Του Δήμου Χλωπτσιούδη
Όλα αυτά τα χρόνια των μνημονίων και της κρίσης φιλελεύθεροι και νεοφιλελεύθεροι διαλαλούσαν θεωρίες περί υπέρογκου κράτους και επονείδιστου χρέους που κληροδοτούμε στα παιδιά μας. Ωστόσο, όλη η αφήγηση παραβλέπει το γεγονός ότι το Δημόσιο Χρέος αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού και πρώτος το είχε παρατηρήσει ο Μαρξ, αν και υπό άλλες συνθήκες.
Δεν είναι καθόλου συμπτωματικό ότι όλες οι αστικές οικονομίας καταγράφουν Δημόσιο Χρέος και συχνά υπερβολικά μεγάλο (πχ Ιαπωνία στο 250% του ΑΕΠ της ή ΗΠΑ στο -100%)
Το Δημόσιο Χρέος αποτελεί δομικό στοιχείο της Οικονομίας στο μετανεωτερικό καπιταλισμό. Είναι φανερό ότι για την αποφυγή χρέους θα απαιτούνταν ή διάλυση του κράτους ή πλήρης φορολόγηση για την κάλυψη των δαπανών του. Ωστόσο, και τα δύο αναιρούνται από τη μεταμοντέρνα αστική αντίληψη.
Όχι μόνο δεν επιθυμείται να υπάρχει φορολόγηση, αλλά και οι έχοντες προσπαθούν με κάθε ευκαιρία (νόμιμη τις περισσότερες φορές) να μην καταβάλουν τους φόρους που αρκούσαν για τη συντήρηση ακόμα και του πιο πολυδάπανου κράτους. Έτσι, επιτρέπεται σε μεγάλη έκταση η επιχειρηματική φοροαποφυγή παράλληλα με την ελευθερία διακίνησης κεφαλαίων σε όλο τον κόσμο πλάι στην ύπαρξη “φορολογικών παραδείσων” (Luxleaks, Λιχνενστάιν, Ελβετία, διατήρηση υπερπόντιων επιχειρήσεων κλπ).
Από την άλλη ο καπιταλισμός σε ιδεολογικό επίπεδο καλλιεργεί τόσες πολλές ελπίδες στους πολίτες (ήδη από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης)) που του είναι αδύνατο να τις ακυρώσει, αντιλήψεις που αποτελούν την ιδεολογική ραχοκοκαλιά της αστικής δημοκρατίας, δυτικού τύπου.. Τέτοιες είναι η δημοκρατία, η φορολογική και η κοινωνική δικαιοσύνη… Αρχές παλαιότερων των αστικών επαναστάσεων και πλέον κατακτήσεις.
Εκτός τούτων, το αστικό κράτος χρειάζεται και να επενδύει στη μεσαία τάξη ώστε αυτή να καταναλώνει τα βιομηχανικά αγαθά και τις υπηρεσίες και ταυτόχρονα να στελεχώνει τις πολυεθνικές και μεγαλοαστικές επιχειρήσεις. Έτσι, είναι αναγκαίο να υποστηρίζει τη δημόσια εκπαίδευση, τη δημόσια υγεία, τον έλεγχο των πολιτών (έμμεση ή άμεση στήριξη σε μίντια, αστυνομία, στρατός κλπ).
Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να παραβλέπουμε το δημόσιο χρήμα που έχουν ανάγκη οι μεγάλες επιχειρήσεις. Η σχέση μεταξύ αστικού κράτους και πολυεθνικών/μεγαλοαστικών επιχειρήσεων είναι εγγενής. Στην ουσία οι μεγάλες επιχειρήσεις στηρίζονται -πέραν του χρηματοπιστωτικού τζόγου και δανεισμού- στις δημόσιες επενδύσεις και στο ισχυρό κράτος (Ολυμπιάδα, δρόμοι, δημόσιες επιχειρήσεις, δαπάνες άμυνας κλπ). Άλλωστε, οι κρατικές αγορές και οι ιδιωτικοποιήσεις πλείστες φορές γίνεται σε βάρος της δημόσιας Οικονομίας.
