Λαμπτήρες Led: αποφύγαμε τα χειρότερα ή μήπως χάθηκε μια μεγάλη ευκαιρία;

20 Μαΐου, 2020

Με ένα εμπεριστατωμένο άρθρο, που δημοσιεύτηκε σήμερα στον Ηπειρωτικό Αγώνα ο Θανάσης Μανταλόβας, πρώην Αντιδήμαρχος Ιωαννίνων αποδομεί ένα προς ένα τα επιχειρήματα της Δημοτικής Αρχής για το ζήτημα του φωτισμού της πόλης και αποδεικνύει στον πλέον κακόπιστο ή ανενημέρωτο συνδημότη μας ότι όχι μόνο δεν χάθηκε η ευκαιρία με την καταψήφιση από το δημοτικό συμβούλιο της προγραμματικής σύμβασης Δήμου Περιφέρειας αλλά απεναντίας αποφύγαμε τα χειρότερα.

Ταυτόχρονα ο κ. Μανταλόβας αναδεικνύει και άλλες παραμέτρους του ζητήματος που έχουν σχέση με τη δημοκρατική λειτουργία του δήμου, την παράκαμψη των υπηρεσιών του και τον σεβασμό των πολιτών με την επιχειρούμενη διαστρέβλωση της πραγματικότητας.

Ολόκληρο το άρθρο, όπως δημοσιεύτηκε στον Ηπειρωτικό Αγώνα

“Όσο άβολη και αν είναι η αλήθεια, ας προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε τις σημαντικές διαστάσεις ενός θέματος που κυριαρχεί στο τοπικό δημόσιο λόγο τις τελευταίες ημέρες και αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση του δημοτικού οδοφωτισμού.

Προηγήθηκε ένας ελλιπής διάλογος μεταξύ δημοτικών παρατάξεων και δημοτικής αρχής, και μια απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που βάζει stop στην εξέλιξη του έργου με τα χαρακτηριστικά και τις διαδικασίες που το προωθούσε η δημοτική αρχή.

Αμέσως μετά ακολούθησαν ανακοινώσεις – κυρίως από τη δημοτική αρχή – με έντονο το στοιχείο του λαϊκισμού (… η πόλη μένει στο σκοτάδι) και της συνωμοσιολογίας

(… οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης έχουν βάλει ως στόχο το έργο της δημοτικής αρχής).

Τελικά, χάσαμε ως Δήμος μια μεγάλη ευκαιρία; ή αποφύγαμε μια αδιέξοδη περιπέτεια που το … μάρμαρο για πολλά χρόνια θα το πλήρωναν οι δημότες, ενώ αντίθετα οι μόνοι κερδισμένοι θα ήταν πολυποίκιλα επιχειρηματικά συμφέροντα;

Οι διαστάσεις του ζητήματος, όπως το διαχειρίστηκε η δημοτική αρχή, δεν περιορίζονται μόνο στην οικονομοτεχνική διάσταση αυτού, αφορούν εξίσου τη δημοκρατική λειτουργία του Δήμου και των οργάνων του, καθώς και την υποβάθμιση του υπηρεσιακού μηχανισμού, επιφυλάσσοντας γι αυτόν ρόλο «κομπάρσου».

Ας δούμε τις πιο σημαντικές πτυχές μια προς μια:

i) Η δημοκρατική λειτουργία των οργάνων του Δήμου.

Έχοντας την εμπειρία 9 χρόνων στα δημοτικά έδρανα, θεωρώ πως ο χειρισμός του θέματος, σε συνδυασμό και με τη σημαντικότητα του ζητήματος (μεγάλος προϋπολογισμός έργου, ανάληψη δεσμεύσεων για τα επόμενα 15 έτη) αποτελεί όχι απλώς ασέβεια, αλλά ύβρι για το πλαίσιο λειτουργίας του δημοτικού συμβουλίου και τον οφειλόμενο θεσμικό σεβασμό που πρέπει να αποδίδεται από κάθε δημοτική αρχή προς τους δημοτικούς συμβούλους.

Αντί, ως δημοτική αρχή να επιδιώκει την καταξίωση της πολιτικής λειτουργίας και της αξιοπιστίας των οργάνων του Δήμου, προϋπόθεση της πολιτικής συναίνεσης και της συλλογικής προσπάθειας, επέδειξαν – όχι για πρώτη φορά – αλαζονεία, καθεστωτική νοοτροπία, περιφρόνηση του διαλόγου και της απαραίτητης ενημέρωσης που πρέπει να έχει ο κάθε δημοτικός σύμβουλος, ώστε να επιτελεί το ρόλο του με επάρκεια και ευσυνειδησία .

