Για τη βιντεοσκόπηση των σχολικών μαθημάτων – Αντίλογος

Του Βασίλη Ραϊση

Το βιντεοσκοπημένο σεξ ονομάζεται πορνό, μια χαρά είναι και το πορνό, αρκεί να μην το συγχέουμε με την ερωτική πράξη που είναι πάντα ένα ιερό μυστικό που μοιράζονται οι συμμετέχοντες και μόνον αυτοί.

Πριν εξηγήσω γιατί το μάθημα στην σχολική τάξη δεν θα πρέπει να βιντεοσκοπείται (ούτε σε αυτές τις ειδικές συνθήκες), θα προτείνω τον τρόπο αντίδρασης που θα πρέπει να έχει η εκπαιδευτική κοινότητα.

Η απεργία θα ήταν η απολύτως λανθασμένη αντίδραση για δύο λόγους. Πρώτον, ακριβώς επειδή είναι επικίνδυνο, οφείλουμε να είμαστε στις θέσεις μας, όπως ήταν στις θέσεις τους οι γιατροί, οι υπάλληλοι των σούπερ – μάρκετ, οι φαρμακοποιοί και όσοι κλήθηκαν από την πολιτεία να ρισκάρουν την υγεία τους προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
 Η απεργία θα έδινε το λάθος μήνυμα, ως εάν οι εκπαιδευτικοί να προφασίζονται την αντίθεσή τους σε μία «λεπτομέρεια» ώστε να διαφυλάξουν τα οπίσθιά τους.

Το κύριο επιχείρημά μου όμως βασίζεται στον δεύτερο λόγο. Αν απεργήσουμε, δεν θα φανεί ποτέ πόσο ανεφάρμοστο, στα όρια του ανεκδότου, είναι το μέτρο που πρότειναν.

Τι κάνουμε λοιπόν;
Τους αφήνουμε να επιχειρήσουν να το πραγματοποιήσουν, δεν τους βοηθάμε βέβαια, δηλώνουμε αναρμόδιοι (όπως και είμαστε) και παρακολουθούμε τους ειδικούς (ποιους;) που θα επιχειρήσουν να περνάνε από τάξη σε τάξη, να τοποθετήσουν κινητά (ποιανού;) ή υπολογιστές (πόσους;) ώστε να έχουν καλή θέαση στον πίνακα και σωστό ήχο, να τεστάρουν ότι το σήμα επαρκεί στην αναμετάδοση ήχου και εικόνας από δεκάδες τάξεις ταυτόχρονα κοκ.
Κάποιοι θα μπορούσαν να σκεφτούν, πριν ξεκινήσει το μάθημα να κλείσουν το κινητό – χαφιέ. Αυτό θα πρέπει να γίνει μετά από απόφαση της ΟΛΜΕ και της ΟΙΕΛΕ και όχι ως προσωπικό νταηλίκι. Τι θα γίνει τώρα με τα παιδιά που απουσιάζουν;

Μία μπορεί να είναι η απάντηση, όσο και αν θυμώσουν κάποιοι συνάδελφοι που με αυτό θα προτείνω. 

Θα πρέπει να αναλάβουμε μέσω τηλε- μαθημάτων, να καλύψουμε τα παιδιά που λείπουν, θα έχουμε το κόστος της παραπάνω δουλειάς, αλλά θα δώσουμε έμπρακτα τα μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε: δεν είμαστε εναντίον της τηλε-εκπαίδευσης σε ειδικές συνθήκες, αυτό που θέλουμε είναι να μην καταστραφεί ούτε μία ώρα ζωντανού μαθήματος από τις κάμερες, να μην μπερδευτούν τα δύο πράγματα. Η τηλε-εκπαίδευση έχει άλλη λογική, δεν μπορεί να έχεις «δύο σε ένα», όπως αφελώς, στην καλύτερη περίπτωση, φαντάστηκε η υπουργός. 

Το γιατί μια κάμερα απέναντί μας θα ήταν καταστροφική, θα εξηγήσω στη συνέχεια.

Όλα τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσω θα τα αντλήσω από μία επιφυλλίδα του Καμπουράκη («το Σύνταγμα ως εκπαιδευτικό φρένο» / Liberal) που ισχυρίζεται ακριβώς το αντίθετο από εμένα.

Κατά τον Καμπουράκη τα μαθήματα όχι μόνο πρέπει να βιντεοσκοπούνται σε αυτές τις έκτακτες συνθήκες αλλά από το κύριο επιχείρημά του («και τι έχετε να κρύψετε;») φαίνεται ότι τα μαθήματα θα μπορούσαν και θα έπρεπε ίσως να βιντεοσκοπούνται γενικώς. Με αυτό τον τρόπο, κατά τον Καμπουράκη, οι γονείς και οι (μελλοντικοί) αξιολογητές  «θα δουν τον καλό αλλά θα δουν και τον κακό, θα δουν τον ανίκανο, θα δουν και τον προικισμένο».