Καθώς όμως το μεγαλοεπιχειρηματικό κεφάλαιο δε φορολογείται αναλογικά με τα κέρδη, η φορολόγηση ή πέφτει στις πλάτες των μεσοαστών ή αυξάνεται το Δημόσιο Χρέος… Στην ουσία όσο μεγαλύτερο το Δημόσιο Χρέος τόσο λιγότερο φορολογούνται οι μεγαλοαστικές επιχειρήσεις επιβαρύνοντας τα δημόσια έσοδα που βρίσκουν εύκολα θύματα τους μεσοαστούς. Το Δημόσιο Χρέος είναι δομικό συστηματικό για τον καπιταλισμό τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και στη διατήρηση της οικονομικής και κοινωνικής του φύσης.
Αξίζει όμως να τονίσουμε και το γεγονός ότι το Δημόσιο Χρέος αποτελεί ένα επενδυτικό μαξιλάρι για τους τραπεζικούς κολοσσούς. Το έχουν ανάγκη προκειμένου να επενδύουν σε τούτο με αγοραπωλησίες κρατικών ομολόγων και κερδίζοντας ουσιαστικά στις πλάτες των πολιτών που φορολογούνται. Την ίδια στιγμή, το δημόσιο χρέος λειτουργεί και ως προστατευτικό μέσο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εφόσον μετακυλύεται εκεί οποιαδήποτε αποτυχημένη επένδυση…
Το χρέος θα μπορούσε να περιοριστεί είτε με την αναλογική φορολόγηση είτε ακόμη με την αλλαγή της παραγωγικής διαδικασίας και φυσικά υπό έναν άλλο πολιτικοοικονομικό σχεδιασμό. Ωστόσο, καμία αστική κυβέρνηση δεν επιθυμεί τέτοιες αλλαγές. Μόνο μία κυβέρνηση με πνεύμα μακριά από τη οικονομική πολιτική των τελευταίων ετών και με επιθυμία υποστήριξης των λαϊκών μαζών και της μεσαίας τάξης, θα μπορούσε να ακολουθήσει μια πολιτική στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
Ειδικά όταν στόχος του νεοφιλελευθερισμού -μετά το 2008- είναι η διάλυση της μεσαίας τάξης προκειμένου να αναλάβουν οι πολυεθνικές το επιχειρηματικό τους κομμάτι στην αγορά και τις δημόσιες υπηρεσίες, τότε καθίσταται σαφές ότι δεν επιθυμείται με κανένα τρόπο η υποστήριξη των μεσοαστικών κυβερνήσεων.
Στην ουσία οι προτάσεις που ακούγονται από κυβερνώντες για την υποστήριξη των επιχειρήσεων (με φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές για νέες επιχειρηματικές δράσεις, η αντίδραση της τρόικα ακόμα και για το ελάχιστο ποσοστό που θα επωφελούνταν από τη ρύθμιση των 100 δόσεων για τα ληξιπρόθεσμα και πολλά άλλα σχετικά) είναι λόγια κενά ή απλά προετοιμασία του εδάφους για όλες τις επιχειρήσεις (μειώνοντας κι άλλο τα έσοδα του κράτους).
Η μεταδημοκρατία συντηρεί το χρέος γιατί αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητά του στο υπό διαμόρφωση καπιταλιστικό περιβάλλον. Αλλά για να κυριαρχήσει η υπερφορολόγηση των μεσαίων στρωμάτων και η φοροαπαλλαγή του μεγάλου κεφαλαίου, αυταρχικοποιείται και εξελίσσεται σε ένα σύστημα ελέγχου αυτοαναφορικών τεχνοκρατών και ολιγαρχικών προνομιούχων ομάδων που χειραγωγούν τις μεσαίες και κατώτερες τάξεις με μία προπαγάνδα για συναίνεση και ομοθυμία ενοχοποιώντας ταυτόχρονα τον πολίτη και καθιστώντας το μεταδημοκρατικό πλέγμα (μίντια-πολιτικοί-τεχνοκράτες) ως σωτήρες.