Τα όσα προηγήθηκαν της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου δεν αποτελούν μόνο γραφικότητες (πρώτη φορά ακούω για ενημέρωση με διαπίστευση και χρονοχρέωση !!!) ατόμων που βρέθηκαν με εξουσία στα χέρια τους, συνιστούν συνειδητή επιλογή απόκρυψης των αρνητικών πτυχών ενός έργου που θα επέφερε τεράστιες ζημιές στην πόλη και στους δημότες.

Όσα από τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου- δημοτικής αρχής δεν το αντιλαμβάνονται ή απλώς συναινούν, προσφέρουν κάκιστες υπηρεσίες στην αυτοδιοίκηση και στο δήμο.

ii) Η παράκαμψη των υπηρεσιών του Δήμου.

Ο Δήμος Ιωαννιτών είναι ένας ισχυρός Δήμος, με συγκροτημένες και επαρκείς υπηρεσιακές διευθύνσεις, με στελέχη που διαθέτουν τεχνοκρατική επάρκεια αλλά και εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση τέτοιων έργων .

Η Δημοτική Αρχή μαζί με το Δημοτικό Συμβούλιο καλούνται να αποφασίσουν για ένα θέμα με ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, μεγάλου προϋπολογισμού (19,2 εκατ €), με πολυπλοκότητα διαδικασιών, αλλά και ανάληψη δεσμεύσεων-υποχρεώσεων για τα επόμενα 15 περίπου χρόνια.
Εξαιτίας του όγκου των εργασιών αλλά και των χρονικών περιθωρίων που αφορούν το συγκεκριμένο έργο, αποτελεί σύνηθες φαινόμενο και είναι απόλυτα αποδεκτή και κατανοητή η προσφυγή του Δήμου στις εξειδικευμένες υπηρεσίες ενός εξωτερικού συμβούλου για την υποστήριξη των υπηρεσιών του.

Αναρωτιέμαι όμως! Πριν την τελική απόφαση που καλείται να λάβει οποιαδήποτε δημοτική αρχή ποιος εισηγείται επί των τεχνικών και οικονομικών θεμάτων; Ποιος αξιολογεί την ποιότητα των παραδοτέων του τεχνικού συμβούλου και την αξιοπιστία των στοιχείων που εμπεριέχονται κατ’ αρχήν στην τεχνικό-οικονομική μελέτη;

Παρόλο που η απάντηση είναι προφανής, δεν αφορά τον τρόπο λειτουργίας του Δήμου Ιωαννιτών. Γιατί αυτή η Δημοτική Αρχή, για τους δικούς της λόγους, παρακάμπτει – ανεπιτρέπτως – τις υπηρεσίες της, ακυρώνει τη θεσμική λειτουργία του δήμου, επιλέγει από τις εισηγήσεις του θέματος προς την οικονομική επιτροπή και το δημοτικό συμβούλιο να απουσιάζει παντελώς και η παραμικρή υπηρεσιακή αναφορά τεκμηρίωσης και στοιχειοθέτησης, δημιουργώντας ένα πλαίσιο που ευνοεί την αδιαφάνεια και την παραθεσμική λειτουργία.

Προλαβαίνει – αν βεβαίως θέλει – να πάρει μαθήματα σοβαρότητας και υπευθυνότητας από γειτονικούς δήμους, όταν αντίστοιχα θέματα και έργα τα αντιμετωπίζουν με την απαιτούμενη επιστημονική επάρκεια και τεκμηρίωση, αξιοποιώντας πλήρως τη γνώση και την εμπειρία των υπηρεσιών τους.

Δυστυχώς η προεκλογική υπόσχεση για βελτίωση της αποτελεσματικότητας του υπηρεσιακού μηχανισμού μέσω της αναδιοργάνωσης των υπηρεσιών μετατρέπεται μέρα με τη μέρα σε ολοκληρωτική αποδιοργάνωση του Δήμου και των υπηρεσιών του. Άλλη μια χαμένη ευκαιρία!

iii)Το οικονομικό όφελος του Δήμου και των δημοτών.