Προσωπικά είμαι αναφανδόν υπέρ της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Η αξιολόγηση όμως της εκπαίδευσης είναι μια ολόκληρη επιστήμη, έχει τις μεθόδους, τα εργαλεία της και είναι βέβαια πεδίο ισχυρών αντιπαραθέσεων, διότι δεν είναι εύκολο να ζυγίσεις ταυτόχρονα την επιτυχία σε γραπτές εξετάσεις με την χαρά και την δημιουργία που πρέπει να συνοδεύει την μάθηση.

Κατά τον Καμπουράκη αυτά είναι «ψιλά γράμματα», βάζεις μια κάμερα απέναντι και όλοι μπορούν μετά να δουν «ποιος είναι καλός και ποιος είναι κακός». Να επιμείνω εδώ, οι απανταχού Καμπουράκηδες, δεν χρησιμοποιούν ένα επιχείρημα του τύπου, ναι, η κάμερα είναι πρόβλημα, αλλά σε αυτές τις έκτακτες συνθήκες έχει περισσότερα καλά από αρνητικά, επιχείρημα που θα έθετε την συζήτηση σε άλλη βάση. Το κύριο επιχείρημά τους «τι έχετε να κρύψετε;» προοιωνίζεται την μόνιμη χρήση καμερών, είναι έτοιμοι να κάνουν την κρίση «ευκαιρία».

Οπότε να έρθω στην ουσία της ερώτησης των Καμπουράκηδων. Τι έχουμε λοιπόν να κρύψουμε; Πράγματι έχουμε πράγματα να κρύψουμε αλλά πριν έρθω σε αυτά να εξηγήσω μια ιδιαιτερότητα την οποία έχει το μάθημα στο σχολείο σε σχέση με το μάθημα στο Πανεπιστήμιο.

Το μάθημα στο Πανεπιστήμιο έχει την μορφή διάλεξης, οι ερωτήσεις είναι διευκρινιστικές, για αυτό και υπάρχουν στο διαδίκτυο χιλιάδες ώρες βιντεοσκοπημένων πανεπιστημιακών διαλέξεων αλλά σχεδόν καμία ώρα βιντεοσκοπημένου μαθήματος μέσης εκπαίδευσης. Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για αυτό.
Όταν πρωτοδιοριστήκαμε ως εκπαιδευτικοί, οι περισσότεροι από εμάς -ανεκπαίδευτοι γαρ- επιχειρήσαμε να ακολουθήσουμε το πρότυπο διδασκαλίας που είχαμε μάθει στα Πανεπιστήμια, δηλαδή να δίνουμε μικρές διαλέξεις.

Στην συντριπτική πλειοψηφία μας καταλάβαμε ότι αυτό δεν λειτουργεί. Ο Θεός ο ίδιος να έρθει να μιλήσει σε έναν παιδί, αν ο μονόλογος κρατήσει πάνω από πέντε λεπτά (και πολλά λέω), το παιδί θα αφαιρεθεί στην καλύτερη περίπτωση, για τη χειρότερη δεν θέλω να το σκέφτομαι, να όμως ήδη ένας λόγος όμως να μην υπάρχουν κάμερες. Είναι δική μας δουλειά να εμπνεύσουμε το παιδί, να το πείσουμε να πειθαρχήσει, ακόμα και να κάνει υπομονή σε κάποιες περιπτώσεις.

Αν επιτύχουμε το να μην μας ενοχλεί επειδή το παρακολουθεί ένα «μάτι», θα έχουμε ίσως αυτό που ονειρευόμαστε, μια «ήσυχη τάξη», αλλά η ησυχία αυτή δεν είναι σεβαστική, θα είναι άρρωστη και νεκρική.
Επιστρέφοντας λοιπόν στη περιπέτεια του εκπαιδευτικού, όταν διαπιστώσαμε ότι το πρότυπο της διάλεξης δεν λειτουργεί, καταλάβαμε ότι πρέπει να κάνουμε διαρκώς παρεκβάσεις στο μάθημα, να κάνουμε διαρκώς συμμέτοχους τους μαθητές.

Πρέπει να δίνουμε τον λόγο, ιδανικά να «εκμαιεύουμε» την γνώση από αυτούς αντί να την σερβίρουμε έτοιμη, πρέπει να δίνουμε πολλά παραδείγματα, να ενθαρρύνουμε χωρίς να παρουσιάζουμε τα πράγματα εύκολα, να αστειευόμαστε χωρίς να προσβάλλουμε, να επιτρέπουμε κάποια αστεία χωρίς να εκτροχιαστεί η τάξη και γενικά να περπατάμε διαρκώς σε ένα τεντωμένο σκοινί.

