Ηλεκτροφωτισμός με LED: Μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων αλλά ο λογαριασμός στον πολίτη
Η βελτίωση και αναβάθμιση του οδικού φωτισμού σε έναν δήμο με ταυτόχρονη
ενεργειακή εξοικονόμηση, που συνεπακόλουθα επιφέρει μείωση του κόστους
ηλεκτροδότησης, αποτελεί μια πολύ σημαντική δράση, που απασχολεί το
σύνολο της αυτοδιοίκηση σε όλη την Ελλάδα.
Το Ταμείο
Παρακαταθηκών & Δανείων, σε συνεργασία με το ΚΑΠΕ (Κέντρο
Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας), διαβλέποντας αυτή την
ανάγκη, ανέπτυξε το 2018 ένα ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο, στη βάση
συγκεκριμένων τεχνικών και οικονομικών προδιαγραφών, παρέχοντας
ευκαιρίες δανειοδότησης στους δήμους με ευνοϊκούς όρους.
Οι
τοκοχρεωλυτικές δόσεις του δανείου αποπληρώνονται μέσω της ενεργειακής
εξοικονόμησης και της αντίστοιχης συνεπώς μείωσης του κόστους που
καταβάλει ο κάθε δήμος προς τη ΔΕΗ για την ηλεκτροδότηση. Ο δημότης δεν
επιβαρύνεται με το κόστος αποπληρωμής του δανείου, οι άμεσες όμως
οικονομικές ωφέλειες (μείωση ανταποδοτικών τελών) για τον πολίτη είναι
περιορισμένες, καθώς το μεγαλύτερο ή το σύνολο της εξοικονόμησης
κατευθύνεται για την αποπληρωμή των τοκοχρεολυτικών δόσεων. Ο κάθε
πολίτης απολαμβάνει βέβαια τις θετικές επιπτώσεις που προέρχονται από τη
βελτίωση του ηλεκτροφωτισμού, όπως είναι η ασφάλεια και η αισθητική
εικόνα μιας καλά φωτισμένης πόλης και γειτονιάς.
Ο δήμος
Ιωαννιτών και ειδικότερα η προηγούμενη δημοτική αρχή επέλεξε να ωριμάσει
σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές του ΤΠ&Δ ένα έργο, που
αφορούσε 2.700 φωτιστικά σώματα (λίγο περισσότερο από το 25% των
φωτιστικών σωμάτων στο σύνολο του δήμου) και να χρηματοδοτήσει με ίδιους
πόρους, μέσω των πλεονασμάτων των ανταποδοτικών τελών και όχι ασφαλώς
μέσω οποιασδήποτε νέας οικονομικής επιβάρυνσης για τους πολίτες, ένα
έργο 3 εκατ. ευρώ, το οποίο:
✓ κατά τα 2/3 αφορούσε προμήθεια
λαμπτήρων led με αλλαγή των υφιστάμενων, επιτυγχάνοντας σημαντική
ενεργειακή και οικονομική εξοικονόμηση (περίπου 300.000 ευρώ/έτος)
✓
κατά το 1/3 αφορούσε παρεμβάσεις στις ανεπαρκείς ή γερασμένες υποδομές
του δικτύου, όπως πλήρης αντικατάσταση του κρεμαστού δικτύου, προμήθεια
νέων ιστών κ.λπ.
Αποτελούσε μια ολοκληρωμένη παρέμβαση,
προκειμένου να βελτιωθεί κατά πολύ το επίπεδο του φωτισμού στις
γειτονιές της πόλης και στις κεντρικές αστικές οδούς. Σύμφωνα δε με το
σχεδιασμό, ο οποίος ανακοινώθηκε και ομόφωνα έγινε αποδεκτός από το
δημοτικό συμβούλιο, i) το συγκεκριμένο έργο είχε τη δυνατότητα έως το
τέλος του 2019, να μετακυλήσει χρηματοδοτικά στο ΕΣΠΑ, απελευθερώνοντας
ισόποσα τα 3 εκατ. ευρώ από ίδιους πόρους
ii) να επαναξιοποιηθούν εκ
νέου οι πόροι των 3 εκατ. ευρώ που θα αποδεσμεύονταν, με ένα νέο έργο
που θα αφορούσε το υπόλοιπο της πόλης, τις έδρες των άλλων τεσσάρων
δημοτικών ενοτήτων καθώς και τα μεγαλύτερα δημοτικά διαμερίσματα.
Αντλώντας,
λοιπόν, πόρους από το ΕΣΠΑ και αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο
ίδιους πόρους, ο δήμος θα ολοκλήρωνε ως αρχές του 2022 μια παρέμβαση
περίπου 6 εκατ. ευρώ, επιτυγχάνοντας:
τη διασφάλιση ποιοτικού
φωτισμού στο μεγαλύτερο τμήμα του δήμου και την ενεργειακή εξοικονόμηση
σε τμήμα του οδικού φωτισμού που θα υπερέβαινε τα 2/3 του συνολικού
δικτύου
τη μηδενική επιβάρυνση του πολίτη, καθώς η παρέμβαση θα χρηματοδοτούνταν από πόρους του ΕΣΠΑ και διασφαλισμένους ίδιους πόρους
την
άμεση μείωση των ανταποδοτικών τελών από το 2022, καθώς το σύνολο της
ενεργειακής εξοικονόμησης και συνεπώς του κόστους λειτουργίας θα
μπορούσε να επιστρέψει στους πολίτες (600-700.000 ευρώ/έτος).