Σύμφωνα με τα ελάχιστα στοιχεία της οικονομοτεχνικής μελέτης που δόθηκαν στη δημοσιότητα, οι συνολικές υποχρεώσεις προς τον ανάδοχο για την κατασκευή και συντήρηση του έργου θα ανέλθουν για την περίοδο της 12ετιας στο 75 % της υποτιθέμενης (19,2 εκατ €) ενεργειακής εξοικονόμησης που αντιστοιχεί σε 14,4 εκατ € ή σε ετήσιες πληρωμές προς τον ανάδοχο του έργου 1,2 εκατ € (συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ που αποτελεί κόστος για το Δήμο). Τα χρήματα θα προέρχονται από τα ανταποδοτικά τέλη των πολιτών.

Επίσης σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας οικονομοτεχνικής μελέτης το ενεργειακό κόστος του Δήμου μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης θα είναι μειωμένο κατά 62,42 % και ο Δήμος θα πληρώνει προς τη ΔΕΗ αυτή τη φορά, 0,77 εκατ € ( μέσος όρος 12 ετίας σύμφωνα με τη μελέτη ) ή 0,81 εκατ €( συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ 6%) ανά έτος.

Πολύ απλά ακόμη και μετά την εκτέλεση του έργου, ο Δήμος Ιωαννιτών – πάντα σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο ίδιος ο Δήμος στη δημοσιότητα – θα εξακολουθεί να πληρώνει 2 εκατ € ετησίως για οδοφωτισμό. Το 2019 πλήρωσε 2,2 εκατ € (παρόμοιο είναι το κόστος και για τα προηγούμενα έτη), μόνο που στο συγκεκριμένο κόστος συμπεριλαμβάνεται η ρευματοδότηση όλων των διοικητικών κτιρίων του Δήμου, ιδιόκτητων και ενοικιασμένων, πιθανώς αρκετών άλλων κτιρίων που ανήκουν σε νομικά πρόσωπα του δήμου, αντλιοστάσια ή γεωτρήσεις που δεν έχουν ακόμη μεταφερθεί μετά τη δημιουργία του Καλλικρατικού Δήμου στη ΔΕΥΑΙ και ασφαλώς συμπεριλαμβάνεται και ένα ποσοστό ρευματοκλοπής. Είναι προφανές ότι το ενεργειακό κόστος όλων αυτών των δημοτικών υποδομών – πλην οδοφωτισμού – υπερβαίνει κατά πολύ τα 0,2 εκατ € ανά έτος. Που είναι λοιπόν το κέρδος του Δήμου και η εξοικονόμηση πόρων;

Ο καθένας – πλην ίσως της δημοτικής αρχής – αξιολογώντας τα συγκεκριμένα στοιχεία χρηματοδότησης του έργου και κάνοντας τις αναγκαίες συγκρίσεις με την παρούσα κατάσταση, διαπιστώνει με σχετική ευκολία ότι ο Δήμος Ιωαννιτών όχι μόνο δεν θα επωφεληθεί οικονομικά από την όποια ενεργειακή εξοικονόμηση, απεναντίας θα κληθεί να πληρώσει ακόμη περισσότερα. Μοναδικοί ευνοημένοι θα είναι κάποια επιχειρηματικά συμφέροντα που θα έχουν δεσμεύσει το δήμο για τα επόμενα πολλά χρόνια και θα καρπώνονται αποκλειστικά τα όποια οφέλη της ενεργειακής εξοικονόμησης.

Ούτε λόγος βέβαια για μείωση των ανταποδοτικών τελών ή για αυτοχρηματοδότηση άλλων έργων και δράσεων.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι ακόμη χειρότερη και δεν αντιλαμβάνομαι πως διαφεύγει της δημοτικής αρχής. Χωρίς να θέλω να υπεισέλθω σε μια άγονη αντιπαράθεση για τον αριθμό των φωτιστικών σωμάτων (17.624), υπάρχει μια σημαντικότατη παράμετρος η οποία εντελώς αναίτια και αντιεπιστημονικά δεν αξιολογείται καθόλου. Αφορά την προμήθεια και τοποθέτηση ήδη τουλάχιστον 10 χιλ. λαμπτήρων τεχνολογίας led, από το Δήμο την τελευταία τριετία και ειδικότερα από το 2017 και μετά. Ασφαλώς η τοποθέτηση των λαμπτήρων δεν συνοδεύονται από αλλαγή και των φωτιστικών σωμάτων ώστε να επιτυγχάνεται φωτοτεχνική αναβάθμιση των οδών, είναι προφανές όμως ότι συμβάλλουν ήδη με ένα πολύ σημαντικό ποσοστό ενεργειακής εξοικονόμησης που δεν έχει ληφθεί υπόψη.