Το μεγάλο εμπόδιο είναι πάντα είναι η συστολή των μαθητών. Φοβούνται μη γίνουν «ρεζίλι», όχι τόσο στον εκπαιδευτικό, αλλά στα μάτια των συμμαθητών τους, τα παιδιά δεν είναι πρότυπα «πολιτικής ορθότητας», αν έχουν μία ευκαιρία να γελάσουν με κάτι θα την αρπάξουν, δεν θα σκεφτούν αν πληγώνουν τα συναισθήματα κάποιου, αυτό είναι επίσης είναι δική μας δουλειά να το μάθουμε στα παιδιά και όταν μιλάμε για τέτοια πράγματα, κανένα ξένο «μάτι» δεν μπορεί να μας βλέπει και κανένα ξένο «αυτί» να μας ακούει, να άλλος ένας λόγος που δεν μπορεί να υπάρχουν κάμερες στην τάξη.

Τι θα συμβεί λοιπόν αν το παιδί που φοβάται ήδη την κριτική νιώθει μια κάμερα πίσω από την πλάτη του; Πολύ απλά θα σιωπήσει απολύτως κατά την διάρκεια του μαθήματος. Δεν θα ρισκάρει να πει κάτι «λάθος» το οποίο στη συνέχεια θα γίνει viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η κάμερα θα απονεκρώσει τις τάξεις μας, θα μετατρέψει το μάθημα σε τηλε – διάλεξη. Για να βοηθήσουμε τους 2 μαθητές που λείπουν, θα καταδικάσουμε τους 20 που παρίστανται (με κίνδυνο της δικής τους και της δικής μας υγείας) σε μια απολύτως αντι-παιδαγωγική συνθήκη.

Ας έλθουμε τώρα στο τι έχουμε να κρύψουμε εμείς.
Όπως ρωτάει ο Καμπουράκης ειρωνευόμενος «μήπως ότι θα βγουν τα σαρδάμ μας στο youtube»;
Και όχι μόνο κύριε Καμπουράκη

. Κατά την διάρκεια μιας μέρας, θα κάνω σαρδάμ, θα πω τουλάχιστον ένα αποτυχημένο αστείο, θα υψώσω τον τόνο της φωνής μου για να επιβάλλω ησυχία (ενώ ξέρω ότι ιδανικά δεν πρέπει να το κάνω) και γενικότερα, για να κάνω το μάθημα ενδιαφέρον πρέπει να πειραματίζομαι διαρκώς και κάποια από τα πειράματα δεν θα μου βγουν.

Προσωπικά δεν θα είχα αντίρρηση να παρίσταται στην τάξη μου κάποιος έμπειρος εκπαιδευτικός, ο οποίος θα μου έδινε συμβουλές ή θα με αξιολογούσε. Αλλά μια κάμερα – χαφιές, όπου ο κάθε Καμπουράκης θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένα απόσπασμα από το μάθημα μου για να με εκθέσει, είναι διαφορετικό πράγμα. Τι θα κάνω σε αυτή την περίπτωση;

Ότι θα κάνει και ο ευάλωτος μαθητής.

Εγώ ως δάσκαλος δεν μπορώ βέβαια να σιωπήσω, μπορώ όμως να δώσω μια «άψογη» στρογγυλεμένη διάλεξη, να μην επιτρέψω στους μαθητές να με πάνε σε μέρη που δεν ελέγχω απολύτως, να υπαναχωρήσω στο πρότυπο της διάλεξης ώστε να είμαι ασφαλής.

Θα μου πείτε, μήπως υπερβάλλω τον κίνδυνο λίγων κακόπιστων ανθρώπων; Θα απαντήσω χρησιμοποιώντας πάλι Καμπουράκη.

Στην ερώτηση του «τι έχουν να φοβηθούν οι καθηγητές», απαντάει ο ίδιος: «εγώ πιστεύω ότι βαριούνται και φοβούνται ότι εκτός από τα παιδιά θα τους δει και κανένας γονιός». Και ο Καμπουράκης δεν είναι μόνος του βέβαια. Ανήκει σε μια μεγάλη ομάδα δημοσιογράφων και πολιτικών οι οποίοι έχουν στοχοποιήσει τους εκπαιδευτικούς υπηρετώντας μια πολιτική ατζέντα την οποία δεν θέλω να σχολιάσω εδώ.