Αντί
αυτού, η σημερινή δημοτική αρχή, με έωλα έως αντιφατικά επιχειρήματα,
ματαίωσε έναν διαγωνισμό και ακύρωσε έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Ας
δούμε αυτά τα επιχειρήματα όμως ένα προς ένα:
✓ το προς
δημοπράτηση έργο αφορά μια μικρή παρέμβαση. Όχι, καθώς αφορά το
μεγαλύτερο τμήμα της πόλης, τουλάχιστον το 25% του συνολικού δικτύου
στον δήμο, είναι ολοκληρωμένη καθώς εμπεριέχει τη βελτίωση και των
υποδομών, ενώ μέσω της αξιοποίησης και των πόρων του ΕΣΠΑ η παρέμβαση θα
υπερκάλυπτε τα 2/3 του συνολικού δικτύου ηλεκτροφωτισμού στον δήμο.
Οποιαδήποτε αναφορά για ύπαρξη τριάντα ή περισσότερων χιλιάδων λαμπτήρων
δεν αποτελεί βάση οποιαδήποτε σοβαρής προσέγγισης, καθώς αγνοεί
παντελώς επιστημονικές μελέτες και στοιχεία που ήδη διαθέτει ο δήμος
✓
επιβαρύνει τα ανταποδοτικά τέλη του 2020. Σε καμία περίπτωση. Υπάρχουν
ήδη διασφαλισμένοι πόροι 2 εκατ. ευρώ, ποσό που πιθανότατα επαρκεί για
την αποπληρωμή της σύμβασης, καθώς θα υπήρχε και η έκπτωση του αναδόχου.
Σε κάθε περίπτωση, ο δήμος έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει
ένα επιπλέον ποσό εκτός ανταποδοτικών τελών, αν απαιτούνταν.
✓
το 2020, λόγω της επιπλέον επιβάρυνσης κατά 0,5 εκατ. ευρώ από τη
λειτουργία του εργοστασίου επεξεργασίας απορριμμάτων, δημιουργείται
αδυναμία ισοσκέλισης εσόδων και εξόδων στα ανταποδοτικά τέλη του δήμου
και συνεπώς δεν είναι δυνατόν να δεσμεύονται ανταποδοτικοί πόροι για
έργα, όταν υπάρχει κίνδυνος αύξησης των τελών. Η χρησιμοποίηση πόρων που
προκύπτουν από ματαίωση έργων και η άπαξ χρησιμοποίηση αυτών για την
ισοσκέλιση ελλειμματικών προϋπολογισμών, εκτός του ότι είναι οριακά
νόμιμη, καθώς αποτελούν μη επαναλαμβανόμενο έσοδο, επί της ουσίας απλώς
υποκρύπτει το πρόβλημα. Αν το πρόβλημα υφίσταται και είναι πραγματικό,
την επόμενη χρονιά τι θα γίνει; Θα οδηγηθούμε σε αύξηση τελών όπως
προέβη παλιότερα ένας από τους εταίρους της σημερινής δημοτικής
συγκυβέρνησης; Μόνη λύση αποτελεί η άμεση μείωση του κόστους
ηλεκτροδότησης και αυτό εξασφαλίζεται μόνο από την υλοποίηση του
προαναφερόμενου σχεδιασμού. Σε κάθε περίπτωση, κάθε έτος προκύπτει
υστέρηση δαπανών, οπότε με κατάλληλη αξιοποίηση αυτών το όποιο πρόβλημα
μπορεί να αντιμετωπιστεί, τουλάχιστον για το 2020.
Ταυτόχρονα, η
νέα δημοτική αρχή, σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει, επιλέγει να μην
υποβάλει πρόταση χρηματοδότησης στο πλαίσιο σχετικής πρόσκλησης του
ΕΣΠΑ, παρότι έχει στα χέρια της ένα ώριμο και ολοκληρωμένο έργο,
στερώντας από το δήμο όχι μόνο 3 εκατ. ευρώ, αλλά και τους πόρους που θα
προέκυπταν από την ενεργειακή εξοικονόμηση, οι οποίοι σε βάθος 15ετίας
θα υπερέβαιναν τα 4 εκατ. ευρώ, στερώντας από τους πολίτες μια σημαντική
μείωση των τελών.
