λόγων του.
Προφανώς θα ένοιωσε το θύμα χειρότερα και από το Αφγανιστάν, το οποίο συνέχισε να κουβαλά μέσα του, αλλά ο υπουργός θα νίψει τα χέρια του πολύ ευλαβικά. Είναι ευκολότερο να απεραντολογεί περί της διαταραχής του μετατραυματικού stress. Ο Μοχάμεντ Ουάλι την δικαιούνταν την διάγνωση, ασχέτως που δεν του είναι πια χρήσιμη. Πρόκειται, άραγε, περί μεμονωμένης περίπτωσης; Όχι, πολλοί πρόσφυγες είναι στο όριο και πολλοί υπουργοί το έχουν προ πολλού ξεπεράσει. Άλλος φέρνει «αφρόδιχτα», άλλος ξεφουσκώνει βάρκες κι άλλος φέρεται να πυροβολεί αόπλους.
Πολύπλοκο πρόβλημα
Οι αντιδράσεις για την μαζική μετανάστευση είναι υπαρκτές και εντονότερες στα ασθενέστερα στρώματα. Πρόκειται για τα κυρίως πληττόμενα κι όχι για τα πιο ρατσιστικά. Οι ανειδίκευτοι μετανάστες (οι πλείστοι των παράτυπων) βολεύουν τους εύπορους, τους χρήστες των υπηρεσιών τους, είτε ως καταναλωτές ή ως εργοδότες, καθώς και την μεγέθυνση της οικονομίας αλλά αναδιανεμητικά οι επιπτώσεις είναι αρνητικές για τους ντόπιους ανειδίκευτους. Περίπου το ένα τρίτο των πολιτών νοιώθουν ότι πιέζονται οι απολαβές τους, ότι τους απειλούν οι δείκτες ανεργίας και παράλληλα ότι μειώνεται το μερίδιο τους στο κοινωνικό κράτος. Οι πολιτικές αντιδράσεις τους είναι λοιπόν απότοκες των διαφορετικών οικονομικών επιπτώσεων. Είναι εστετισμός το να παρακάμπτεται αυτό το γεγονός και να αποδίδονται τα πάντα στην αμορφωσιά ή ακόμη χειρότερα στην αντίδραση.
Πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι όσο πιο πολυεθνοτική και ποικιλόμορφη γίνεται μια κοινωνία τόσο περισσότερο διακυβεύεται το κράτος πρόνοιας και η κοινωνική αλληλεγγύη. Μάλιστα ενοχοποιούν για την υποπλασία του κοινωνικού κράτους στις ΗΠΑ την επί μακρόν αποξένωση μεταξύ λευκών και μη. Η κοινή πείρα διδάσκει ότι η αλληλεγγύη είναι πράγματι δυσκολότερη υπόθεση μεταξύ αγνώστων
H «ανθρωπιστική» Ευρώπη κάνει ελάχιστα προκειμένου να μετατρέψει τις κοινωνίες αφετηρίας σε πιο ελκυστικές, πολιτικά και οικονομικά, για τους μεταναστεύοντες πολίτες τους. Το βιομηχανικό outsourcing (μεταφορά επιτόπου μέρους της δυτικής παραγωγής), ως λύση παραμονής των εργατών στις πατρίδες τους, τυγχάνει περιορισμένης εφαρμογής. Συγχρόνως η Ε.Ε εμφανίζεται απρόθυμη να επωμιστεί το μέρος των ευθυνών που της αναλογεί. Αρκείται στο να εξαγοράζει την συμμετοχή της χωρίς κανένα εχέγγυο ότι οι ενισχύσεις θα φθάσουν στους ίδιους ανθρώπους που θα υποστούν τις αρνητικές συνέπειες.
Επιπλέον, η λήψη των αποφάσεων από έναν αόρατο Λεβιάθαν που αποφασίζει για το «γενικό καλό» δεν πείθει καθόλου στην Ελλάδα των μνημονίων ότι αποτελεί απλώς εκδήλωση κοσμοπολιτισμού. Φυσικά για την κάθε πολιτική ιδεολογία το θέμα των συνόρων ποικίλλει. Από την θέση ότι τα σύνορα είναι μια γραμμή ηθικά αυθαίρετη που δεν μπορεί να «σταθεί» εμπόδιο μπροστά στην προσπάθεια κάποιου να σώσει την ζωή του ή τη ζωή του παιδιού του, περνάει κανείς σε απόψεις περιχαράκωσης της μετοχής σε ένα συνεργατικό εγχείρημα αμοιβαιότητας (κοινωνία) ή και σε πιο συντηρητικές απόψεις που μιλούν για πατριωτική μεροληψία. Η σχέση με τους «άλλους» είναι κατ’ εξοχήν ηθικό ζήτημα.
Παρά τις επιφυλάξεις, καμία ιδεολογία δεν δικαιολογεί το έγκλημα ούτε τον εγκωμιασμό του. Το να πνίγονται άνθρωποι σε επιχειρήσεις απώθησης ή να κατηγορούμαστε ότι πυροβολούνται άοπλοι στα σύνορα μας ή να μετατρέπεται η ζωή τους σε κόλαση συνειδητά προκειμένου να αποτραπούν άλλοι ή να συνωθούνται σε επικίνδυνες συνθήκες εγκλεισμού η να στερούνται όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, που προκύπτουν από το γεγονός και μόνον ότι είναι άνθρωποι (διάσωση, περίθαλψη, εκπαίδευση, καταφύγιο, διατροφή κά) δεν θεμελιώνονται σε καμία ηθική. Το πέπλο του πατριωτισμού για να καλύψει τέτοιες πρακτικές είναι διάτρητο και το επικαλέστηκαν κι άλλοι.
Κάποιοι που θα προτάξουνε τον κυνισμό τους, ως πολιτικό ρεαλισμό, ας εξηγήσουν πέραν όλων των άλλων ποια πολιτική σωφροσύνη δείχνει η υιοθέτηση τέτοιων πρακτικών όχι από το ψευδοκράτος του Ραούφ Ντεκτάς αλλά από ένα ευρωπαικό κράτος που επικαλείται τουλάχιστον άπαξ ημερησίως το διεθνές δίκαιο ως «πανίσχυρη» ασπίδα του. Όχι μόνο καμία ηθική δεν δικαιολογεί το έγκλημα αλλά και καμία πολιτική σωφροσύνη επίσης.