Θα μείνω στο ότι οι Καμπουράκηδες πιστεύουν ότι οι εκπαιδευτικοί «βαριούνται». Τι θα κάνουν λοιπόν ως έγκριτοι δημοσιογράφοι; Μα θα αναζητήσουν στοιχεία να δικαιολογήσουν την πίστη τους, να δείξουν ότι όλα αυτά που σέρνανε στους εκπαιδευτικούς τόσο καιρό ήταν αλήθεια. Θα αναζητήσουν τα λογής «σαρδάμ» για να εκθέσουν, όχι τόσο συγκεκριμένους ανθρώπους, αλλά έναν ολόκληρο κλάδο. Ένα κλάδο που πρέπει να αξιολογηθεί, αλλά να αξιολογηθεί σωστά, με συμφωνημένες με την εκπαιδευτική κοινότητα διαδικασίες και όχι από κυνηγούς σαρδάμ.

Θα κλείσω αυτό το σημείωμα, χωρίς να μπω σε θέματα προστασίας των ανηλίκων και συνταγματικής νομιμότητας για τα οποία έχουν γραφεί πολλά. Θα κλείσω με ένα σχόλιο για τι θεωρεί ιδιωτικό (άρα άξιο προστασίας από ξένα μάτια) ο Καμπουράκης. Επισημαίνει λοιπόν ότι θα καταλάβαινε τον φόβο των εκπαιδευτικών «αν βιντεοσκοπούνταν την ώρα που ήταν στην κουζίνα τους στην κρεβατοκάμαρά τους».

Για την κουζίνα θα διαφωνούσα μαζί σας, κύριε Καμπουράκη. Στην κουζίνα κάνουμε ιδιαίτερα κοινότοπα και βαρετά πράγματα, όπως τρώμε, πλένουμε πιάτα, τηγανίζουμε αυγά.

Στην κρεβατοκάμαρα, τα πράγματα είναι διαφορετικά, και φαντάζομαι ότι έχετε στο μυαλό σας την ερωτική πράξη. Πράγματι, εδώ πετύχατε διάνα, η συντριπτική πλειοψηφία εξ ημών θα είχε μεγάλες αντιρρήσεις στην «ζωντανή αναμετάδοση». Τι «έχετε να κρύψετε;» θα μπορούσε να μας ρωτήσει κάποιος ακόμα πιο θρασύς Καμπουράκης.

Πράγματι, οι περισσότεροι δεν κάνουμε κατά την διάρκεια του σεξ κάτι παράνομο ή κάτι για το οποίο ντρεπόμαστε. Αυτό που φοβόμαστε είναι η ίδια η έκθεση της ερωτικής πράξης στα μάτια τρίτων.

Έχουμε την αίσθηση ότι κάτι τέτοιο θα άλλαζε την ουσία της, θα την έκανε επιδεικτική από ηδονική και αγαπητική. Και θα φοβόμασταν παραπάνω αν γνωρίζαμε ότι, όχι απλά μας κρίνουν, αλλά μας κρίνουν προκατειλημμένα. Μας κρίνει κάποιος που θεωρεί εξαρχής ότι «βαριόμαστε» και για να γίνει ακόμα χειρότερο, αυτός ο κριτής δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι πολλοί από εμάς δεν θα έπρεπε να έχουμε το δικαίωμα να συνευρισκόμαστε καθώς είμαστε «ανίκανοι» και όχι «προικισμένοι» για να χρησιμοποιήσω λέξεις του κριτή – Καμπουράκη.

Για να συνοψίσουμε, το βιντεοσκοπημένο (για τρίτους) σεξ ονομάζεται πορνό, μια χαρά είναι και το πορνό, αρκεί να μην το συγχέουμε με την ερωτική πράξη. Αν πεις σε ένα ζευγάρι ότι η πράξη του αναμεταδίδεται ζωντανά και μπορεί οποιοσδήποτε να τους δει, θα συναινέσουν μόνο αν φτιάχνονται με την ιδέα να μετατραπούν σε πρωταγωνιστές πορνό. Χρήσιμο και το πορνό, στο βαθμό όμως που διαφυλάσσεις ότι δεν θα βρομίσει τον ιερό και μυστικό χαρακτήρα της ερωτικής πράξης.

Υ.Γ. Ένα άλλο Καμπουράκειο επιχείρημα είναι ότι μπορεί μέσω της πλατφόρμας να διασφαλιστεί ότι το αναμεταδιδόμενο μάθημα δεν θα μπορεί να καταγραφεί μόνιμα. Ή είναι ψεύτης ή παντελώς άσχετος. Ό,τι μεταδίδεται, μπορεί και να καταγραφεί. Ο πιο απλός τρόπος είναι με μια κάμερα απέναντι από την οθόνη. Ο πιο εκλεπτυσμένος είναι με δεκάδες δωρεάν προγράμματα που υπάρχουν στο διαδίκτυο.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην προσωπική του σελίδα στο FaceBook