Θα μπορούσαν να αναφερθούν και άλλοι λόγοι, οι οποίοι για όσους πραγματικά ενδιαφέρονται έχουν αποτυπωθεί σε τεκμηριωμένες εισηγήσεις δημάρχων και υπηρεσιών γειτονικών δήμων, με μεγαλύτερη εντύπωση και αίσθηση να προκαλεί η διαπίστωση υπερ – διαστασιολόγησης της ενεργειακής κατανάλωσης σε ποσοστό που υπερβαίνει το 70%.

Αν τέλος, θέλουμε όντως να αποτυπώσουμε με πληρότητα και αξιοπιστία την παρούσα ενεργειακή κατάσταση του δημοτικού οδοφωτισμού, καθώς και το βαθμό της ενεργειακής εξοικονόμησης που θα επιτευχθεί στη συνέχεια, γιατί δεν ακολουθούμε τον οδηγό που έχει εκπονήσει το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) για την τοπική αυτοδιοίκηση;

iv) Θα είναι η πόλη πιο φωτεινή;

Η πρόταση για την αντικατάσταση των φωτιστικών σωμάτων δεν λαμβάνει καμία μέριμνα για τα υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο δημοτικός ηλεκτροφωτισμός και αφορά για παράδειγμα τα ανεπαρκή, πεπαλαιωμένα ή/και σάπια δίκτυα. Ο «ιδιώτης» θα αναλάβει την εύκολη δουλειά της αντικατάστασης των φωτιστικών σωμάτων χωρίς να αναβαθμίζει τις υποδομές, παραδίδοντας επί της ουσίας ένα έργο που δεν θα δημιουργεί την αισθητική εικόνα μιας καλά φωτισμένης πόλης και γειτονιάς. Σε αντιδιαστολή, το 1/3 του προϋπολογισμού του έργου της προηγούμενης δημοτικής αρχής που ακυρώθηκε με απόφαση της σημερινής, προορίζονταν για την αντικατάσταση του κρεμαστού δικτύου των 9 περίπου χιλ., την προμήθεια νέων ιστών κλπ. Αφορούσε μια ολοκληρωμένη παρέμβαση, με κύρια τη συμμετοχή της Τεχνικής Υπηρεσίας στο σχεδιασμό και τη δημοπράτηση του έργου.

Επιπρόσθετα η τεχνολογία led βελτιώνεται και αλλάζει χρόνο με το χρόνο. Γιατί ο Δήμος να παγιδευτεί σε απαρχαιωμένες σε λίγο διάστημα τεχνολογίες, δεσμευόμενος σε μια διαδικασία και σε μια σύμβαση που θα διαρκέσει περισσότερο από 15 έτη ;

v) Η χαμένη ευκαιρία.

Ο Δήμος Ιωαννιτών με αποκλειστική υπαιτιότητα της σημερινής δημοτικής αρχής έχασε τη μεγαλύτερη ευκαιρία που είχε ορθάνοιχτη μπροστά του, της αξιοποίησης μεγάλων και σημαντικών ποσών είτε από το ΕΣΠΑ είτε από το δικό του ταμειακό απόθεμα, απόρροια της νοικοκυροσύνης του Δήμου τα προηγούμενα έτη.

Προτίμησε να στερήσει από το δήμο, έργα προϋπολογισμού τουλάχιστον 6 εκατ. €, τα οποία:

– διασφάλιζαν ποιοτικό φωτισμό στο μεγαλύτερο τμήμα του Δήμου

– προκαλούσαν μηδενική επιβάρυνση στο δημότη καθώς είχαν διασφαλισμένους πόρους

– επέτρεπαν την άμεση μείωση των ανταποδοτικών τελών από το 2021, καθώς το σύνολο της ενεργειακής εξοικονόμησης μπορούσε να επιστρέψει στους πολίτες (500 -600χιλ. € / έτος)

Αντί αυτού, η δημοτική αρχή, επέλεξε μια πολιτική που δεν διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον, απεναντίας καλλιεργεί την αδιαφάνεια, δεν οδηγεί σε μείωση του ενεργειακού κόστους, απεναντίας προκαλεί οικονομική ζημία και υποθηκεύει τις οικονομικές προοπτικές του Δήμου, δεν αποτελεί ολοκληρωμένη παρέμβαση, απεναντίας μας δεσμεύει σε τεχνολογικές λύσεις που θα έχουν αποδειχτεί σύντομα απαρχαιωμένες. …ευτυχώς αποφύγαμε τα χειρότερα με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου.”