Μπορεί να επιλέγεις την αξιοποίηση ενός άλλου
χρηματοδοτικού εργαλείου, ΣΔΙΤ, ΣΕΑ ή δεν ξέρω πως αλλιώς λέγεται, αν
αυτό υποδεικνύουν ολοκληρωμένες τεχνικοοικονομικές μελέτες αξιολόγησης
της επένδυσης, που υποτίθεται ότι τις διαθέτεις πριν αποφασίσεις, αλλά
δεν έχεις δικαίωμα όταν σου χαρίζουν 3 εκατ. ευρώ, μέσω ΕΣΠΑ, να μην
υποβάλεις πρόταση χρηματοδότησης. Στο επιχείρημα δε που προβάλλεται και
περισσότερο μοιάζει με αναζήτηση άλλοθι, ότι θα υποβληθούν άλλες
προτάσεις, η απάντηση είναι να υποβληθούν όλες. Το κάθε επιχειρησιακό
πρόγραμμα ΕΣΠΑ, σε όλη την επικράτεια σήμερα, έχει ανάγκη από ώριμες
μελέτες που θα φέρουν γρήγορα δαπάνες και απορρόφηση και συνεπώς οι
πιθανότητες χρηματοδότησης είναι τεράστιες. Στα «ψιλά γράμματα» άλλωστε
της σχετικής πρόσκλησης σαφώς περιγράφεται ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
Σε
καμία περίπτωση δεν απαξιώνω βεβαίως την αξιοποίηση εναλλακτικών
χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως είναι οι Συμβάσεις Ενεργειακής Απόδοσης
(ΣΕΑ) ή τα ΣΔΙΤ, όπου το οικονομικό αντάλλαγμα για την παρεχόμενη
υπηρεσία βασίζεται εν όλω ή εν μέρει στη βελτίωση της ενεργειακής
απόδοσης και εξοικονόμησης. Οι διάφορες επιλογές πρέπει όμως να
αξιολογούνται τεκμηριωμένα, στη βάση των υπαρχουσών ευκαιριών
χρηματοδότησης και με αποκλειστικό γνώμονα τη διασφάλιση του δημοσίου
συμφέροντος και της μεγιστοποίησης των ωφελειών για τις τοπικές
κοινωνίες. Και δυστυχώς μέσω των ΣΕΑ ή των ΣΔΙΤ, το τεράστιο τμήμα των
ωφελειών της ενεργειακής εξοικονόμησης επιστρέφει στον ανάδοχο, μέσω
ετήσιων δόσεων αποπληρωμής, για πολλά χρόνια, που τις περισσότερες φορές
υπερβαίνουν τα 12 έτη, υποκρύπτοντας ουσιαστικά μια μορφή πολυετούς
«κρυφού δανεισμού».
Η πολυφορεμένη μόχλευση των ιδιωτικών
κεφαλαίων, με εγγύηση βεβαίως τα ανταποδοτικά τέλη των πολιτών, μπορεί
να φέρνει κέρδη και δουλειές σε ένα επιχειρηματικό πεδίο που θα
διευρύνεται προσεχώς, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μεταφράζεται
και σε μειώσεις των ανταποδοτικών τελών που πληρώνουν οι πολίτες ή σε
αναβάθμιση του οδικού φωτισμού, καθώς τέτοιες επιλογές χρηματοδότησης
δεν αφορούν συνήθως βελτίωση και αντικατάσταση του δικτύου υποδομών.
Προς επίρρωση όλων αυτών ας ανατρέξει η νέα δημοτική αρχή στους άλλους
ελάχιστους δήμους που υλοποιούν ή προσπαθούν να υλοποιήσουν συμβάσεις
ενεργειακής απόδοσης , όπου κατά… διαβολική σύμπτωση νεοκλεγμένες και
αυτές δημοτικές αρχές αναζητούν τα οφέλη, ελπίζω όχι μάταια, αυτών των
συμβάσεων για τους δημότες τους!
Απευθύνομαι λοιπόν σε μια
δημοτική αρχή ,ελπίζοντας με ώτα ακουόντων ή τουλάχιστον σε έναν δήμαρχο
που έχει τη βούληση και την πολιτική ωριμότητα να διαβλέπει και να
διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον. Δε χρειάζεται να οδηγηθούμε σε ένα
σχεδιασμό που για την ώρα είναι κενός περιεχομένου, απλές προθέσεις ή
εκθέσεις ιδεών, χωρίς οποιαδήποτε τεκμηρίωση, όταν την ίδια στιγμή
έχουμε μπροστά μας την ευτυχή συγκυρία αξιοποίησης μεγάλων και
σημαντικών ποσών είτε από το ΕΣΠΑ είτε ως απόρροια της νοικοκυροσύνης
του δήμου. Στην πρώτη περίπτωση, για τα επόμενα πολλά χρόνια θα
αναζητούμε τα οφέλη για τους δημότες ή τις χαμένες ευκαιρίες, στη
δεύτερη περίπτωση, από τον δεύτερο χρόνο κιόλας της θητείας της η νέα
δημοτική αρχή θα μπορεί να απολαμβάνει ένα από τα πλέον σημαντικά έργα
για την πόλη και το δήμο με άμεσες θετικές επιπτώσεις και οφέλη για
χιλιάδες δημότες.
Ίδωμεν!
